Als je je lichaam zuivert of overmatig traint, kun je je afvragen of je boulimia nervosa zou hebben. Maar wat als je zuivert maar niet eet? Dit kan betekenen dat u een ander probleem heeft: een zuiveringsstoornis.
Wat is een zuiveringsstoornis?
Zuiveringsstoornis is een eetstoornis die wordt gediagnosticeerd wanneer een persoon zuivert om de lichaamsvorm of het gewicht te beïnvloeden, maar niet eet. Het kan worden gezien als boulimia nervosa zonder eetbuien. Velen die over de aandoening schrijven, lijken aan te nemen dat braken de standaardvorm van zuivering is, maar misbruik van laxeermiddelen en diuretica komt ook vaak voor. Sommige mensen vertonen ook ander gedrag om het eten te compenseren, waaronder overmatige lichaamsbeweging en extreem vasten.
Hoewel de zuiveringsstoornis waarschijnlijk al enige tijd bestaat, werd deze voor het eerst formeel erkend door Keel en collega's in 2005. Zuiveringsstoornis is veel minder bestudeerd dan boulimia nervosa. Het is inderdaad mogelijk dat veel mensen met een zuiveringsstoornis ten onrechte zijn gediagnosticeerd met boulimia nervosa of helemaal niet zijn gediagnosticeerd.
Zuiveringsstoornis wordt niet vermeld als een officiële stoornis in de Diagnostische en statistische handleiding voor geestelijke aandoeningen (DSM-5). In plaats daarvan is het opgenomen als een beschreven aandoening in de categorie van andere gespecificeerde voedings- en eetstoornis (OSFED). Deze categorie omvat personen met klinisch significante eetstoornissen die niet voldoen aan de criteria voor een van de primaire eetstoornissen, waaronder anorexia nervosa, boulimia nervosa of eetbuistoornis. Hoewel het zijn eigen officiële categorie in de DSM-5 mist, kan de zuiveringsstoornis net zo ernstig zijn als al deze andere aandoeningen.
Een onduidelijke en evoluerende definitie
Omdat de zuiveringsstoornis niet goed gedefinieerd is, zijn onderzoekers het niet helemaal eens over wat het inhoudt. Een van de uitdagingen met ons huidige diagnostische systeem is om te beslissen in welk mandje een persoon met een bepaalde groep symptomen moet worden geplaatst.
Zo is meer recentelijk gedreven lichaamsbeweging opgenomen als mogelijk zuiveringsgedrag. Hoewel lichaamsbeweging algemeen wordt beschouwd als een gezond en sociaal aanvaardbaar gedrag, kan braken of het gebruik van laxeermiddelen geen overmatige lichaamsbeweging zijn, een ernstig probleem vormen.
Het is echter nog niet duidelijk dat overmatig bewegingsgedrag op zichzelf voldoende is voor de diagnose van een zuiveringsstoornis. Een groep onderzoekers is van mening dat het zo zou moeten zijn. In hun recente onderzoek ontdekten ze dat mensen die regelmatig aan lichaamsbeweging doen (maar geen andere methoden van zuivering gebruiken) dezelfde psychopathologie hebben als degenen die regelmatig zuiveren door te braken of misbruik van laxeermiddelen.
Het onderzoek is dus aan de gang en als gevolg daarvan is het onduidelijk hoe de zuiveringsstoornis uiteindelijk zal worden gedefinieerd.
Wie krijgt een zuiveringsstoornis?
Zuiveringsstoornis komt het meest voor in de late adolescentie en vroege volwassenheid. Het treft voornamelijk vrouwen en mensen met een normaal gewicht of groter. Vanwege het huidige diagnostische systeem, dat prioriteit geeft aan de diagnose anorexia nervosa, kan de zuiveringsstoornis specifiek niet worden gediagnosticeerd bij mensen met ondergewicht. Mensen die ondergewicht hebben en zich bezighouden met zuiveren, zouden in plaats daarvan de diagnose anorexia nervosa, eetbuien/purge-subtype krijgen.
Als percentage van degenen die behandeling zoeken voor een eetstoornis, blijkt uit onderzoek dat de zuiveringsstoornis het huidige probleem is bij 5% tot 10% van de volwassen patiënten en bij 24% tot 28% van de adolescente patiënten. Het zou een vaker voorkomende diagnose kunnen worden als overmatige lichaamsbeweging wordt geclassificeerd als onderdeel van de zuiveringsstoornis.
Hoe zuiveringsstoornis verschilt van boulimia nervosa en anorexia nervosa
Per definitie hebben mensen met een zuiveringsstoornis niet de episodes van het eten van ongewoon grote hoeveelheden voedsel die kenmerkend zijn voor boulimia nervosa (anders zouden ze voldoen aan de criteria voor boulimia nervosa). Ze kunnen echter vaak het gevoel hebben dat ze "te veel" hebben gegeten, terwijl ze eigenlijk maar een normale hoeveelheid voedsel hebben gegeten. Ze kunnen zuiveren na de maaltijd. Ze kunnen soortgelijke niveaus van schuld en schaamte ervaren als degenen die zuiveren na het eten van grote hoeveelheden voedsel.
Onderzoek toont aan dat mensen die zuiveren maar geen eetbuien hebben, ernstige symptomen hebben, waaronder restrictief eten, een preoccupatie met gedachten over eetstoornissen en zorgen over het lichaamsbeeld. Een belangrijk verschil tussen zuiveringsstoornis en boulimia kan zijn dat mensen met boulimia nervosa een grotere controle over voedsel verliezen. Sommige onderzoeken suggereren dat de zuiveringsstoornis minder ernstig kan zijn dan boulimia nervosa.
Patiënten met een zuiveringsstoornis melden vaak gevoelens van gastro-intestinale klachten na het eten en meer angst dan gezonde mensen en patiënten met boulimia nervosa. Sommige patiënten met een zuiveringsstoornis kunnen het gevoel hebben dat hun braken automatisch is.
Volgens Keel en collega's in "Clinical Handbook of Complex and Atypical Eating Disorders" lijken patiënten met een zuiveringsstoornis "vaak meer op patiënten met anorexia nervosa in temperament en interpersoonlijke interacties dan op patiënten met boulimia nervosa."
Andere aandoeningen die optreden naast de zuiveringsstoornis
Patiënten met een zuiveringsstoornis hebben vaak andere psychische stoornissen:
- Tot 70% heeft een stemmingsstoornis
- Tot 43% heeft een angststoornis
- Tot 17% heeft een stoornis in het middelengebruik
Zuiveringsstoornis wordt ook geassocieerd met een verhoogd risico op zelfmoord en opzettelijke zelfbeschadiging.
Als u zelfmoordgedachten heeft, neem dan contact op met de National Suicide Prevention Lifeline op: 1-800-273-8255 voor ondersteuning en hulp van een getrainde counselor. Bel 112 als u of een naaste in direct gevaar verkeert.
Zie onze Nationale Hulplijn Database voor meer informatie over geestelijke gezondheid.
Risico's van zuiveringsstoornis
Zuiveren door braken is buitengewoon zorgwekkend omdat het tal van medische risico's met zich meebrengt, variërend van metabole stoornissen, verstoringen van de elektrolytenbalans die kunnen leiden tot een hartaanval, gebitsproblemen, slokdarmscheuren en gezwollen speekselklieren. Zuiveringsstoornis kan ook problemen met de botten en het maagdarmstelsel veroorzaken en gaat gepaard met een verhoogd sterfterisico. Misbruik van laxeermiddelen kan afhankelijkheid en verstoring van de normale darmwerking veroorzaken. Misbruik van diuretica kan ook leiden tot aanzienlijke medische gevolgen
Behandeling voor zuiveringsstoornis
Helaas zijn er op het moment van schrijven geen gerandomiseerde gecontroleerde behandelingsonderzoeken uitgevoerd voor personen met een zuiveringsstoornis. Er zijn geen evidence-based behandelingen specifiek voor de aandoening. Er zijn aanwijzingen uit de inclusie van patiënten met een zuiveringsstoornis in onderzoeken naar transdiagnostische behandelingen dat zij baat kunnen hebben bij cognitieve gedragstherapie (CGT-E), de meest succesvolle behandeling voor volwassenen met boulimia nervosa. Modules die stemmingsintolerantie en probleemoplossing aanpakken, kunnen bijzonder nuttig zijn. Deze strategieën helpen patiënten gevoelens van volheid en angst te tolereren en helpen hen andere copingvaardigheden te ontwikkelen.
Mensen met een zuiveringsstoornis kunnen ook baat hebben bij blootstelling met responspreventie, zoals het eten van normale hoeveelheden voedsel, het leren herinterpreteren van fysieke sensaties als een normaal onderdeel van het spijsverteringsproces en het voorkomen van zuivering. Adolescenten met een zuiveringsstoornis kunnen het beste gebaat zijn bij een gezinsbehandeling (FBT), de belangrijkste behandeling voor adolescenten met anorexia nervosa, hoewel het onderzoek beperkt is.
Volgens Keel en collega's kunnen patiënten met een zuiveringsstoornis die zuiveren nadat ze denken dat het uit de hand loopt te eten - een gedrag dat vergelijkbaar is met dat van patiënten met boulimia nervosa - beter op de behandeling kunnen reageren. Dit kan zijn omdat het gevoel van controleverlies over eten is zo onaangenaam. Daarentegen kunnen patiënten die zuiveren maar geen gevoelens van verlies van controle over eten ervaren, minder gemotiveerd zijn voor behandeling omdat hun gedrag niet problematisch voor hen is. Ze kunnen meer lijken op patiënten met anorexia nervosa die hun beperking niet als een probleem ervaren. Deze laatste groep kan ook minder bereid zijn om in behandeling te gaan vanwege angst voor gewichtstoename als ze stoppen met zuiveren.
Een woord van Verywell
Mensen die zich bezighouden met zuivering en soortgelijk gedrag, kunnen zich schamen en terughoudend zijn om hulp te zoeken. Het is echter belangrijk om professionele aandacht te krijgen en hoe eerder hoe beter. Als u of een geliefde zich bezighoudt met eetstoornissen, zoals braken, misbruik van laxeermiddelen of diuretica, of overmatige lichaamsbeweging, zoek dan hulp.