Een literatuuronderzoek uit 2013 onthulde dat stigmatisering van psychische aandoeningen wijdverbreid is in de Verenigde Staten. Uit de review bleek dat zowel kinderen als volwassenen negatieve percepties hebben; de meest voorkomende is dat mensen met een psychische aandoening meer kans hebben om gewelddadig te zijn, zelfs gevaarlijk
Enquêtes die over de hele wereld zijn uitgevoerd, hebben vergelijkbare resultaten opgeleverd, wat aangeeft dat de perceptie van mensen met een psychische aandoening als gewelddadig is een wereldwijde. Het publiek ziet misschien een duidelijk verband tussen psychische aandoeningen en geweld, maar het onderzoek onthult een veel complexere relatie.
Het effect van media-aandacht
Een reden voor de discrepantie tussen het onderzoek en de publieke perceptie van de relatie tussen psychische aandoeningen en geweld is de berichtgeving in de media. Wanneer bijvoorbeeld een gewelddadige tragedie plaatsvindt, zoals een massale schietpartij, is de eerste informatie die voor het publiek beschikbaar is en die percepties vormt, vaak onvolledig en kan onnauwkeurig zijn.
De media (en het grote publiek via sociale media) speculeren snel of een persoon die verantwoordelijk is voor een misdrijf een psychische aandoening heeft. De praktijk is niet alleen nutteloos, maar bestendigt schadelijk stigma. Onderzoek heeft ook aangetoond dat het gebruik van deze percepties om actie te motiveren of beleid te rechtvaardigen niet noodzakelijkerwijs de openbare veiligheid verbetert.
Wetshandhavers en professionals in de geestelijke gezondheidszorg willen vaak bepalen of een persoon die een geweldsmisdrijf heeft gepleegd een geschiedenis van geweld heeft. De geestelijke gezondheid van een persoon kan routinematig worden beoordeeld in de loop van een onderzoek.
Deze acties impliceren echter niet dat geweld en geestesziekten een volledig causaal verband hebben. Misdrijven kunnen worden gepleegd door iemand met een psychische aandoening, maar misdrijven worden ook gepleegd door mensen die niet geestesziek zijn.
Gewelddadige gedachten en gedragingen kunnen een teken zijn van een onderliggende psychische aandoening, maar zijn niet uniek voor mensen met een psychische stoornis. Mensen die geen psychische aandoening hebben, kunnen gewelddadige gedachten hebben, gewelddadig gedrag vertonen en criminele activiteiten ontplooien.
Onderzoek heeft herhaaldelijk aangetoond dat de overgrote meerderheid van mensen met een psychische aandoening geen gewelddadig gedrag vertoont en geen geweldsmisdrijven pleegt.
Wat het onderzoek zegt
Onderzoek naar mogelijke verbanden tussen geweld en geestesziekten is aan de gang, maar de resultaten zijn gemengd. Een reden hiervoor is dat het moeilijk kan zijn om onderzoeken te ontwerpen die gewelddadig gedrag nauwkeurig beoordelen en meten, omdat velen vertrouwen op zelfrapportage.
De meeste onderzoeken houden rekening met meerdere factoren die van invloed kunnen zijn op gewelddadig gedrag bij elke persoon, inclusief mensen met een psychische aandoening. Onderzoekers hebben het effect onderzocht van alles, van wapenverkoop tot videogames, op gewelddadig gedrag
Hoewel er richtlijnen zijn en worden gemaakt op basis van de resultaten van deze onderzoeken, is het mogelijke verband tussen psychische aandoeningen en geweld niet zo duidelijk of zo goed begrepen in vergelijking met andere risicofactoren.
Depressie en geweld
Een voorbeeld dat de neiging heeft om op grote schaal door de media te worden behandeld, zijn geweldsmisdrijven die plaatsvinden wanneer iemand een moord pleegt en vervolgens zelfmoord pleegt. Hoewel is vastgesteld dat depressie een bijdragende factor is in sommige gevallen van moord-zelfmoord, betekent de associatie niet dat mensen met een depressie gevaarlijk zijn.
De overgrote meerderheid van de mensen met een depressie pleegt geen geweldsmisdrijven. In feite associëren experts depressie over het algemeen niet met geweld, tenzij een persoon symptomen van psychose heeft die het risico op gewelddadig gedrag vergroten.
Een bevolkingsonderzoek uit 2015 in Zweden wees uit dat mensen met de diagnose depressie ongeveer drie keer meer kans hadden dan de algemene bevolking om gewelddadige misdaden te plegen, waaronder diefstal, seksuele misdrijven en mishandeling.
De auteurs van het onderzoek benadrukten dat de overgrote meerderheid van de mensen met een depressie niet gewelddadig of crimineel is en dat ze niet gestigmatiseerd mogen worden.
Seena Fazel, die de studie leidde, wees erop dat het percentage gewelddadige criminaliteit bij mensen met de diagnose depressie "onder die voor schizofrenie en bipolaire stoornis lag, en aanzienlijk lager dan voor alcohol- of drugsmisbruik."
Gelijktijdige aandoeningen en andere risicofactoren
De kenmerken van bepaalde psychische aandoeningen kunnen ervoor zorgen dat een persoon eerder gewelddadig gedrag vertoont. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die paranoia, hallucinaties of wanen ervaren, meer kans hebben om gewelddadig te worden dan mensen met een psychische aandoening die deze symptomen niet hebben.
Wanneer mensen met een depressie een misdaad plegen, is een psychische aandoening meestal niet de enige factor die hieraan bijdraagt. Vaker is het een combinatie van bepaalde risicofactoren, zoals middelengebruik, sociaaleconomische stress, blootstelling aan geweld in de kindertijd en/of het ervaren van huiselijk geweld, waardoor een kwetsbare persoon het gevoel krijgt dat geweld nodig is.
Een van de belangrijkste onderzoeken die deze bewering ondersteunen, de MacArthur Violence Risk Assessment Study, vond dat mensen met een dubbele diagnose (geestesziekte en stoornis in het gebruik van middelen) meer kans hadden om geweld te plegen dan mensen met alleen een psychische aandoening (31% vs. respectievelijk 18%).
Andere studies hebben de bevindingen ondersteund. Uit een onderzoek uit 2010 van mensen met de diagnose bipolaire stoornis bleek bijvoorbeeld dat 8,5% was veroordeeld voor ten minste één gewelddadige misdaad, wat niet veel hoger was dan de groep controles. Echter, het aantal mensen met een bipolaire stoornis en een stoornis in het gebruik van middelen die was veroordeeld voor geweldsmisdrijven was significant hoger: 21,3%
Merk ook op dat niet-aangedane broers en zussen van personen met een bipolaire stoornis een verhoogd risico liepen om gewelddadige misdaden te plegen. Dit suggereert een bijdrage van genetische of vroege omgevingsfactoren die bijdragen aan geweldsmisdrijven in gezinnen met een bipolaire stoornis.
Publieke perceptie en stigma
Er zijn veel verschillende soorten geweldsmisdrijven, maar sommige zullen eerder de krantenkoppen halen. Moord-zelfmoorden komen bijvoorbeeld vaker in het nieuws, waardoor ze vaker voorkomen dan ze in werkelijkheid zijn.
Enquêtes hebben aangetoond dat deze percepties zelfs veel voorkomen bij mensen die regelmatig werken met mensen met een psychische aandoening, zoals artsen, en zelfs bij mensen met een psychische aandoening zelf.
Problemen met publieke bekendheid
Uit een in 2018 gepubliceerd onderzoek onder meer dan 3.000 mensen bleek dat, wanneer gevraagd werd naar de meest voorkomende doodsoorzaken door vuurwapens in hun land, slechts 20% van de ondervraagde gezondheidswerkers correct identificeerde dat zelfmoord vaker voorkomt dan moord. Van de volwassen respondenten die een geschiedenis van psychische aandoeningen meldden, gaf slechts 12,4% het juiste antwoord
Door een onevenredige hoeveelheid media-aandacht kan het lijken alsof moord-zelfmoord vaak voorkomt en vaak wordt gepleegd door een beperkt aantal mensen (met name wijzend op mensen met een voorgeschiedenis van psychische aandoeningen).
Statistieken tonen echter aan dat moord-zelfmoord vrij zeldzaam is. Uit het literatuuronderzoek van 2009 bleek dat de incidentie in het bereik van 0,2-0,3 personen per 100.000 lag.
Andere vormen van geweldsmisdrijven, zoals huiselijk geweld, komen veel vaker voor en worden gepleegd door een breder scala aan personen (waaronder veel mensen die niet geestesziek zijn), maar ze krijgen meestal niet zoveel media-aandacht.
Stigma als risicofactor voor geweld
Studies hebben aangetoond dat het stigma dat aan geestesziekten kleeft zelf een risicofactor kan zijn voor criminaliteit en geweld. Uit een onderzoek uit 2018 bleek dat stigma een belemmering kan zijn voor de behandeling van mensen met een psychische aandoening
In de context van het beschikbare onderzoek is het: onbehandeld psychische aandoeningen en stoornissen in het gebruik van middelen die het risico op geweld verhogen.
Stigma kan er ook voor zorgen dat een persoon met een psychische aandoening terughoudend is om een behandeling te zoeken. Een persoon heeft misschien niet eens het gevoel dat hij openlijk over psychische aandoeningen kan praten, omdat maatschappelijk stigma gevoelens van schaamte of schuldgevoelens kan versterken. De houding van de samenleving ten aanzien van psychische aandoeningen kan mensen ook bang maken voor vergelding of vooroordelen op school of op het werk, waardoor het minder waarschijnlijk wordt dat ze steun van hun gemeenschap zullen zoeken.
Geestesziekte en wapengeweld
Van de gewelddaden die het vaakst door de media worden behandeld en die het vaakst worden besproken in verband met geestesziekten, zijn de mogelijke verbanden tussen wapengeweld en geestesziekten.
In een studie uit 2019 keken onderzoekers naar gevallen waarin mensen met een gediagnosticeerde psychische aandoening zich schuldig hadden gemaakt aan wapengeweld. In het bijzonder wilden de onderzoekers weten of bepaalde gedragingen die verband houden met psychische aandoeningen wapengeweld kunnen voorspellen. Uit het onderzoek bleek zelfs dat toegang tot vuurwapens, en niet het gedrag van geestesziekten, de sterkste voorspeller was van wapengeweld bij proefpersonen in het onderzoek.
Een onderzoek uit 2011 waarin werd gekeken naar specifieke stoornissen die als "ernstig" of "ernstig" geestesziekte werden beschouwd, vond dat er een kleine, maar opmerkelijke toename was van het risico op geweld bij mensen met een van deze stoornissen in vergelijking met mensen die geen psychische aandoening hadden. Het risico was het grootst wanneer iemand zowel een psychische aandoening had als problemen met middelengebruik
Net als bij eerder onderzoek stelden de auteurs van de studie dat andere factoren, zoals misbruik en verwaarlozing in de kindertijd of huidige sociale stressoren, ook van belang waren bij het bepalen van het risico op gewelddadig gedrag van een persoon.
Onderzoek naar de incidentie van alle soorten geweld op nationaal niveau schat dat slechts 3% tot 5% van de gewelddadige handelingen rechtstreeks te wijten is aan ernstige psychische aandoeningen. Bovendien werden bij de meeste van die handelingen geen wapens gebruikt
Zelfmoord en zelfbeschadiging
Onderzoek heeft uitgewezen dat mensen die depressief zijn bijzonder kwetsbaar zijn voor slachtoffers geweldsmisdrijven. Ze zullen ook eerder zichzelf schade toebrengen dan anderen schaden. Dit houdt in dat er meer kans is op zelfmoord dan op moord.
Volgens het National Institute of Mental Health waren er in 2017 twee keer zoveel zelfmoorden als moorden in de Verenigde Staten (47.173 zelfmoorden versus 19.510 moorden).
Als u zelfmoordgedachten heeft, neem dan contact op met de National Suicide Prevention Lifeline op: 1-800-273-8255 voor ondersteuning en hulp van een getrainde counselor. Bel 112 als u of een naaste in direct gevaar verkeert.
Zie onze Nationale Hulplijn Database voor meer informatie over geestelijke gezondheid.
Mensen met een psychische aandoening lopen mogelijk een hoger risico om meerdere vormen van geweld te ervaren. Tijdens de MacArthur-studie vroegen de onderzoekers psychiatrische patiënten die deelnamen aan het onderzoek naar hun ervaringen met drie verschillende vormen van geweld: zelfgestuurd geweld, anderen schade toebrengen en schade worden berokkend door anderen. Meer dan de helft van de patiënten (58%) gaf aan ten minste één vorm van geweld te ervaren, 28% ervoer ten minste twee vormen en 7% ervoer alle drie de vormen van geweld.
Een woord van Verywell
Mensen met een psychische aandoening worden geconfronteerd met stigmatisering die van invloed kan zijn op alle aspecten van hun leven en welzijn. Een van de meest hardnekkige en schadelijke stigma's is dat mensen met een psychische aandoening vaker gewelddadig zijn. Onderzoek heeft geen beweringen ondersteund dat mensen met de diagnose psychische aandoeningen gewelddadig zijn. Studies hebben echter aangetoond dat mensen met een psychische aandoening kwetsbaar zijn voor geweld door toedoen van anderen. Bovendien, wanneer personen met een psychische aandoening gewelddadig worden, lopen ze een aanzienlijk groter risico op zelfbeschadiging, wat het geweld op zichzelf richt in plaats van op anderen.
