Een geconditioneerde smaakaversie omvat het vermijden van een bepaald voedsel na een periode van ziekte na het nuttigen van dat voedsel. Deze aversies zijn een goed voorbeeld van hoe klassieke conditionering kan leiden tot gedragsveranderingen, zelfs na slechts één keer ziek voelen.
Wat is geconditioneerde smaakaversie?
Bent u ooit ziek geworden na het eten van iets en ontdekte u later dat alleen al de gedachte aan dat eten u een beetje misselijk maakte? Een geconditioneerde smaakaversie kan optreden wanneer het eten van een stof wordt gevolgd door ziekte. Als u bijvoorbeeld sushi at voor de lunch en daarna ziek werd, zou u in de toekomst misschien geen sushi meer eten, zelfs als dit geen verband houdt met uw ziekte.
Hoewel het misschien verwacht zou worden dat we voedsel zouden vermijden dat onmiddellijk werd gevolgd door ziekte, heeft onderzoek aangetoond dat de consumptie van het voedsel en het begin van de ziekte niet noodzakelijk dicht bij elkaar hoeven te gebeuren. Geconditioneerde smaakaversies kunnen zich zelfs ontwikkelen als er een lange vertraging is tussen de neutrale stimulus (het eten van het voedsel) en de ongeconditioneerde stimulus (zich ziek voelen).
In klassieke conditionering zijn geconditioneerde voedselaversies voorbeelden van leren met een enkele proef. Slechts één koppeling van de voorheen neutrale stimulus en de ongeconditioneerde stimulus kan een automatische reactie tot stand brengen.
Voorbeelden
Stel je voor dat je op vakantie bent en een kip enchilada eet in een restaurant. Uren na het eten van de enchilada word je hevig ziek. Jaren na dat incident kun je jezelf er misschien niet toe brengen een kip-enchilada te eten en kun je je zelfs misselijk voelen als je voedsel ruikt dat je aan dat specifieke gerecht doet denken.
Deze geconditioneerde smaakaversie kan zelfs optreden als u weet dat uw ziekte geen verband houdt met het eten van dat specifieke item. In werkelijkheid zou u zich er misschien volledig van bewust kunnen zijn dat u een akelig maagvirus heeft opgelopen van een van uw reisgenoten die enkele dagen voor de reis ziek was.
Denk eens aan je eigen aversie tegen bepaalde voedingsmiddelen. Kun je je afkeer van bepaalde items koppelen aan een periode van ziekte, misselijkheid of misselijkheid? Mensen kunnen merken dat ze jarenlang heel specifieke soorten voedsel vermijden, simpelweg omdat ze dat specifieke product consumeerden voordat ze ziek werden.
Geconditioneerde smaakaversies komen vrij vaak voor en kunnen dagen tot meerdere jaren aanhouden.
Smaakaversie begrijpen
Kunnen smaakaversies zowel bewust als onbewust voorkomen? In veel gevallen zijn mensen zich misschien helemaal niet bewust van de onderliggende redenen voor hun afkeer van een soort voedsel. Waarom treden deze smaakaversies op, vooral wanneer we ons bewust realiseren dat de ziekte niet aan een bepaald voedingsmiddel was gebonden?
Geconditioneerde smaakaversies zijn een goed voorbeeld van enkele van de fundamentele mechanica van klassieke conditionering.
- De voorheen neutrale stimulus (het eten) gaat gepaard met een ongeconditioneerde stimulus (een ziekte), wat leidt tot een ongeconditioneerde reactie (zich ziek voelen).
- Deze eenmalige koppeling, de voorheen neutrale stimulus (het voedsel) is nu een geconditioneerde stimulus die een geconditioneerde reactie uitlokt (het vermijden van het voedsel).
Is dat alles wat er is aan deze geconditioneerde smaakaversies? Het hierboven beschreven scenario past niet precies bij de standaardverwachtingen voor klassieke conditionering. Allereerst vond de conditionering plaats na slechts een enkele koppeling van de neutrale stimulus en de ongeconditioneerde stimulus (UCS). Ten tweede is de tijdspanne tussen de neutrale stimulus en UCS meestal slechts een kwestie van seconden. Bij een geconditioneerde smaakaversie bedraagt de time-lapse vaak enkele uren.
Hoewel het de algemene principes van klassieke conditionering lijkt te schenden, hebben onderzoekers de effecten van geconditioneerde smaakaversies in experimentele omgevingen kunnen aantonen.
In een dergelijk experiment voerde psycholoog John Garcia gearomatiseerd water (een voorheen neutrale stimulus) aan laboratoriumratten. Enkele uren later werden de ratten geïnjecteerd met een stof (de UCS) waar ze ziek van werden. Later, toen de ratten gearomatiseerd water kregen aangeboden, weigerden ze het te drinken
Deze aversies verklaren
Omdat Garcia's onderzoek in tegenspraak was met veel van wat eerder werd begrepen over klassieke conditionering, waren veel psychologen niet overtuigd door de resultaten. Pavlov had gesuggereerd dat ieder neutrale stimulus kan een geconditioneerde respons uitlokken. Maar dat was waar, waarom zouden de gevoelens van ziekte dan worden geassocieerd met het voedsel dat uren eerder was gegeten? Zou de ziekte niet geassocieerd zijn met iets dat was gebeurd vlak voordat de symptomen zich voordeden?
"Smaakaversies passen niet comfortabel binnen het huidige kader van klassieke of instrumentale conditionering," merkte Garcia op. "Deze aversies zoeken selectief naar smaken met uitsluiting van andere stimuli. Interstimulus-intervallen zijn duizendmaal te lang."
Wat Garcia en andere onderzoekers konden aantonen, was dat in sommige gevallen het type neutrale stimulus dat werd gebruikt doet invloed hebben op het conditioneringsproces. Dus waarom is het type stimulus in dit specifieke geval zo belangrijk? Een deel van de verklaring ligt in het concept van biologische paraatheid. In wezen is vrijwel elk organisme biologisch vatbaar voor het creëren van bepaalde associaties tussen bepaalde stimuli.
Als een dier voedsel eet en vervolgens ziek wordt, kan het van groot belang zijn voor het voortbestaan van het dier om dergelijk voedsel in de toekomst te vermijden. Deze associaties zijn vaak essentieel om te overleven, dus het is geen wonder dat ze zich gemakkelijk vormen.
Een woord van Verywell
Klassieke conditionering kan een krachtige invloed hebben op gedrag. Zoals geconditioneerde smaakaversies zo duidelijk aantonen, kan leren soms heel snel plaatsvinden (na slechts één keer). De volgende keer dat je merkt dat je een bepaald voedsel vermijdt, overweeg dan de rol die een geconditioneerde afkeer kan hebben gespeeld in je afkeer van dat specifieke item.