Ondanks de luchthartige behandeling van de term "pyromaan" - vaak voor de grap afgekort tot "pyro" of "firebug" genoemd - hebben mensen met pyromanie een ernstige psychische aandoening.
Pyromanie wordt gekenmerkt door het opzettelijk en herhaaldelijk aansteken van branden - en dit dwangmatig doen. Pyromanen voelen zich niet in staat om het gedrag te stoppen. Het aansteken van een vuur maakt innerlijke spanning of angst los en geeft de persoon een golf van plezier of opluchting.
Symptomen
De nieuwste editie van de diagnostische en statistische handleiding (DSM-5) bevat pyromanie in de sectie verstorende, impulsbeheersing en gedragsstoornissen. Het essentiële kenmerk van pyromanie is de aanwezigheid van meerdere episodes van opzettelijke en doelgerichte brandstichting.
Bovendien ervaren personen met pyromanie spanning en affectieve opwinding voordat ze een vuur aansteken. Andere symptomen kunnen zijn:
- Een fascinatie voor vuur, waaronder interesse, nieuwsgierigheid en aantrekking tot vuur en vuurmakende parafernalia.
- Branden in de buurt kijken, valse alarmen afgaan of plezier beleven aan instellingen, apparatuur en personeel met vuur
- Tijd doorbrengen bij een plaatselijke brandweer, branden stichten om bij de brandweer te worden aangesloten, of brandweerman worden.
- Plezier, voldoening of opluchting ervaren bij het aansteken van een brand, getuige zijn van de effecten en deelnemen aan de nasleep
Mensen met pyromanie steken geen vuur aan voor geldelijk gewin. Ze proberen ook geen criminele activiteiten te verbergen, wraak te nemen of hun leefsituatie te verbeteren. De symptomen kunnen ook niet het gevolg zijn van wanen of hallucinaties.
De brandstichting kan evenmin het gevolg zijn van een verminderd beoordelingsvermogen, zoals een verstandelijke beperking. De diagnose wordt ook niet gesteld als het gedrag beter kan worden verklaard door een andere psychische aandoening, zoals een gedragsstoornis of antisociale persoonlijkheidsstoornis, of als het optreedt tijdens een manische episode.
Mensen met pyromanie kunnen vooraf aanzienlijke voorbereidingen treffen voor het aansteken van branden. Ze kunnen onverschillig zijn of iemand fysiek of financieel benadeeld is of ze kunnen plezier putten uit de vernietiging die ze veroorzaken.
Pyromanen versus brandstichters
Een pyromaan kan lucifers en aanstekers oppotten, gaten in stof, tapijten of meubels verbranden en stukjes papier of ander ontvlambaar materiaal in brand steken. Ze lijken misschien geobsedeerd door het aansteken van branden.
Maar pyromanen hebben niet de wens om iemand kwaad te doen en ze zijn niet op zoek naar geldelijk gewin van de branden die ze aanrichten. Dus terwijl een brandstichter iemands huis kan afbranden om wraak te nemen of om verzekeringsgeld te innen, doen pyromanen het puur voor de emotionele voordelen die ze behalen door branden te stichten.
Oorzaken
Er is geen enkele bekende oorzaak van pyromanie. Onderzoek suggereert dat er mogelijk een genetische link is en het kan vergelijkbaar zijn met een gedragsverslaving. Het is niet precies bekend hoeveel mensen pyromanie hebben. Onderzoekers schatten echter dat het slechts een zeer klein deel van de bevolking treft.
De lifetime prevalentie van brandstichting is naar verluidt 1,1% van de bevolking - en dat is slechts één onderdeel van pyromanie. Het is dus waarschijnlijk dat er veel minder mensen zijn die aan de volledige criteria voor een diagnose voldoen.
Toen onderzoekers individuen in het criminele systeem onderzochten die herhaaldelijk brandstichtingsgedrag vertoonden, ontdekten ze dat slechts 3,3% van die populatie voldeed aan de volledige criteria voor pyromanie.
Mensen met bepaalde andere psychische aandoeningen lopen mogelijk een hoger risico dan de algemene bevolking. Mensen met een gokstoornis, bipolaire stoornis, stoornis in het gebruik van middelen en een antisociale persoonlijkheidsstoornis hebben meer kans pyromanen te zijn.
De aandoening komt voor bij zowel mannen als vrouwen - hoewel het significant vaker voorkomt bij mannen - en bij mensen van elke leeftijd, zelfs als ze nog maar 3 jaar oud zijn. Het komt vaker voor bij mensen met leerproblemen of gebrek aan sociale vaardigheden, en er zijn ook omgevingsfactoren in het spel.
Pyromanie is in verband gebracht met mensen die seksueel of fysiek zijn misbruikt, of lijden aan verwaarlozing of verlating door hun ouders. Mensen met een geschiedenis van misdaad hebben ook de neiging om meer brandstichters te vertonen.
Zo is meer dan 19% van degenen met de diagnose pyromanie minstens één keer beschuldigd van vandalisme en is ongeveer 18% schuldig bevonden aan niet-gewelddadige seksuele misdrijven.
Pyromanie bij kinderen
Vuur maken is een groot probleem bij jonge mensen. Maar weinig van die jonge mensen voldoen aan de criteria voor pyromanie. Er is geen typische beginleeftijd voor pyromanie. Het kan tijdens de kindertijd worden geïdentificeerd, maar het is niet duidelijk of pyromanie tot in de volwassenheid aanhoudt.
Brandgedrag komt en gaat vaak bij mensen met pyromanie. Dus een kind dat symptomen van pyromanie vertoont, lijkt in de loop van de tijd beter te worden voordat het weer vuur gaat maken.
Pyromanie kan tijdens de kindertijd worden vastgesteld. Familie, vrienden of leraren zijn misschien wel de eersten die herkennen dat een kind geobsedeerd lijkt door vuur. Het stichten van vuur bij adolescenten wordt vaak geassocieerd met een gedragsstoornis, ADHD of een aanpassingsstoornis
Behandeling
Onmiddellijke behandeling van vermoedelijke pyromanie is essentieel om het risico op letsel, materiële schade, gevangenisstraf of zelfs de dood te voorkomen. De enige behandelingsmethode voor pyromanie is cognitieve gedragstherapie, die een persoon leert de gevoelens van spanning te erkennen die kunnen leiden tot het aansteken van brand en een veiligere manier te vinden om die spanning los te laten.
Familieleden die zich zorgen maken over een persoon die geobsedeerd lijkt door vuur, kunnen baat hebben bij gezinsbegeleiding. Gezinstherapie kan dierbaren helpen de stoornis te begrijpen en hen ook leren hoe ze het gezin kunnen beschermen.
Op dit moment zijn er geen gecontroleerde onderzoeken naar medicatie voor pyromanie geweest, hoewel voorgestelde medische behandelingen het gebruik van SSRI's, anti-epileptica, atypische antipsychotica, lithium en anti-androgenen omvatten. Daarom wordt cognitieve gedragstherapie op dit moment als de enige levensvatbare behandelingsoptie beschouwd.
Een woord van Verywell
Pyromanie is geen grap en ook niet iets om lichtvaardig mee om te gaan. Potentiële pyromanen moeten onmiddellijk hulp zoeken om zichzelf, en iedereen in hun leven en in hun gemeenschap, te beschermen tegen schade of letsel.