Je moet elke dag van je leven zowel grote als kleine beslissingen nemen. Wat wil je als ontbijt hebben? Hoe laat moet je een vriend ontmoeten voor het avondeten? Naar welke hogeschool moet je gaan? Hoeveel kinderen wil je hebben?
Overzicht
Als je voor een aantal beslissingen staat, kom je misschien in de verleiding om gewoon een munt op te gooien en het toeval je lot te laten bepalen. In de meeste gevallen volgen we een bepaalde strategie of reeks strategieën om tot een beslissing te komen.
Voor veel van de relatief kleine beslissingen die we elke dag nemen, zou het opgooien van een munt niet zo'n vreselijke benadering zijn. Voor sommige van de complexe en belangrijke beslissingen is de kans groter dat we veel tijd, onderzoek, inspanning en mentale energie investeren om tot de juiste conclusie te komen.
Dus hoe werkt dit proces precies? De volgende zijn enkele van de belangrijkste besluitvormingsstrategieën die u zou kunnen gebruiken.
Het model met één functie
Deze benadering houdt in dat u uw beslissing uitsluitend afhangt van een enkele functie. Stel je bijvoorbeeld voor dat je zeep koopt. Geconfronteerd met een breed scala aan opties bij uw plaatselijke supermarkt, besluit u uw beslissing te baseren op de prijs en het goedkoopste type zeep te kopen dat beschikbaar is. In dit geval negeerde u andere variabelen (zoals geur, merk, reputatie en effectiviteit) en concentreerde u zich op slechts één enkele functie.
De benadering met één functie kan effectief zijn in situaties waarin de beslissing relatief eenvoudig is en u weinig tijd heeft. Het is echter over het algemeen niet de beste strategie bij complexere beslissingen.
Het Additive Feature Model
Deze methode houdt in dat alle belangrijke kenmerken van de mogelijke keuzes in aanmerking worden genomen en vervolgens elke optie systematisch wordt geëvalueerd. Deze aanpak is meestal een betere methode bij het nemen van complexere beslissingen.
Stel je bijvoorbeeld voor dat je geïnteresseerd bent in het kopen van een nieuwe camera. Je maakt een lijst met belangrijke functies die je van de camera wilt hebben, waarna je elke mogelijke optie beoordeelt op een schaal van -5 tot +5.
Camera's met belangrijke voordelen kunnen voor die factor een beoordeling van +5 krijgen, terwijl camera's met grote nadelen voor die factor een beoordeling van -5 kunnen krijgen. Nadat u elke optie heeft bekeken, kunt u de resultaten bij elkaar optellen om te bepalen welke optie de hoogste beoordeling heeft.
Het additieve functiemodel kan een geweldige manier zijn om de beste optie voor een verscheidenheid aan keuzes te bepalen. Zoals je je kunt voorstellen, kan het echter behoorlijk tijdrovend zijn en is het waarschijnlijk niet de beste besluitvormingsstrategie om te gebruiken als je weinig tijd hebt.
Het model van eliminatie door aspecten
Het model voor eliminatie door aspecten werd voor het eerst voorgesteld door psycholoog Amos Tversky in 1972. In deze benadering evalueer je elke optie één kenmerk per keer, te beginnen met het kenmerk dat volgens jou het belangrijkste is. Wanneer een item niet voldoet aan de criteria die je hebt gesteld, streep je het item van je lijst met opties. Uw lijst met mogelijke keuzes wordt kleiner en kleiner naarmate u items van de lijst afstreept totdat u uiteindelijk bij slechts één alternatief komt.
Besluitvorming
De voorgaande drie processen worden vaak gebruikt in gevallen waarin beslissingen vrij eenvoudig zijn, maar wat gebeurt er als er een zekere mate van risico, ambiguïteit of onzekerheid mee gemoeid is? Stel je bijvoorbeeld voor dat je te laat komt voor je psychologieles.
Rijdt u harder dan de maximumsnelheid om op tijd te komen, maar riskeert u een snelheidsboete? Of moet je de snelheidslimiet rijden, het risico lopen te laat te komen en mogelijk punten krijgen voor het missen van een geplande popquiz? In dit geval moet u de kans dat u te laat komt op uw afspraak afwegen tegen de kans dat u een snelheidsboete krijgt.
Bij het nemen van een beslissing in een dergelijke situatie hebben mensen de neiging om twee verschillende besluitvormingsstrategieën te gebruiken: de beschikbaarheidsheuristiek en de representativiteitsheuristiek. Onthoud dat een heuristiek een vuistregel is die mensen in staat stelt snel beslissingen te nemen en oordelen te vellen.
Krijg advies van de Verywell Mind Podcast
Gehost door hoofdredacteur en therapeut Amy Morin, LCSW, deelt deze aflevering van The Verywell Mind Podcast een tip die je kan helpen betere beslissingen te nemen.
De beschikbaarheidsheuristiek
Wanneer we proberen te bepalen hoe waarschijnlijk iets is, baseren we dergelijke schattingen vaak op hoe gemakkelijk we ons soortgelijke gebeurtenissen in het verleden kunnen herinneren. Als u bijvoorbeeld probeert te bepalen of u de snelheidslimiet moet overschrijden en het risico loopt een bekeuring te krijgen, kunt u zich afvragen hoe vaak u op een bepaald stuk snelweg mensen hebt zien aanhouden door een politieagent.
Als je niet meteen voorbeelden kunt bedenken, zou je kunnen besluiten om een gokje te wagen, aangezien de beschikbaarheidsheuristiek ertoe heeft geleid dat je oordeelt dat er maar weinig mensen worden aangehouden voor te hard rijden op jouw specifieke route. Als je talloze voorbeelden kunt bedenken van mensen die worden aangehouden, kun je besluiten om op veilig te spelen en de voorgestelde snelheidslimiet te rijden.
De representativiteitsheuristiek
Deze mentale kortere weg houdt in dat we onze huidige situatie vergelijken met ons prototype van een bepaalde gebeurtenis of bepaald gedrag. Als u bijvoorbeeld probeert te bepalen of u te hard moet rijden om op tijd bij uw klas te zijn, kunt u uzelf vergelijken met uw imago als iemand die de meeste kans heeft op een snelheidsboete.
Als je prototype dat is van een onvoorzichtige tiener die in een hete auto rijdt en jij bent een jonge zakenvrouw die in een sedan rijdt, dan zou je kunnen inschatten dat de kans op een snelheidsbekeuring vrij klein is.
Een woord van Verywell
Het besluitvormingsproces kan zowel eenvoudig zijn (zoals het willekeurig kiezen uit onze beschikbare opties) als complex (zoals het systematisch beoordelen van verschillende aspecten van de bestaande keuzes). De strategie die we gebruiken, hangt af van verschillende factoren, waaronder hoeveel tijd we hebben om de beslissing te nemen, de algehele complexiteit van de beslissing en de hoeveelheid ambiguïteit die ermee gepaard gaat.
