Psychologen hebben het vaak over persoonlijkheidskenmerken, maar wat is een eigenschap precies? Hoe definiëren professionals in de geestelijke gezondheidszorg deze term? Het zijn onze persoonlijkheden die ons tot unieke individuen maken, maar niet iedereen is het er precies over eens hoeveel verschillende eigenschappen er bestaan. Sommigen splitsen persoonlijkheid op in zeer beperkte en specifieke eigenschappen, terwijl anderen er de voorkeur aan geven om eigenschappen veel breder te bekijken.
Wat zijn persoonlijkheidskenmerken?
Kenmerken worden doorgaans gedefinieerd als de verschillende kenmerken waaruit de persoonlijkheid van een persoon bestaat.
In de Handboek persoonlijkheid: theorie en onderzoek, definiëren auteurs Roberts, Wood en Caspi persoonlijkheidskenmerken als "de relatief duurzame patronen van gedachten, gevoelens en gedragingen die individuen van elkaar onderscheiden."
De eigenschapstheorie suggereert dat onze persoonlijkheden uit een aantal verschillende brede eigenschappen bestaan. Extraversie (vaak bekend als extraversie) is bijvoorbeeld een persoonlijkheidsdimensie die beschrijft hoe mensen omgaan met de wereld. Sommige mensen zijn bijvoorbeeld erg extravert (of extravert) en extravert, terwijl anderen meer introvert en gereserveerd zijn.
Tot voor kort werd aangenomen dat persoonlijkheidskenmerken in de loop van een mensenleven weinig veranderden. Sommige nieuwere longitudinale onderzoeken hebben aangetoond dat eigenschappen iets genuanceerder zijn dan eerder werd aangenomen en dat sommige persoonlijkheidsveranderingen zich in de loop van de tijd kunnen voordoen.
Soorten eigenschappen
Wat zou je zeggen als iemand je zou vragen om de persoonlijkheidskenmerken op te sommen die jou het beste omschrijven? Je kunt verschillende eigenschappen afkraken, zoals vriendelijk, agressief, beleefd, verlegen, extravert of ambitieus. Als je een lijst zou maken van elk persoonlijkheidskenmerk, zou het waarschijnlijk honderden of zelfs duizenden verschillende termen bevatten die worden gebruikt om verschillende aspecten van persoonlijkheid te beschrijven.
Psycholoog Gordon Allport heeft ooit een lijst met persoonlijkheidskenmerken gemaakt met meer dan 4.000 termen.
De vraag hoeveel persoonlijkheidskenmerken er precies zijn, is gedurende een groot deel van de geschiedenis van de psychologie onderwerp van discussie geweest, maar veel psychologen vertrouwen tegenwoordig op wat bekend staat als het big five-model van persoonlijkheid.
Volgens het big five-model bestaat persoonlijkheid uit vijf brede dimensies. Individuele persoonlijkheden kunnen hoog, laag of ergens tussenin zijn voor elk van de vijf kernkenmerken.
De vijf eigenschappen waaruit persoonlijkheid bestaat zijn:
- vriendelijkheid: vertrouwen, altruïsme, vriendelijkheid, genegenheid en ander prosociaal gedrag
- gewetensvol: hoge mate van bedachtzaamheid, goede impulsbeheersing en doelgericht gedrag
- Extraversie: gezelligheid, spraakzaamheid, assertiviteit en prikkelbaarheid
- Neuroticisme: verdriet, humeurigheid, emotionele instabiliteit, zorgen over veel verschillende dingen
- Openheid: creatief, open om nieuwe dingen te proberen, denkt graag na over abstracte concepten
De meeste kenmerken die u zou kunnen gebruiken om uw eigen persoonlijkheid te beschrijven, vallen onder een van deze brede rubrieken. Persoonlijkheidskenmerken zoals verlegen, extravert, vriendelijk en sociaal zijn aspecten van extraversie, terwijl eigenschappen als vriendelijk, attent, georganiseerd en ambitieus deel zouden uitmaken van het consciëntieusheidsspectrum.
Elk van deze vijf eigenschappen vertegenwoordigt een continuüm. Sommige mensen zijn laag in bepaalde eigenschappen en hoog in andere. In feite bevinden veel mensen zich ergens in het midden van veel of de meeste van deze kenmerken.
Genen versus omgevingsoorzaken
Wat is belangrijker als het gaat om persoonlijkheid, natuur of opvoeding? Hoeveel invloed heeft uw DNA op uw persoonlijkheid? Onderzoekers hebben decennialang familie, tweelingen, geadopteerde kinderen en pleeggezinnen bestudeerd om beter te begrijpen hoeveel persoonlijkheid genetisch is en hoeveel milieu.
Zowel nature als nurture kunnen een rol spelen bij persoonlijkheid, hoewel een aantal grootschalige tweelingstudies suggereert dat er een sterke genetische component is.
Een studie, de Minnesota Study of Twins Reared Apart, bestudeerde 350 tweelingen tussen 1979 en 1999. Deelnemers waren zowel identieke als twee-eiige tweelingen die samen of apart waren grootgebracht. De resultaten lieten zien dat de persoonlijkheden van eeneiige tweelingen vergelijkbaar waren, of ze nu in hetzelfde huishouden of apart waren opgegroeid, wat suggereert dat sommige aspecten van de persoonlijkheid worden beïnvloed door genetica.
Dit betekent zeker niet dat de omgeving geen rol speelt bij het vormen van persoonlijkheid. Tweelingstudies suggereren dat identieke tweelingen ongeveer 50% van dezelfde eigenschappen delen, terwijl twee-eiige tweelingen slechts ongeveer 20% delen.
Persoonlijkheidskenmerken zijn complex en onderzoek suggereert dat onze eigenschappen worden gevormd door zowel erfelijkheids- als omgevingsfactoren. Deze twee krachten werken op allerlei manieren samen om onze individuele persoonlijkheden te vormen.
Veranderingen in persoonlijkheidskenmerken
Als het gaat om enkele van de brede, dominante eigenschappen, is verandering meestal moeilijk. Wanneer het zich voordoet, zijn deze veranderingen meestal erg subtiel.
Een erg extraverte persoon kan bijvoorbeeld na verloop van tijd wat gereserveerder worden. Dit betekent niet dat ze zullen transformeren in een introvert persoon. Het betekent gewoon dat er een subtiele verschuiving heeft plaatsgevonden en dat de extraversie van de persoon enigszins is gewijzigd. Het individu is nog steeds extravert en gezellig, maar ze kunnen merken dat ze af en toe ook genieten van eenzaamheid of een rustigere omgeving.
Een introverte persoon kan daarentegen merken dat hij wat extravert wordt naarmate hij ouder wordt. Dit betekent niet dat het individu plotseling de wens ontwikkelt om in het middelpunt van de belangstelling te staan of om elke vrijdagavond op een groot feest door te brengen. Deze persoon kan echter merken dat ze wat meer van sociale evenementen gaan genieten en zich minder uitgeput en uitgeput voelen nadat ze tijd hebben doorgebracht met socializen.
In beide voorbeelden is de kern van de persoonlijkheid van het individu niet helemaal veranderd. In plaats daarvan hebben veranderingen in de loop van de tijd, vaak het resultaat van ervaringen, geleid tot subtiele verschuivingen in deze centrale eigenschappen.
Belangrijkste onderzoeksprincipes
In hun handboek over persoonlijkheid beschrijven Roberts en zijn collega's enkele basisprincipes die zijn afgeleid van persoonlijkheidsonderzoek:
- Principe van identiteitsontwikkeling: Mensen ontwikkelen een sterkere identiteit naarmate ze ouder worden en volwassenheid zorgt voor een grotere toewijding aan en instandhouding van dit zelfgevoel. Tijdens de jongere jaren van het leven verkennen mensen nog steeds verschillende rollen en identiteiten. Naarmate mensen ouder worden, beginnen ze een sterkere loyaliteit te voelen aan de identiteit die ze in de loop van hun leven hebben gesmeed.
- Volwassenheidsprincipe:: Mensen hebben de neiging om aangenamer, emotioneel stabieler en sociaal dominanter te worden naarmate ze ouder worden.
- Plasticiteitsprincipe: Hoewel persoonlijkheidskenmerken meestal stabiel zijn, zijn ze niet in steen gebeiteld. Ze zijn onderhevig aan omgevingsinvloeden in elke levensfase.
- Principe van rolcontinuïteit: Het is de consistentie van rollen die leidt tot continuïteit in persoonlijkheidskenmerken in plaats van consistentie in omgevingen.
