Een afreactie is een emotionele, onbewuste reactie die je hebt als reactie op een stimulus die een pijnlijke situatie terugbrengt die je eerder hebt meegemaakt. Het kan een gebeurtenis zijn die u zich herinnert, of het kan iets zijn dat plotseling in uw bewustzijn opduikt wanneer u de afreaktie heeft.
Overzicht
Neem als voorbeeld iemand die fysiek is mishandeld en die op een opgestoken hand reageert door ineen te krimpen, ook al was het de bedoeling van de ander om een verdwaalde draad weg te poetsen.
Afreageren kan ook worden gebruikt om het proces te beschrijven dat een therapeut gebruikt om deze automatische reacties ongevoelig te maken of te helpen stoppen. Binnen de veiligheid van een therapiesessie, kan het zijn dat u een reactie ervaart, zodat u vervolgens kunt leren de onlogische, instinctieve reactie te vervangen door een reactie die meer geschikt is voor de situatie.
Geschiedenis van afreageren in therapie
Afreageren, samen met zijn tegenhanger catharsis, dat verwijst naar emotionele bevrijding, werd voor het eerst uitvoerig besproken door Sigmund Freud en Josef Breuer in hun vroege studies over psychoanalyse. Ze legden aanvankelijk veel nadruk op het belang van de afreactie en catharsis
Na meer onderzoek realiseerden Freud en Breuer zich dat alleen het uiten en/of herbeleven van pijnlijke emoties niet alles is wat nodig is om herstel te bereiken, met name voor overlevenden van trauma's.
Deze nadruk op het bereiken van catharsis door middel van afreageren werd tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog voortgezet door traumatherapeuten die hypnose en chemisch geïnduceerde technieken gebruikten om afwijzingen te creëren. Sommigen realiseerden zich echter hoe belangrijk het is om overlevenden van een trauma te helpen meer te doen dan alleen met hun emoties om te gaan.
Afreageren en dissociatie
Trauma zorgt er vaak voor dat mensen zich distantiëren van hun emoties, herinneringen en/of identiteit. De mate van dissociatie die een persoon ervaart, kan variëren van mild, vergelijkbaar met dagdromen, tot ernstig, zoals in het geval van mensen met een dissociatieve identiteitsstoornis. Freuds aanvankelijke overtuiging in het bevorderen van een afreageren in therapie was dat door het loslaten van de pijnlijke emoties, de traumatische ervaring zou worden aangepakt.
Het probleem is dat afreageren en het uiten van emoties op zich niets geneest. Veel mensen kunnen hun emoties ervaren of de traumatische gebeurtenissen steeds opnieuw beleven, maar uiteindelijk wordt niets opgelost. Vooral voor mensen die een trauma hebben meegemaakt, is er vaak nog een zekere mate van dissociatie bij betrokken en sommige stromingen geloven dat de dissociatie ook moet worden aangepakt door het een deel van je bewustzijn en identiteit te maken.
We weten tegenwoordig dat het omgaan met traumatische stress zoals posttraumatische stressstoornis (PTSS) niet alleen kan vertrouwen op het behandelen van de traumatische herinneringen met afreageren of een andere methode. Studies hebben zelfs aangetoond dat een van de beste soorten therapieën voor PTSS cognitieve gedragstherapie (CGT) is, die niets te maken heeft met afreageren.
Cognitieve gedragstherapie voor trauma
CGT werkt omdat het PTSS-overlevenden helpt hun gedachten over hun trauma te herformuleren. Een overlevende van een verkrachting kan zich bijvoorbeeld onlogisch en onnodig schuldig voelen omdat hij zichzelf in een situatie plaatst die zij als een slechte situatie beschouwen. Met CGT zou de persoon leren om van denken te veranderen om te beseffen dat het niet uitmaakt in welke situatie ze zich bevonden, alleen verkrachters verkrachten, en ze zouden dan kunnen leren om het schuldgevoel los te laten. Het veranderen van foutief denken en het vervangen door meer rationeel, feitelijk denken helpt PTSS-overlevenden beter om te gaan met de gevoelens van schuld, woede, angst en angst die ze kunnen hebben.
Gebruik voor afreageren
Hoewel afreageren grotendeels buiten beschouwing is gelaten voor therapeutisch gebruik, kunnen sommige therapeuten het in een bepaalde context gebruiken, meestal geïntegreerd in een groter behandelplan. Wanneer er een reactie optreedt, kunnen mensen met hun therapeut samenwerken om de gevoelens die verband houden met een trauma uit het verleden aan te pakken. De waarde van een afreageren is dat het een realisatie kan zijn, maar dat betekent niet dat de gevoelens rond de moeilijke ervaring zijn opgelost.
Als eenmaal een trauma uit het verleden in gedachten is gebracht, kunnen herinneringen zorgvuldig worden onderzocht, maar op een manier waarop mensen toegang hebben tot de steun die ze nodig hebben om met het trauma om te gaan. Door te leren deze ervaringen te integreren en te leunen op behulpzame copingvaardigheden, kan de dissociatie die mensen als reactie op een trauma kunnen ervaren, worden geminimaliseerd.
Afreageren wordt zelden geïsoleerd gebruikt als een therapeutisch hulpmiddel. Het simpelweg uitlokken van een reactie op een stimulus doet niets af aan de emoties en gedragingen die verband houden met het trauma uit het verleden. Als een integrale benadering kan afreageren enige waarde hebben wanneer het wordt opgenomen in een behandelplan dat gebruik maakt van andere behandelingen zoals CGT.
Sommige onderzoeken suggereren bijvoorbeeld dat een techniek die bekend staat als abreactive ego state-therapie, effectief kan zijn voor de behandeling van PTSS. Dit proces omvatte het gebruik van herhaalde hypnotisch geïnduceerde reacties van het trauma, gevolgd door ego-versterking.
