Leren is een opmerkelijk complex proces dat wordt beïnvloed door een breed scala aan factoren. Zoals de meeste ouders zich waarschijnlijk heel goed bewust zijn, kan observatie een cruciale rol spelen bij het bepalen hoe en wat kinderen leren. Zoals het gezegde luidt, zijn kinderen net sponzen, die de ervaringen die ze elke dag opdoen, in zich opnemen.
Omdat leren zo complex is, zijn er veel verschillende psychologische theorieën om uit te leggen hoe en waarom mensen leren. Een psycholoog genaamd Albert Bandura stelde een sociale leertheorie voor die suggereert dat observatie en modellering een primaire rol spelen in dit proces
Bandura's theorie gaat verder dan gedragstheorieën, die suggereren dat alle gedragingen worden aangeleerd door conditionering, en cognitieve theorieën, die rekening houden met psychologische invloeden zoals aandacht en geheugen.
1:42Basisprincipes van de sociale leertheorie
Wat is sociale leertheorie?
Tijdens de eerste helft van de 20e eeuw werd de gedragsschool van de psychologie een dominante kracht. De behavioristen stelden voor dat al het leren het resultaat was van directe ervaring met de omgeving via de processen van associatie en bekrachtiging. Bandura's theorie geloofde dat directe bekrachtiging niet alle soorten leren kon verklaren.
Kinderen en volwassenen vertonen bijvoorbeeld vaak leren voor dingen waarmee ze geen directe ervaring hebben. Zelfs als je nog nooit in je leven met een honkbalknuppel hebt gezwaaid, zou je waarschijnlijk weten wat je moet doen als iemand je een knuppel zou geven en je zou zeggen te proberen een honkbal te slaan. Dit komt omdat je anderen deze actie persoonlijk of op televisie hebt zien uitvoeren.
Terwijl de gedragstheorieën van leren suggereerden dat al het leren het resultaat was van associaties gevormd door conditionering, bekrachtiging en straf, stelde Bandura's sociale leertheorie voor dat leren ook kan plaatsvinden door simpelweg de acties van anderen te observeren.
Zijn theorie voegde een sociaal element toe, met het argument dat mensen nieuwe informatie en gedrag kunnen leren door naar andere mensen te kijken. Dit type leren staat bekend als observationeel leren en kan worden gebruikt om een breed scala aan gedragingen te verklaren, waaronder gedrag dat vaak niet kan worden verklaard door andere leertheorieën.
Hoofdconcepten
Er zijn drie kernconcepten in het hart van de sociale leertheorie. Ten eerste is er het idee dat mensen kunnen leren door observatie. Het volgende is het idee dat interne mentale toestanden een essentieel onderdeel van dit proces zijn. Ten slotte erkent deze theorie dat alleen omdat iets is geleerd, dit niet betekent dat het zal resulteren in een gedragsverandering.
"Leren zou buitengewoon arbeidsintensief en zelfs gevaarlijk zijn als mensen alleen zouden moeten vertrouwen op de effecten van hun eigen acties om hen te informeren wat ze moeten doen", legde Bandura uit in zijn boek uit 1977. Sociale leertheorie.
Bandura legt uit dat "Gelukkig het meeste menselijk gedrag observatief wordt geleerd door middel van modellering: door anderen te observeren vormt men een idee van hoe nieuw gedrag wordt uitgevoerd, en bij latere gelegenheden dient deze gecodeerde informatie als een gids voor actie."
Laten we elk van deze concepten nader onderzoeken.
Mensen kunnen leren door observatie
Een van de bekendste experimenten in de geschiedenis van de psychologie betrof een pop genaamd Bobo. Bandura toonde aan dat kinderen gedrag leren en imiteren dat ze bij andere mensen hebben waargenomen.
De kinderen in de studies van Bandura observeerden een volwassene die gewelddadig handelde in de richting van een Bobo-pop. Toen de kinderen later in een kamer met de Bobo-pop mochten spelen, begonnen ze de agressieve acties na te bootsen die ze eerder hadden waargenomen.
Bandura identificeerde drie basismodellen van observerend leren:
- Een live-model, waarbij een echt individu een gedrag vertoont of uitdraagt.
- Een symbolisch model, waarbij echte of fictieve personages betrokken zijn die gedrag vertonen in boeken, films, televisieprogramma's of online media.
- Een verbaal instructiemodel, dat beschrijvingen en verklaringen van gedrag omvat.
Zoals je kunt zien, hoeft observerend leren niet eens noodzakelijkerwijs naar iemand anders te kijken om deel te nemen aan een activiteit. Het horen van verbale instructies, zoals het luisteren naar een podcast, kan leiden tot leren. We kunnen ook leren door de acties van personages in boeken en films te lezen, te horen of te bekijken.
Het is dit soort observerend leren dat een bliksemafleider is geworden voor controverse, aangezien ouders en psychologen debatteren over de impact die popcultuurmedia op kinderen heeft. Velen maken zich zorgen dat kinderen slecht gedrag, zoals agressie, kunnen leren van gewelddadige videogames, films, televisieprogramma's en online video's.
Mentale toestanden zijn belangrijk om te leren
Bandura merkte op dat externe versterking van de omgeving niet de enige factor was die het leren en gedrag beïnvloedde. En hij realiseerde zich dat bekrachtiging niet altijd van buitenaf komt. Je eigen mentale toestand en motivatie spelen een belangrijke rol bij het bepalen of een gedrag is aangeleerd of niet.
Hij beschreef intrinsieke versterking als een vorm van interne beloningen, zoals trots, tevredenheid en een gevoel van voldoening. Deze nadruk op interne gedachten en cognities helpt leertheorieën te verbinden met cognitieve ontwikkelingstheorieën. Terwijl veel leerboeken sociale leertheorie met gedragstheorieën plaatsen, beschrijft Bandura zelf zijn benadering als een 'sociaal-cognitieve theorie'.
Leren leidt niet noodzakelijk tot verandering
Dus hoe bepalen we wanneer iets is geleerd? In veel gevallen is het leren direct te zien wanneer het nieuwe gedrag wordt vertoond. Wanneer u een kind leert fietsen, kunt u snel vaststellen of er iets geleerd is door het kind zonder hulp te laten fietsen.
Maar soms zijn we in staat om dingen te leren, ook al is dat leren misschien niet meteen duidelijk. Terwijl gedragsdeskundigen geloofden dat leren leidde tot een permanente gedragsverandering, laat observerend leren zien dat mensen nieuwe informatie kunnen leren zonder nieuw gedrag te vertonen.
Sleutelfactoren voor succes
Het is belangrijk op te merken dat niet alle waargenomen gedragingen effectief worden aangeleerd. Waarom niet? Factoren waarbij zowel het model als de leerling betrokken zijn, kunnen een rol spelen bij het succes van sociaal leren. Bepaalde vereisten en stappen moeten ook worden gevolgd.
De volgende stappen zijn betrokken bij het observationele leer- en modelleringsproces:
- Aandacht: Om te leren, moet je opletten. Alles wat je aandacht afleidt, zal een negatief effect hebben op observerend leren. Als het model interessant is of als er een nieuw aspect van de situatie is, is de kans veel groter dat je je volledige aandacht aan het leren besteedt.
- retentie: Het vermogen om informatie op te slaan is ook een belangrijk onderdeel van het leerproces. Retentie kan worden beïnvloed door een aantal factoren, maar het vermogen om later informatie op te halen en ernaar te handelen is van vitaal belang voor observerend leren.
- Reproductie: Als je eenmaal aandacht hebt besteed aan het model en de informatie hebt onthouden, is het tijd om het gedrag dat je hebt waargenomen ook daadwerkelijk uit te voeren. Verdere oefening van het aangeleerde gedrag leidt tot verbetering en verbetering van de vaardigheden.
- Motivatie: Ten slotte, om observerend leren succesvol te laten zijn, moet je gemotiveerd zijn om het gemodelleerde gedrag te imiteren. Bekrachtiging en straf spelen een belangrijke rol bij motivatie.
Hoewel het ervaren van deze motivatoren zeer effectief kan zijn, kan het observeren van anderen ook een soort van bekrachtiging of straf ervaren. Als je bijvoorbeeld ziet dat een andere student wordt beloond met extra punten omdat hij op tijd in de les is, kun je elke dag een paar minuten eerder komen opdagen.
Toepassingen uit de echte wereld
Sociale leertheorie kan een aantal real-world toepassingen hebben. Het kan bijvoorbeeld worden gebruikt om onderzoekers te helpen begrijpen hoe agressie en geweld kunnen worden overgedragen door observerend leren. Door mediageweld te bestuderen, kunnen onderzoekers een beter begrip krijgen van de factoren die ertoe kunnen leiden dat kinderen de agressieve acties uitvoeren die ze op televisie en in films zien.
Maar sociaal leren kan ook worden gebruikt om mensen positief gedrag aan te leren. Onderzoekers kunnen de sociale leertheorie gebruiken om manieren te onderzoeken en te begrijpen waarop positieve rolmodellen kunnen worden gebruikt om gewenst gedrag aan te moedigen en sociale verandering te vergemakkelijken.
Een woord van Verywell
Naast het beïnvloeden van andere psychologen, heeft Bandura's sociale leertheorie belangrijke implicaties gehad op het gebied van onderwijs. Tegenwoordig erkennen zowel leraren als ouders hoe belangrijk het is om gepast gedrag te modelleren. Andere strategieën in de klas, zoals het aanmoedigen van kinderen en het opbouwen van zelfeffectiviteit, zijn ook geworteld in de theorie van sociaal leren.
Zoals Bandura opmerkte, zou het leven ongelooflijk moeilijk en zelfs gevaarlijk zijn als je alles wat je weet uit persoonlijke ervaring zou moeten leren. Het observeren van anderen speelt een cruciale rol bij het verwerven van nieuwe kennis en vaardigheden. Door te begrijpen hoe de theorie van sociaal leren werkt, kun je meer waardering krijgen voor de krachtige rol die observatie speelt bij het vormgeven van de dingen die we weten en de dingen die we doen.