Het oedipale complex, ook bekend als het oedipuscomplex, is een term die Sigmund Freud in zijn theorie van psychoseksuele ontwikkelingsstadia gebruikt om de gevoelens van verlangen van een kind voor zijn of haar ouder van het andere geslacht en jaloezie en woede jegens zijn of haar ouder te beschrijven. -seks ouder.
In wezen heeft een jongen het gevoel dat hij met zijn vader wedijvert om het bezit van zijn moeder, terwijl een meisje voelt dat ze met haar moeder wedijvert om de genegenheid van haar vader. Volgens Freud zien kinderen hun ouder van hetzelfde geslacht als een rivaal voor de aandacht en genegenheid van de ouder van het andere geslacht.
De oorsprong van het Oedipuscomplex
Freud stelde voor het eerst het concept van het oedipale complex voor in zijn boek uit 1899 De interpretatie van dromen, hoewel hij formeel de term Oedipuscomplex pas in het jaar 1910 begon te gebruiken. Het concept werd steeds belangrijker naarmate hij zijn concept van psychoseksuele ontwikkeling verder ontwikkelde.
Freud noemde het complex naar het personage uit Sophocles' Oedipus Rex die per ongeluk zijn vader doodt en met zijn moeder trouwt.
In de Griekse mythe wordt Oedipus bij de geboorte in de steek gelaten en weet dus niet wie zijn ouders zijn. Pas nadat hij zijn vader had vermoord en met zijn moeder was getrouwd, komt hij hun ware identiteit te weten.
Hoe werkt het Oedipuscomplex?
In de psychoanalytische theorie verwijst het Oedipus-complex naar het verlangen van het kind naar seksuele betrokkenheid bij de ouder van het andere geslacht, in het bijzonder de erotische aandacht van een jongen voor zijn moeder. Dit verlangen wordt door middel van verdringing buiten het bewustzijn gehouden, maar Freud geloofde dat het nog steeds invloed had op het gedrag van een kind en een rol speelde in de ontwikkeling.
Freud suggereerde dat het Oedipus-complex een belangrijke rol speelde in de fallische fase van psychoseksuele ontwikkeling. Hij geloofde ook dat succesvolle voltooiing van deze fase inhield dat men zich met de ouder van hetzelfde geslacht moest identificeren, wat uiteindelijk zou leiden tot het ontwikkelen van een volwassen seksuele identiteit.
Volgens Freud wil de jongen zijn moeder bezitten en zijn vader vervangen, die het kind beschouwt als een rivaal voor de genegenheid van de moeder.
Het oedipale complex komt voor in de fallische fase van de psychoseksuele ontwikkeling tussen de leeftijd van drie en vijf jaar. De fallische fase dient als een belangrijk punt bij het vormen van seksuele identiteit.
Tijdens deze ontwikkelingsfase suggereerde Freud dat het kind een seksuele aantrekking tot zijn of haar ouder van het andere geslacht en vijandigheid jegens de ouder van hetzelfde geslacht ontwikkelt.
Tekenen van het Oedipuscomplex
Dus wat zijn enkele van de tekenen van het oedipale complex?
Freud suggereerde dat er een aantal gedragingen zijn die kinderen vertonen die eigenlijk het gevolg zijn van dit complex. Sommige gedragsuitingen van het complex kunnen betrekking hebben op een jongen die de bezitterigheid van zijn moeder uitdrukt en zijn vader vertelt zijn moeder niet te knuffelen of te kussen. Kleine meisjes op deze leeftijd kunnen verklaren dat ze van plan zijn om met hun vader te trouwen als ze groot zijn.
Het Electra-complex
Het analoge stadium voor meisjes staat bekend als het Electra-complex waarin meisjes verlangen naar hun vaders en jaloezie op hun moeders voelen. De term Electra-complex werd geïntroduceerd door Carl Jung om te beschrijven hoe dit complex zich manifesteert bij meisjes. Freud geloofde echter dat de term Oedipus-complex zowel naar jongens als naar meisjes verwees, hoewel hij geloofde dat elk geslacht het anders ervaart.
Freud suggereerde ook dat wanneer meisjes ontdekken dat ze geen penis hebben, ze penisnijd en wrok jegens hun moeders ontwikkelen omdat ze 'haar de wereld insturen die zo onvoldoende uitgerust is'. Uiteindelijk maakt deze wrok plaats voor identificatie met haar moeder en het proces van internalisering van de eigenschappen en kenmerken van haar ouder van hetzelfde geslacht.
Het waren Freuds opvattingen over vrouwelijke seksualiteit die misschien wel het meest bekritiseerd werden. De psychoanalyticus Karen Horney weerlegde Freuds concept van penisnijd en suggereerde in plaats daarvan dat mannen baarmoederjaloezie ervaren vanwege hun onvermogen om kinderen te krijgen.
Freud gaf zelf toe dat zijn begrip van vrouwen misschien minder dan volledig was gerealiseerd. "We weten minder over het seksuele leven van kleine meisjes dan van jongens", legde hij uit. "Maar we hoeven ons niet te schamen voor dit onderscheid. Het seksuele leven van volwassen vrouwen is immers een 'donker continent' voor de psychologie."
Hoe wordt het Oedipus-complex opgelost?
In elke fase van Freuds theorie van psychoseksuele ontwikkeling worden kinderen geconfronteerd met een ontwikkelingsconflict dat moet worden opgelost om een gezonde volwassen persoonlijkheid te vormen. Om zich te ontwikkelen tot een succesvolle volwassene met een gezonde identiteit, moet het kind zich identificeren met de ouder van hetzelfde geslacht om het conflict van de fallische fase op te lossen.
Dus hoe lost het kind het Oedipuscomplex op? Freud suggereerde dat terwijl de oer-ID de vader wil elimineren, het meer realistische ego weet dat de vader veel sterker is. Daarnaast heeft de jongen ook een positieve gehechtheid aan de vader.
De id is, zoals je je misschien herinnert, de oerbron van energie die onmiddellijk alle onbewuste driften wil bevredigen. Het ego is het deel van de persoonlijkheid dat naar voren komt om te bemiddelen tussen de driften van het id en de eisen van de werkelijkheid.
Volgens Freud ervaart de jongen dan wat hij castratieangst noemde, een angst voor zowel letterlijke als figuurlijke ontkrachting. Freud geloofde dat als het kind zich bewust wordt van de fysieke verschillen tussen mannen en vrouwen, hij aanneemt dat de penis van de vrouw is verwijderd en dat zijn vader hem ook zal castreren als straf voor het verlangen naar zijn moeder.
Om het conflict op te lossen, treedt het afweermechanisme dat bekend staat als identificatie in werking. Het is op dit punt dat het super-ego wordt gevormd. Het super-ego wordt een soort innerlijke morele autoriteit, een internalisering van de vaderfiguur die ernaar streeft de driften van het id te onderdrukken en het ego te laten handelen volgens deze idealistische normen.
In Het ego en de id, legde Freud uit dat het superego van het kind het karakter van de vader van het kind behoudt en dat de sterke gevoelens van het Oedipuscomplex dan worden onderdrukt.
Invloeden van buitenaf, waaronder sociale normen, religieuze leerstellingen en andere culturele invloeden, dragen bij aan de onderdrukking van het oedipale complex.
Hieruit komt het geweten van het kind naar voren, of zijn algemene besef van goed en kwaad. In sommige gevallen suggereerde Freud echter ook dat deze onderdrukte gevoelens ook konden leiden tot een onbewust schuldgevoel. Hoewel deze schuld misschien niet openlijk wordt gevoeld, kan het toch een invloed hebben op de bewuste acties van het individu.
Wat als het Oedipus-complex niet wordt opgelost?
Zoals wanneer conflicten in andere psychoseksuele stadia niet worden opgelost, kan een fixatie op dat punt in de ontwikkeling het gevolg zijn. Freud suggereerde dat jongens die niet omgaan met dit conflict effectief 'moeder-gefixeerd' raken, terwijl meisjes 'vader-gefixeerd' worden.
Een onopgelost Oedipus-complex kan leiden tot problemen bij het bereiken van volwassen volwassen romantische relaties en conflicten met het concurrentievermogen van hetzelfde geslacht. Psychoanalyse richt zich op het helpen oplossen van deze conflicten.
