Onder de meeste omstandigheden is het een goede zaak om zelfvertrouwen te hebben. Zelfverzekerde mensen zijn over het algemeen succesvoller in een groot aantal verschillende domeinen. Het is dit sterke gevoel van vertrouwen en zelfrespect dat mensen in staat stelt de wereld in te gaan en hun doelen te bereiken.
Overzicht
In zijn boek Zelfeffectiviteit: de uitoefening van controle, legde psycholoog Albert Bandura uit dat vertrouwen, meer dan welke andere eigenschap dan ook, bijdraagt aan positieve resultaten bij het nastreven van doelen.
Maar kun je te veel zelfvertrouwen hebben? Is het mogelijk om te veel van het goede te hebben? In de meeste gevallen zijn het bewonderenswaardige eigenschappen om je sterke punten te kennen en de zekerheid te hebben om eropuit te gaan en risico's te nemen. Maar wanneer dit vertrouwen je onbuigzaam maakt, in tegenstelling tot het proberen van nieuwe dingen, en niet in staat bent om naar anderen te luisteren, kan dit nadelig worden voor succes en welzijn.
Te veel zelfvertrouwen
Overmatig zelfvertrouwen kan een aantal problemen veroorzaken in iemands persoonlijke, sociale en professionele leven
- Gemiste kansen, zoals het niet aannemen van projecten omdat ze te gemakkelijk lijken of onder uw mogelijkheden liggen
- Te veel aannemen, zoals ja zeggen tegen projecten waarvoor u de vaardigheden niet heeft om te voltooien
- sociale gevolgen, zoals vrienden vervreemden door arrogant over te komen
- Gevolgen op de werkplek, zoals overdreven verwaand overkomen zonder de vereiste vaardigheid
- relatie gevolgen, wat het gevolg kan zijn van te veel bezig zijn met uw capaciteiten en prestaties en niet genoeg met die van uw partner
In een overzicht van eerdere onderzoeken naar het gevoel van eigenwaarde, ontdekten onderzoekers dat een hoog zelfbeeld soms ongewenste gevolgen kan hebben. Kinderen met een hoger zelfbeeld hadden meer kans om risicovol gedrag te vertonen.
Mensen met een hoog zelfbeeld hadden ook vaak slechtere relaties omdat ze hun partners de schuld gaven van eventuele problemen met de relatie. Een hoog zelfbeeld was ook gekoppeld aan een hogere frequentie van gewelddadig en agressief gedrag.
effecten
Dat wil niet zeggen dat eigenwaarde en zelfvertrouwen slechte dingen zijn. In sommige situaties kan zelfs een te groot zelfvertrouwen tot enig succes leiden. Mensen met veel zelfvertrouwen kunnen zich soms een weg banen door situaties en anderen ervan overtuigen dat ze echt de capaciteiten hebben achter hun opgeblazen gevoel van eigenwaarde.
In andere gevallen kan overdreven vertrouwen worden gezien als bedrog of zelfs narcisme, eigenschappen die een werknemer minder aantrekkelijk kunnen maken voor huidige en toekomstige werkgevers.
Overmoed in ons eigen kunnen is iets dat iedereen wel eens overkomt. U kunt uw vermogen om een project op een bepaalde datum af te ronden, overschatten, zodat er geen tijd meer is voordat het project moet worden voltooid. Het goede ding is dat zo'n overmoed vaak zelfcorrigerend is.
Slechts een paar keer dat u laat of slordig werk inlevert, is waarschijnlijk voldoende om u serieus te laten kijken naar uw tijdmanagementvaardigheden. De volgende keer dat een project moet worden afgerond, is de kans groter dat u uw tijd verstandig indeelt en realistischer bent over hoe lang het duurt om het werk te voltooien.
Wanneer deze overmoed een gewoonte is, kunnen zich ernstigere en vaak blijvende gevolgen voordoen.
Oorzaken
Een aantal verschillende factoren kunnen bijdragen aan een te hoog zelfvertrouwen. Opvoeding, cultuur, persoonlijkheid en ervaringen uit het verleden kunnen allemaal een rol spelen bij het vormgeven van hoe iemands zelfgevoel zich ontwikkelt.
We zijn in wezen allemaal het centrum van onze eigen universums, dus het is niet echt verwonderlijk dat onze eigen waarnemingen, ervaringen, gedachten, behoeften en wensen de neiging hebben het grootst in onze geest op te duiken. Maar waarom lijken sommige mensen zo'n overdreven zelfgevoel te vormen?
Onderzoek suggereert dat bepaalde cognitieve vooroordelen een rol kunnen spelen bij het vergroten van het vertrouwen in de eigen meningen en ideeën. Deze vooroordelen zorgen ervoor dat mensen gebeurtenissen en ervaringen interpreteren op een manier die bevooroordeeld is ten opzichte van hun eigen bestaande overtuigingen, houdingen en meningen.
Als gevolg hiervan hebben mensen vaak de neiging om te geloven dat hun eigen manier van denken en handelen superieur en 'correct' is. Dit kan ertoe leiden dat mensen niet nadenken over hoe andere ideeën nuttig kunnen zijn en dat ze eventuele nadelen van hun eigen aanpak niet zien. Het is deze illusie van persoonlijke onfeilbaarheid die kan bijdragen aan het hebben van te veel vertrouwen.
Percepties
Dus hoe bepalen we welke niveaus van zelfvertrouwen geschikt zijn? En zijn dergelijke niveaus hetzelfde voor verschillende mensen en in verschillende situaties? Zelfvertrouwen is niet alleen een psychologische constructie; het wordt ook sterk beïnvloed door cultuur.
Individualistische culturen hechten bijvoorbeeld meer waarde aan zelfvertrouwen dan collectivistische culturen. De verwachtingen van de samenleving over hoeveel vertrouwen mensen zouden moeten hebben, hebben een krachtige invloed op hoe we vertrouwen in onszelf en in anderen waarnemen.
In de eerste helft van de 20e eeuw werd zelfvertrouwen bijvoorbeeld soms als een nadeel beschouwd, afhankelijk van wie je was. Van mensen werd verwacht dat ze gezagsdragers gehoorzaamden, ook degenen die ouder waren of hoger in de sociale hiërarchie stonden.
Vooral zelfvertrouwen bij kinderen en vrouwen werd afgekeurd, omdat van kinderen en vrouwen gewoonlijk werd verwacht dat ze gehoorzaam en eerbiedig waren.
Naarmate de culturele getijden zijn verschoven, zijn ook de verwachtingen van de samenleving op het gebied van zelfvertrouwen veranderd. Mensen worden aangemoedigd om onafhankelijk te zijn en het gevoel van eigenwaarde is een gewaardeerde eigenschap geworden. Ouders willen dat hun kinderen zelfvertrouwen hebben, weten wat ze willen en dat ze gemotiveerd zijn om hun doelen te bereiken.
Sociale normen
Maar hoe we zelfvertrouwen ervaren, is niet altijd consistent van persoon tot persoon. Onderzoek heeft bijvoorbeeld uitgewezen dat vrouwelijke leiders die zich hetzelfde gedragen als hun mannelijke collega's, eerder als bazig, emotioneel of agressief worden gezien.
Deze dubbele standaard van vertrouwen maakt het moeilijker voor vrouwen om promotie te maken op de werkplek en om op te klimmen naar leidinggevende posities. Het gedrag dat nodig is om op de werkplek te slagen, is hetzelfde gedrag waarvoor vrouwen vaak worden gestraft.
Onderzoek suggereert ook dat we de neiging hebben anderen te straffen wanneer ze zich gedragen op manieren die worden beschouwd als schendingen van sociale normen. Normen schrijven voor dat mannen zelfverzekerd en assertief moeten zijn, terwijl van vrouwen vaak wordt verwacht dat ze koesterend en warm zijn.
Buiten deze normen handelen kan een aantal gevolgen hebben voor zowel mannen als vrouwen. Mannen die niet erg assertief zijn, kunnen als timide of zwak worden gezien, terwijl vrouwen die zelfverzekerd zijn als bazig worden gezien.
Gevolgen
In een onderzoek uitgevoerd door Yale-onderzoekers versterkten mannen die woede uitten hun waargenomen status. Vrouwen die dezelfde woede uitten, werden daarentegen als minder competent beoordeeld en kregen dus een lager loon en lagere status.
De onderzoekers ontdekten ook dat de woede van vrouwen meestal werd toegeschreven aan interne kenmerken ("Ze is een boos persoon"), terwijl de woede van mannen werd toegeschreven aan externe omstandigheden. Interessant is dat het bieden van een soort externe verklaring voor de woede deze gendervooroordelen elimineerde.
In veel gevallen is het misschien niet zo dat mensen te zelfverzekerd zijn. In plaats daarvan kunnen onuitgesproken gendernormen en stereotypen ervoor zorgen dat mensen, vooral vrouwen, als overmoedig worden beoordeeld, terwijl ze eigenlijk gewoon normale niveaus van assertiviteit uiten.
Bepaalde uitingen van vertrouwen kunnen echter niet dezelfde sociale en professionele risico's met zich meebrengen als andere uitingen van zelfvertrouwen. Onderzoekers Melissa Williams en Larissa Tiedens ontdekten dat vrouwen die dominantie uitten door middel van lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen, zoals rechtop staan en een luide stem gebruiken, niet hetzelfde verlies in sociale perceptie leden.
Hoewel dit het probleem van gendervooroordelen duidelijk niet oplost, wijst dergelijk onderzoek wel op manieren waarop mensen vertrouwen kunnen uiten zonder te worden bestempeld als 'te zelfverzekerd'.
Kinderen en meer zelfvertrouwen
Een ander voorbeeld van hoe de perceptie van vertrouwen door cultuur kan worden beïnvloed, is hoe kinderen soms door oudere volwassenen worden bekeken. Kritiek op jongeren suggereert vaak dat de kinderen van vandaag vaak de ontvangers zijn van zogenaamde 'deelnametrofeeën'.
Met andere woorden, kinderen worden geprezen om simpelweg mee te doen, niet om de daadwerkelijke inhoud van hun optreden.
Dergelijke lof is bedoeld om vertrouwen en zelfrespect op te bouwen. Critici suggereren dat deze benadering leidt tot een gevoel van recht of zelfs onverdiend vertrouwen. Dat kinderen volwassen worden in de overtuiging dat alleen opdagen genoeg is om te slagen, waardoor het moeilijker wordt om te accepteren wanneer dit succes niet zo gemakkelijk komt.
Onderzoekers zoals Carol Dweck hebben echter ontdekt dat het prijzen van inspanningen een cruciale rol speelt bij het opbouwen van wat bekend staat als een groeimindset. Een mindset is een onderliggende overtuiging over intelligentie en leren. Mensen met een vaste mindset hebben de neiging om te geloven dat intelligentie een aangeboren eigenschap is. Degenen met een groeimindset geloven dat ze door hun eigen inspanningen slimmer kunnen worden
Mensen met een vaste mindset hebben de neiging om op te geven als ze geconfronteerd worden met uitdagingen, omdat ze denken dat ze simpelweg de aangeboren eigenschappen en vaardigheden missen die nodig zijn voor succes. Degenen met een groeimindset hebben daarentegen het vertrouwen en het begrip dat ze de uitdaging kunnen overwinnen door middel van studie, oefening en inspanning.
Dus wat is de beste manier om vertrouwen en een groeimindset op te bouwen? Dweck suggereert dat het prijzen van inspanningen, in plaats van resultaten, de sleutel is. Door dit te doen, beseffen kinderen dat hun eigen inspanningen en acties bepalend zijn voor de resultaten, wat hen helpt het vertrouwen te krijgen dat ze nodig hebben om door te blijven gaan, zelfs in moeilijke tijden.
Dit betekent niet dat kinderen uitbundig worden geprezen omdat ze niets doen. Het betekent eerder dat ze hun inspanningen erkennen in plaats van zich alleen op de resultaten te concentreren.
Dus waarom beschouwen oudere generaties jongere mensen als overdreven zelfverzekerd? Zijn de kinderen van tegenwoordig echt te zelfverzekerd voor hun eigen bestwil?
Deze perceptie is waarschijnlijker te wijten aan verschuivingen in culturele normen en verwachtingen. Oudere generaties werden aangemoedigd om stil, gehoorzaam en uit de buurt te zijn. Gezien, maar niet gehoord, werd typisch beschreven als het ideaal als het om kinderen ging. De cultuur is veranderd, evenals ons begrip van de ontwikkeling van kinderen en de behoeften van kinderen.
Het is misschien niet zo dat kinderen tegenwoordig te zelfverzekerd zijn; ze krijgen gewoon een niveau van zelfexpressie waar oudere generaties als kinderen misschien niet van hebben kunnen genieten.
Authentiek zelfvertrouwen
Is het mogelijk dat je te veel zelfvertrouwen hebt? Voor veel mensen is het antwoord op die vraag waarschijnlijk niet. In feite hebben mensen vaak de neiging om met het tegenovergestelde probleem om te gaan: te weinig vertrouwen hebben. Dus als je een solide zelfgevoel hebt en de zekerheid om te gaan voor wat je wilt in het leven, dan is dat geweldig!
Als je gevoel van eigenwaarde zich uitstrekt tot het geven om en betrokken zijn bij het leven van anderen, dan is je zelfvertrouwen waarschijnlijk ongeveer goed.
Als je puur op jezelf gefocust bent en weinig ruimte hebt voor andere mensen, dan kan er een probleem zijn. Er is niets mis met zelfverzekerd zijn, maar als dit vertrouwen wordt uitgedrukt als narcisme of grootsheid die je relaties schaadt, bestaat de kans dat het overdreven is. Of dat je dit vertrouwen uitdrukt op een manier die je gezondheid en relaties niet ten goede komt.
Wanneer u kinderen helpt een gezond niveau van zelfvertrouwen en eigenwaarde te ontwikkelen, is het prijzen van hen voor hun inspanningen slechts een deel van de puzzel. Vertrouwen komt ook voort uit de liefde en steun van betrouwbare zorgverleners, evenals een solide begeleidingssysteem dat beloningen in evenwicht houdt met passende grenzen.
In dergelijke omgevingen zijn kinderen in staat om de wereld te verkennen, hun persoonlijke sterke punten en grenzen te ontdekken en het vermogen tot zelfregulatie te ontwikkelen.
Het probleem met te veel zelfvertrouwen is dat het vaak gaat om een grandioze kijk op het zelf zonder veel substantie erachter. Mensen die denken dat ze de beste, slimste of meest gekwalificeerde zijn, zijn tenslotte soms de slechtste, meest onwetende en minst gekwalificeerde. Alleen zijn zij vaak de enigen die zich niet bewust zijn van hun tekortkomingen, een fenomeen dat bekend staat als het Dunning-Kruger-effect.
In andere gevallen houdt buitensporig zelfvertrouwen in dat men de behoeften van anderen negeert ten gunste van het eigen belang. Dit kan leiden tot grote problemen in allerlei soorten relaties, waaronder romantische partnerschappen, vriendschappen en familiebanden. Wie wil er tenslotte tijd doorbrengen met iemand die denkt dat hij beter is dan alle anderen en die alleen aan zichzelf denkt?
Gepast zelfvertrouwen
Dus wat kunnen mensen doen om ervoor te zorgen dat hun zelfvertrouwen realistisch, authentiek en sociaal passend is?
- Focus op de inspanning, niet op het resultaat. Of je nu je eigen succes evalueert of je kinderen complimenteert, probeer meer nadruk te leggen op het werk dat in de taak is gestoken in plaats van je alleen te concentreren op hoe de dingen zijn verlopen. Je hebt niet altijd controle over hoe dingen gaan, maar je hebt wel controle over de hoeveelheid werk die je steekt in het bereiken van je doelen.
- Blijf nieuwe dingen leren. Zelfs als je veel vertrouwen hebt in je vaardigheden op een bepaald gebied, blijf zoeken naar nieuwe uitdagingen. Het is gemakkelijk om overmoedig te worden als we denken dat we alles weten wat er te weten valt over een onderwerp. Het vinden van nieuwe uitdagingen om te overwinnen, scherpt niet alleen je vaardigheden aan; het herinnert je er ook aan dat er nieuwe manieren zijn om over dingen na te denken.
- Luister naar wat anderen te zeggen hebben. Overmoed kan er soms voor zorgen dat mensen rigide en zelfs dogmatisch worden. Probeer een open geest te houden in plaats van aan te nemen dat jouw manier de juiste of enige manier is. Je bent het misschien niet altijd eens met andere mensen, maar het is belangrijk om te luisteren om een nieuw perspectief te krijgen.
Een woord van Verywell
Zelfvertrouwen is meestal iets dat mensen zouden willen verbeteren, maar soms kan een te hoog zelfvertrouwen een probleem zijn. Wanneer zelfvertrouwen arrogantie wordt, kan het anderen vervreemden en het moeilijk maken om zowel sociaal als professioneel te slagen.
Het ontwikkelen van een gezond gevoel van zelfvertrouwen is belangrijk voor succes. Een dergelijk vertrouwen stelt mensen in staat te geloven in hun eigen capaciteiten om uitdagingen aan te gaan en obstakels te overwinnen. Streef naar de juiste balans met een sterk gevoel van zelfvertrouwen zonder de hoogdravendheid van egocentrisme.