Introspectie is een proces waarbij naar binnen wordt gekeken om de eigen gedachten en emoties te onderzoeken. De term wordt vaak gebruikt in alledaagse taal om te verwijzen naar het informele proces van het verkennen van iemands innerlijke leven, maar de term is ook van toepassing op een meer geformaliseerd proces dat ooit werd gebruikt als een experimentele techniek in de psychologie.
Het experimentele gebruik van introspectie is vergelijkbaar met wat je zou kunnen doen wanneer je je eigen gedachten en gevoelens analyseert, maar op een veel gestructureerdere en rigoureuzere manier.
Wat is introspectie?
De term introspectie kan worden gebruikt om zowel een informeel reflectieproces als een meer geformaliseerde experimentele benadering te beschrijven die al vroeg in de geschiedenis van de psychologie werd gebruikt.
In het dagelijks gebruik is introspectie een manier om naar binnen te kijken en je interne gedachten en gevoelens te onderzoeken. Als onderzoeksinstrument was het proces echter veel meer gecontroleerd en gestructureerd.
Reflectie
De eerste betekenis is degene waarmee de meeste mensen waarschijnlijk het meest vertrouwd zijn, wat inhoudt dat we onze eigen interne gedachten en gevoelens informeel onderzoeken. Wanneer we nadenken over onze gedachten, emoties en herinneringen en onderzoeken wat ze betekenen, zijn we bezig met introspectie.
Onderzoekstechniek
De term introspectie wordt ook gebruikt om een onderzoekstechniek te beschrijven die voor het eerst werd ontwikkeld door psycholoog Wilhelm Wundt. Ook gekend als experimentele zelfobservatie, Wundt's techniek hield in dat mensen werden getraind om zorgvuldig en objectief mogelijk de inhoud van hun eigen gedachten te analyseren.
Sommige historici suggereren dat introspectie niet de meest nauwkeurige term is om te verwijzen naar de methoden die Wundt gebruikte. Introspectie impliceert een niveau van leunstoelonderzoek naar de ziel, maar de methoden die Wundt gebruikte waren een veel meer gecontroleerde en rigide experimentele techniek.
Wundts psychologisch onderzoek
Het proces dat Wundt gebruikte, onderscheidt zijn methoden van informele introspectie. In het laboratorium van Wundt kregen hoogopgeleide waarnemers zorgvuldig gecontroleerde zintuiglijke gebeurtenissen te zien. Wundt geloofde dat de waarnemers in een staat van grote aandacht voor de stimulus moesten zijn en de situatie onder controle moesten hebben. De waarnemingen werden ook vele malen herhaald.
Wat was het doel van deze observaties? Wundt geloofde dat er twee belangrijke componenten waren die de inhoud van de menselijke geest vormen: sensaties en gevoelens.
Om de geest te begrijpen, geloofde Wundt dat onderzoekers meer moesten doen dan alleen de structuur of elementen van de geest identificeren. In plaats daarvan was het essentieel om te kijken naar de processen en activiteiten die plaatsvinden als mensen de wereld om hen heen ervaren
Wundt richtte zich op het zo gestructureerd en nauwkeurig mogelijk maken van het introspectieproces. Waarnemers waren hoog opgeleid en het proces zelf was rigide en sterk gecontroleerd.
In veel gevallen werd de respondenten gevraagd om eenvoudig met "ja" of "nee" te antwoorden. In sommige gevallen drukten waarnemers op een telegraaftoets om hun antwoord te geven. Het doel van dit proces was om introspectie zo wetenschappelijk mogelijk te maken.
Edward Titchener, een leerling van Wundt, gebruikte deze techniek ook, hoewel hij ervan werd beschuldigd veel van Wundts originele ideeën verkeerd weer te geven. Terwijl Wundt geïnteresseerd was in het kijken naar de bewuste ervaring als geheel, concentreerde Titchener zich in plaats daarvan op het opsplitsen van mentale ervaringen in individuele componenten en vroeg individuen om hun mentale ervaringen van gebeurtenissen te beschrijven.
Voordelen van introspectie
Hoewel introspectie als onderzoekstechniek uit de gratie is geraakt, zijn er veel potentiële voordelen aan dit soort zelfreflectie en zelfanalyse.
- Introspectie kan een geweldige bron van persoonlijke kennis zijn
- Het proces levert kennis op die op geen enkele andere manier mogelijk is
- Het kan mensen helpen verbanden te leggen tussen verschillende ervaringen en reacties
Kritiek op introspectie
Hoewel de experimentele technieken van Wundt er veel toe hebben bijgedragen dat de psychologie een meer wetenschappelijke discipline werd, had de introspectieve methode een aantal opmerkelijke beperkingen.
Het gebruik van introspectie als experimentele techniek werd vaak bekritiseerd, met name Titchener's gebruik van de methode. Gedachtenscholen, waaronder functionalisme en behaviorisme, geloofden dat introspectie wetenschappelijke betrouwbaarheid en objectiviteit ontbeerde. Omdat het proces zo subjectief is, is het onmogelijk om de resultaten te onderzoeken of te herhalen
Een paar andere problemen met introspectie:
- Verschillende waarnemers gaven vaak significant verschillende reacties op exact dezelfde stimuli
- Zelfs de best getrainde waarnemers waren niet consistent in hun antwoorden
- Introspectie is beperkt in het gebruik ervan; complexe onderwerpen zoals leren, persoonlijkheid, psychische stoornissen en ontwikkeling zijn met deze techniek moeilijk of zelfs onmogelijk te bestuderen
- De techniek is moeilijk te gebruiken bij kinderen en onmogelijk te gebruiken bij dieren
- Alleen al het analyseren van de eigen gedachten speelt een rol bij het veranderen van de ervaring the
Omdat waarnemers eerst door de onderzoekers moeten worden getraind, bestaat ook altijd de mogelijkheid dat deze training een vertekening in de resultaten introduceert. Degenen die zich bezighouden met introspectie, denken of voelen misschien dingen vanwege de manier waarop ze zijn beïnvloed en getraind door de onderzoekers.
Onderzoek heeft ook aangetoond dat mensen zich grotendeels niet bewust zijn van veel van de werkingen van hun eigen geest, maar zich verrassend genoeg niet bewust zijn van deze onwetendheid.
Cognitieve vooroordelen zijn een goed voorbeeld van hoe mensen zich vaak niet bewust zijn van hun eigen gedachten en vooroordelen. Desondanks hebben mensen de neiging om veel vertrouwen te hebben in hun introspectie.
Bij het evalueren van zichzelf en anderen hechten mensen meer belang aan introspectie over zichzelf terwijl ze anderen beoordelen op hun uiterlijke gedrag. Het probleem is dat zelfs wanneer introspectie geen bruikbare of nauwkeurige informatie oplevert, mensen erop blijven vertrouwen dat hun interpretaties correct zijn, een fenomeen dat bekend staat als de introspectie-illusie.
Een woord van Verywell
Het gebruik van introspectie als instrument om naar binnen te kijken is een belangrijk onderdeel van zelfbewustzijn en wordt zelfs in psychotherapie gebruikt als een manier om cliënten te helpen inzicht te krijgen in hun eigen gevoelens en gedrag.
Hoewel de inspanningen van Wundt veel hebben bijgedragen aan de ontwikkeling en vooruitgang van de experimentele psychologie, erkennen onderzoekers nu de talrijke beperkingen en valkuilen van het gebruik van introspectie als experimentele techniek.