Ontwikkelingspsychologen zijn al lang geïnteresseerd in de invloed van ouders op de ontwikkeling van kinderen. Het vinden van daadwerkelijke oorzaak-gevolg verbanden tussen specifieke acties van ouders en later gedrag van kinderen is echter erg moeilijk.
Sommige kinderen die in totaal verschillende omgevingen zijn opgegroeid, kunnen later opgroeien met opmerkelijk vergelijkbare persoonlijkheden. Omgekeerd kunnen kinderen die een huis delen en in dezelfde omgeving opgroeien, opgroeien met heel verschillende persoonlijkheden.
Ondanks deze uitdagingen hebben onderzoekers geponeerd dat er verbanden zijn tussen opvoedingsstijlen en de effecten die deze stijlen hebben op kinderen. En sommigen suggereren dat deze effecten ook doorwerken in het gedrag van volwassenen.
De vier opvoedingsstijlen
In de jaren zestig voerde psycholoog Diana Baumrind een onderzoek uit bij meer dan 100 kinderen in de voorschoolse leeftijd. Met behulp van naturalistische observatie, interviews met ouders en andere onderzoeksmethoden identificeerde ze enkele belangrijke dimensies van ouderschap
Deze dimensies omvatten disciplinaire strategieën, warmte en koestering, communicatiestijlen en verwachtingen van volwassenheid en controle. Op basis van deze dimensies suggereerde Baumrind dat de meerderheid van de ouders een van de drie verschillende opvoedingsstijlen vertoont. Later onderzoek door Maccoby en Martin stelde voor om een vierde opvoedingsstijl toe te voegen. Elk van deze heeft verschillende effecten op het gedrag van kinderen.
Autoritair ouderschap
Bij deze opvoedingsstijl wordt van kinderen verwacht dat ze de strikte regels volgen die door de ouders zijn opgesteld. Het niet naleven van dergelijke regels resulteert meestal in straf. Autoritaire ouders leggen de redenering achter deze regels niet uit. Als de ouder om uitleg wordt gevraagd, kan hij eenvoudig antwoorden: 'Omdat ik het zeg.'
Hoewel deze ouders hoge eisen stellen, reageren ze niet erg goed op hun kinderen. Ze verwachten dat hun kinderen zich uitzonderlijk gedragen en geen fouten maken, maar ze geven heel weinig aanwijzingen over wat hun kinderen in de toekomst moeten doen of vermijden. Fouten worden bestraft, vaak behoorlijk hard, maar hun kinderen vragen zich vaak af wat ze precies verkeerd hebben gedaan.
Baumrind zegt dat deze ouders "gehoorzaamheid en statusgericht zijn en verwachten dat hun bevelen zonder uitleg worden opgevolgd." Ze worden vaak omschreven als dominant en dictatoriaal. Hun benadering is "spar de roede, verwen het kind." Ze verwachten dat kinderen zonder vragen gehoorzamen.
Gezaghebbend ouderschap
Net als autoritaire ouders, stellen degenen met een autoritaire opvoedingsstijl regels en richtlijnen op die hun kinderen geacht worden te volgen. Deze opvoedingsstijl is echter veel democratischer.
Gezaghebbende ouders zijn ontvankelijk voor hun kinderen en bereid om naar vragen te luisteren. Deze ouders verwachten veel van hun kinderen, maar geven warmte, feedback en adequate ondersteuning. Wanneer kinderen niet aan de verwachtingen voldoen, zijn deze ouders meer koesterend en vergevingsgezind in plaats van straffend.
Baumrind zegt dat deze ouders "toezien op en duidelijke normen meedelen voor het gedrag van hun kinderen. Ze zijn assertief, maar niet opdringerig en beperkend. Hun disciplinaire methoden zijn ondersteunend in plaats van bestraffend. Ze willen dat hun kinderen assertief en sociaal verantwoordelijk zijn en zichzelf - zowel gereguleerd als coöperatief."
De combinatie van verwachting en steun helpt kinderen van gezaghebbende ouders vaardigheden te ontwikkelen zoals onafhankelijkheid, zelfbeheersing en zelfregulering.
Toegeeflijk ouderschap
Toegeeflijke ouders, ook wel toegeeflijke ouders genoemd, stellen weinig eisen aan hun kinderen. Deze ouders disciplineren hun kinderen zelden omdat ze relatief lage verwachtingen hebben van volwassenheid en zelfbeheersing.
Volgens Baumrind reageren toegeeflijke ouders "meer dan ze eisen. Ze zijn niet-traditioneel en toegeeflijk, vereisen geen volwassen gedrag, laten aanzienlijke zelfregulering toe en vermijden confrontaties." Toegeeflijke ouders zijn over het algemeen zorgzaam en communicatief met hun kinderen, waarbij ze vaak meer de status van een vriend aannemen dan die van een ouder.
Niet-betrokken ouderschap
Naast de drie belangrijkste stijlen die door Baumrind werden geïntroduceerd, stelden de psychologen Eleanor Maccoby en John Martin een vierde stijl voor: onbetrokken of nalatig ouderschap. Een niet-betrokken opvoedingsstijl wordt gekenmerkt door weinig eisen, een laag reactievermogen en zeer weinig communicatie
Hoewel deze ouders in de basisbehoeften van het kind voorzien, staan ze over het algemeen los van het leven van hun kind. Ze kunnen ervoor zorgen dat hun kinderen te eten krijgen en onderdak krijgen, maar bieden weinig tot niets op het gebied van begeleiding, structuur, regels of zelfs ondersteuning. In extreme gevallen kunnen deze ouders zelfs de behoeften van hun kinderen afwijzen of verwaarlozen.
De impact van opvoedingsstijlen
Welk effect hebben deze opvoedingsstijlen op de ontwikkelingsresultaten van kinderen? Naast Baumrinds eerste onderzoek onder 100 kleuters, hebben onderzoekers een aantal onderzoeken uitgevoerd naar de impact van opvoedingsstijlen op kinderen. Onder de bevindingen:
- Autoritaire opvoedingsstijlen leiden over het algemeen tot kinderen die gehoorzaam en bekwaam zijn, maar ze scoren lager in geluk, sociale competentie en zelfrespect.
- Gezaghebbende opvoedingsstijlen hebben de neiging om te resulteren in kinderen die gelukkig, capabel en succesvol zijn.
- Toegeeflijk ouderschap resulteert vaak in kinderen die laag scoren op het gebied van geluk en zelfregulering. Deze kinderen hebben meer kans om problemen met gezag te ervaren en hebben de neiging om slecht te presteren op school.
- Niet-betrokken opvoedingsstijlen scoren het laagst in alle levensdomeinen. Deze kinderen hebben vaak een gebrek aan zelfbeheersing, een laag zelfbeeld en zijn minder competent dan hun leeftijdsgenoten.
De voordelen van gezaghebbend ouderschap
Omdat gezaghebbende ouders eerder als redelijk, eerlijk en rechtvaardig worden beschouwd, is de kans groter dat hun kinderen gehoor geven aan de verzoeken van hun ouders. Omdat deze ouders zowel regels als uitleg voor deze regels geven, is de kans groter dat kinderen deze lessen internaliseren.
In plaats van simpelweg de regels te volgen omdat ze bang zijn voor straf (zoals ze zouden kunnen met autoritaire ouders), zijn de kinderen van autoritaire ouders in staat om te zien waarom de regels bestaan, te begrijpen dat ze eerlijk en acceptabel zijn, en ernaar te streven deze regels te volgen om aan hun behoeften te voldoen. eigen geïnternaliseerd besef van wat goed en fout is.
De opvoedingsstijlen van individuele ouders zorgen ook voor een unieke mix in elk gezin. De moeder kan bijvoorbeeld een autoritaire stijl aan de dag leggen, terwijl de vader de voorkeur geeft aan een meer toegeeflijke benadering.
Dit kan soms leiden tot gemengde signalen. Om een samenhangende benadering van opvoeden te creëren, is het essentieel dat ouders leren samenwerken en hun unieke opvoedingsstijlen combineren.
Krijg advies van de Verywell Mind Podcast
Gehost door hoofdredacteur en therapeut Amy Morin, LCSW, deelt deze aflevering van The Verywell Mind Podcast wat mentaal sterke ouders doen.
Beperkingen en kritiek op onderzoek naar opvoedingsstijlen
Verbanden tussen opvoedingsstijlen en gedrag zijn gebaseerd op correlationeel onderzoek, dat nuttig is voor het vinden van verbanden tussen variabelen, maar geen definitieve oorzaak-en-gevolgrelaties kan vaststellen. Hoewel er aanwijzingen zijn dat een bepaalde opvoedingsstijl verband houdt met een bepaald gedragspatroon, kunnen ook andere belangrijke variabelen, zoals het temperament van een kind, een grote rol spelen.
Er zijn ook aanwijzingen dat het gedrag van een kind de opvoedingsstijlen kan beïnvloeden. Een in 2006 gepubliceerde studie wees uit dat de ouders van kinderen die moeilijk gedrag vertoonden in de loop van de tijd minder ouderlijk toezicht begonnen te vertonen. Dergelijke resultaten suggereren dat kinderen zich misschien misdragen, niet omdat hun ouders te toegeeflijk waren, maar omdat de ouders van moeilijke of agressieve kinderen de pogingen om hun kinderen onder controle te houden opgaven.
De onderzoekers hebben ook opgemerkt dat de correlaties tussen opvoedingsstijlen en gedrag soms zwak zijn. In veel gevallen komen de verwachte kindresultaten niet uit; ouders met autoritaire stijlen hebben kinderen die opstandig zijn of zich bezighouden met delinquent gedrag, terwijl ouders met tolerante stijlen kinderen hebben die zelfverzekerd en academisch succesvol zijn.
Culturele factoren spelen ook een belangrijke rol in opvoedingsstijlen en kindresultaten. "Er is geen universeel "beste" opvoedingsstijl", schrijft auteur Douglas Bernstein in zijn boek Basisprincipes van psychologie. "Autoritair ouderschap, dat zo consequent gekoppeld is aan positieve resultaten in Europees-Amerikaanse gezinnen, is niet gerelateerd aan betere schoolprestaties bij Afro-Amerikaanse of Aziatisch-Amerikaanse jongeren."
Een woord van Verywell
Opvoedstijlen worden geassocieerd met verschillende uitkomsten van het kind, en de gezaghebbende stijl is over het algemeen gekoppeld aan positief gedrag zoals een sterk gevoel van eigenwaarde en zelfcompetentie. Andere belangrijke factoren, waaronder cultuur, het temperament van kinderen, de perceptie van kinderen over de behandeling door de ouders en sociale invloeden, spelen echter ook een belangrijke rol in het gedrag van kinderen.
