Wat is een paniekaanval?
Een paniekaanval is een plotseling en intens gevoel van verschrikking, angst of vrees, zonder de aanwezigheid van daadwerkelijk gevaar. De symptomen van een paniekaanval treden meestal plotseling op, pieken binnen 10 minuten en verdwijnen dan. Sommige aanvallen kunnen echter langer duren of elkaar opvolgen, waardoor het moeilijk is om te bepalen wanneer de ene aanval eindigt en de andere begint.
Iedereen kan een paniekaanval ervaren. Een aanval kan soms worden veroorzaakt door een specifieke gebeurtenis, maar deze aanvallen kunnen ook een symptoom zijn van angststoornissen zoals paniekstoornis of agorafobie.
Symptomen
Paniekaanvallen verschijnen meestal plotseling en leiden tot intense angstgevoelens. Ze duren meestal ongeveer 10 tot 20 minuten, maar kunnen in sommige gevallen langer duren. De ervaring kan van persoon tot persoon verschillen, maar enkele van de meest voorkomende symptomen zijn:
- Pijn op de borst of ongemak
- Rillingen of hete gevoelens
- Gevoel van verstikking
- Duizelig, onvast, licht in het hoofd of flauwvallen
- Angst om dood te gaan
- Angst om de controle te verliezen of gek te worden
- Gevoelens van onwerkelijkheid (derealisatie) of onthecht zijn van zichzelf (depersonalisatie)
- Misselijkheid of buikpijn
- Gevoelloosheid of tintelingen (paresthesieën)
- Hartkloppingen, bonzend hart of versnelde hartslag
- Gevoelens van kortademigheid of verstikking
- Zweten
- Trillen of trillen
Diagnose
Volgens de Diagnostische en statistische handleiding voor psychische stoornissen, vijfde editie (DSM-5), wordt een paniekaanval gekenmerkt door een "golf van intense angst of intens ongemak die binnen enkele minuten een piek bereikt" en omvat vier of meer van de bovenstaande symptomen. De aanwezigheid van minder dan vier symptomen kan als een beperkt-symptoom paniek aanval.
Het is belangrijk op te merken dat veel mensen in hun leven één of zelfs een paar keer een paniekaanval kunnen ervaren, maar geen diagnose van een psychische aandoening krijgen. Om bijvoorbeeld de diagnose paniekstoornis te kunnen stellen, moet een persoon terugkerende, onverwachte paniekaanvallen ervaren die niet worden veroorzaakt door de effecten van drugs, alcohol of een andere medische of psychologische aandoening.
Het is mogelijk om een paar geïsoleerde paniekaanvallen te krijgen zonder herhaling. Maar aangezien paniekachtige symptomen veel andere medische en psychologische stoornissen kunnen nabootsen, is het belangrijk om uw symptomen met uw arts te bespreken.
Oorzaken
De exacte oorzaken van paniekaanvallen zijn niet bekend, maar er zijn een aantal verschillende factoren waarvan wordt aangenomen dat ze een rol spelen. Waaronder:
- Hersenchemie
- Genetica en familiegeschiedenis
- Levensstress
- Persoonlijkheid en temperament
Als u gevoeliger bent voor stress of vaak negatieve emoties ervaart, is de kans groter dat u paniekaanvallen krijgt. Mensen met familieleden met angststoornissen kunnen ook meer kans hebben op paniekaanvallen, wat suggereert dat er een genetische component is.
Vrouwen hebben ook meer kans dan mannen om angststoornissen zoals paniekstoornis te ontwikkelen. Dientengevolge bevelen deskundigen aan dat vrouwen en meisjes van 13 jaar en ouder worden gescreend op angststoornissen
Types
Een manier waarop paniekaanvallen zijn gekarakteriseerd in verschillende typen is als volgt:
- Spontane of ongecontroleerde paniekaanvallen gebeuren zonder waarschuwing of 'uit het niets'. Er zijn geen situationele of omgevingstriggers geassocieerd met de aanval. Dit soort paniekaanvallen kan zelfs optreden tijdens de slaap.
- Situationeel gebonden of gecued paniekaanvallen optreden bij feitelijke of verwachte blootstelling aan bepaalde situaties. Deze situaties worden signalen of triggers voor een paniekepisode. Iemand die bijvoorbeeld bang is voor besloten ruimtes, kan een paniekaanval krijgen als hij een lift binnengaat of erover nadenkt.
- Situationeel gepredisponeerde paniekaanvallen treden niet altijd onmiddellijk op bij blootstelling aan een gevreesde situatie of cue, maar de persoon zal in dergelijke situaties eerder een aanval ervaren. Bijvoorbeeld een persoon die angst heeft voor sociale situaties, maar die niet in elke sociale situatie een paniekaanval ervaart, of die een vertraagde aanval ervaart na langere tijd in een sociale omgeving te zijn geweest.
Behandeling
Behandeling voor paniekaanvallen kan psychotherapie, medicatie of een combinatie van beide omvatten. Behandelingsopties zijn gericht op het verminderen van de frequentie en intensiteit van deze aanvallen. De behandelingsopties die uw arts aanbeveelt, kunnen afhankelijk zijn van verschillende factoren, waaronder uw diagnose, uw geschiedenis, uw voorkeuren en de ernst van uw symptomen.
Psychotherapie
Er zijn verschillende soorten therapie die kunnen worden gebruikt, maar een benadering die bekend staat als cognitieve gedragstherapie (CGT) wordt vaak aanbevolen voor paniekaanvallen en angststoornissen. CGT is erop gericht mensen te helpen de gedachten te identificeren die bijdragen aan gevoelens van angst en angst en deze te vervangen door meer behulpzame, realistische gedachten. Door dit proces kunnen mensen leren dat de dingen die deze aanvallen veroorzaken niet zo angstaanjagend zijn als ze eerder dachten.
medicatie
Uw arts kan ook bepaalde medicijnen voorschrijven om bepaalde symptomen te behandelen die verband kunnen houden met uw paniekaanvallen. Sommige van de medicijnen die u mogelijk wordt voorgeschreven, zijn onder meer:
- antidepressiva zoals selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's) zoals Zoloft (sertraline) en Prozac (fluoxetine) als u ook symptomen van depressie ervaart
- Medicijnen tegen angst die werken als depressiva op het centrale zenuwstelsel, waaronder benzodiazepinen zoals Xanax (alprazolam)
Omgaan met
Er zijn ook stappen die u kunt nemen als u een paniekaanval krijgt of bang bent dat u er een krijgt. Enkele handige strategieën die u kunt proberen, zijn:
- Diep ademhalen: Dit kan de snelle ademhaling of hyperventilatie helpen voorkomen die vaak optreedt tijdens een paniekaanval
- Mindfullness: Dit houdt in dat je jezelf aardt en je meer bewust bent van wat er op dit moment met je lichaam gebeurt
- Progressieve spierontspanning: Dit omvat het aanspannen en vervolgens ontspannen van de spieren door het hele lichaam; als je regelmatig oefent, kun je leren hoe je een ontspanningsreactie kunt opwekken als je angstig of gestrest bent
- visualisatie: Dit houdt in dat u aan iets denkt dat u kalmerend en ontspannend vindt; als je je deze scène in je hoofd voorstelt, kun je een ontspanningsreactie produceren om je angstgevoelens te bestrijden
Een woord van Verywell
Paniekaanvallen kunnen verontrustend zijn, maar hulp is beschikbaar. Praat met uw arts over uw behandelingsopties en onderzoek enkele ontspanningstechnieken die u kunt gebruiken om kalm te blijven wanneer u wordt geconfronteerd met een angstopwekkende situatie.
Als u of een geliefde worstelt met paniekaanvallen, neem dan contact op met de nationale hulplijn voor middelenmisbruik en geestelijke gezondheidszorg (SAMHSA) op 1-800-662-4357 voor informatie over ondersteunings- en behandelingsfaciliteiten in uw regio.
Zie onze Nationale Hulplijn Database voor meer informatie over geestelijke gezondheid.