Hugo Münsterberg was een Duitse psycholoog die vooral bekend stond als een pionier op het gebied van toegepaste psychologie, waaronder industrieel-organisatorische, klinische en forensische psychologie.
"Het verhaal van het onderbewustzijn kan in drie woorden worden verteld: die is er niet." - Hugo Munsterberg
Vroege leven
Hugo Münsterberg werd op 1 juni 1863 geboren in Danzig, Duitsland (nu Gdansk, Polen) als vader van een koopman en een moeder van een kunstenaar. De familie had een grote liefde voor kunst en Münsterberg werd aangemoedigd om muziek, literatuur en kunst te ontdekken. Toen hij 12 was, stierf zijn moeder. De dood van zijn moeder betekende een grote verandering in het leven van de jongen en veranderde hem in een serieuze jonge man. Münsterberg schreef poëzie en speelde cello. In 1880 overleed ook zijn vader.
Na zijn afstuderen aan het Gymnasium van Danzig in 1882, schreef hij zich in aan de Universiteit van Leipzig. Terwijl hij aanvankelijk sociale psychologie ging studeren, richtte Münsterberg zich later op de geneeskunde. Na een ontmoeting met psychologiepionier Wilhelm Wundt, die hem aanmoedigde om deel uit te maken van het psychologielab aan de universiteit, besloot Münsterberg zich te wijden aan de studie van psychologie. Hij behaalde zijn Ph.D. in psychologie in 1885 onder de voogdij van Wundt en behaalde vervolgens een medische graad aan de universiteit van Heidelberg in 1887.
Carrière
In 1887 aanvaardde Münsterberg een positie als privéleraar en docent aan de Universiteit van Freiburg en publiceerde later een klein boek getiteld Activiteit van de wil. Het boek werd bekritiseerd door Wundt, evenals door psycholoog Edward Titchener, die schreef: "Dr. Münsterberg heeft de fatale gave om gemakkelijk dodelijk te schrijven, vooral in de wetenschap … waar nauwkeurigheid het enige is dat het meest nodig is."
De Amerikaanse psycholoog William James was daarentegen zeer onder de indruk van de ideeën van Münsterberg, vooral omdat ze James' eigen emotietheorie ondersteunden.
In 1891 werd Münsterberg assistent-professor aan de universiteit van Leipzig. In hetzelfde jaar woonde hij het eerste internationale congres voor psychologie bij in Parijs, Frankrijk, waar hij William James ontmoette. De twee bleven elkaar regelmatig ontmoeten en correspondeerden, en in 1892 vroeg James Münsterberg om de leiding te nemen over het psychologielab van Harvard. Vanwege zijn slechte Engels sprekende vaardigheden in die tijd, bleef hij over het algemeen in het lab en publiceerde zijn werk in het Duits. James McKeen Cattell suggereerde dat het laboratorium van Münsterberg 'het belangrijkste in Amerika' was.
Na een periode van drie jaar in het lab kreeg Münsterberg een vaste aanstelling aangeboden. Hij sloeg het aanbod af en koos ervoor om terug te keren naar Europa. Twee jaar later keerde hij terug naar Harvard, waar hij de rest van zijn leven bleef werken. In 1898 werd hij verkozen tot voorzitter van de American Psychological Association.
Zijn steun voor Duitsland tijdens de Eerste Wereldoorlog maakte hem het middelpunt van veel kritiek, zowel in de pers als onder andere docenten van Harvard.
Op 16 december 1916 stierf Hugo Münsterberg plotseling aan een zware hersenbloeding, waarbij hij instortte voordat hij zijn openingszin kon uitspreken tijdens een lezing in Radcliffe.
Bijdragen aan psychologie
Münsterberg staat bekend om zijn invloed op de toegepaste psychologie, met name de klinische, forensische en industriële psychologie.
Zijn artikel uit 1909 getiteld "Psychology and the Market" suggereerde dat psychologie kan worden gebruikt voor een verscheidenheid aan industriële toepassingen, waaronder management, beroepsbeslissingen, reclame, werkprestaties en motivatie van werknemers.
Zijn onderzoek werd later samengevat in zijn boek Psychologie en industriële efficiëntie (1913), die suggereerde dat het inhuren van werknemers met persoonlijkheden en mentale vaardigheden die het meest geschikt zijn voor bepaalde soorten werk de beste manier was om de motivatie, prestaties en retentie te vergroten.
Hugo Münsterberg staat ook bekend om zijn bijdragen aan de forensische psychologie. Zijn boek uit 1908 Op de getuigenbank gedetailleerd beschreven hoe psychologische factoren de uitkomst van een onderzoek kunnen beïnvloeden. In het boek besprak hij problemen met ooggetuigenverklaringen, valse bekentenissen en verhoren.
Hoewel zijn invloed op de psychologie buiten kijf staat, wordt zijn kijk op vrouwen vaak bekritiseerd. Hoewel hij van mening was dat vrouwen een hogere opleiding zouden moeten krijgen, vond hij graduate studies te moeilijk en veeleisend. Hij suggereerde ook dat vrouwen geen zitting mogen hebben in jury's omdat ze "… niet in staat waren tot rationeel overleg".
Zijn rol als zelfbenoemde woordvoerder van Duitsland tijdens de Eerste Wereldoorlog maakte hem tot een mikpunt van minachting bij velen en verklaart misschien waarom zijn belangrijke nalatenschap jarenlang werd afgewezen en verwaarloosd.
Zoals David Hothersall, auteur van Geschiedenis van de psychologie, suggereerde dat hij op het moment van de dood van Münsterberg 'door meer Amerikanen werd gehaat dan door welke psycholoog daarvoor of daarna'. Hoewel veel psychologiegeschiedenisboeken weinig ruimte besteden aan Münsterberg en zijn invloed, blijven zijn ideeën vormgeven en bijdragen aan de moderne psychologie.
Geselecteerde publicaties
Hugo Münsterberg publiceerde een aantal werken, waaronder:
- Munsterberg, H. 1908. Op de getuigenbank. New York: McClure
- Munsterberg, H. 1909. Psychologie en misdaad. Londen: T.F. Unwin
- Munsterberg, H. 1909. De eeuwige waarden. Boston: Houghton Mifflin
- Munsterberg, H. 1909. Psychotherapie. New York: Moffat, Yard
- Münsterberg, H. (1913) 2005. Psychologie en industriële efficiëntie. Adamant Media Corporation
- Munsterberg, H. 1914. Psychologie en sociale gezondheid. Londen: T.F. Unwin