Het concept van keuzeblindheid suggereert dat mensen zich niet altijd bewust zijn van hun keuzes en voorkeuren. Keuzeblindheid is een onderdeel van een cognitief fenomeen dat bekend staat als de introspectie-illusie. In wezen geloven mensen ten onrechte dat ze de wortels van hun emoties en gedachten volledig begrijpen, maar geloven ze dat de introspectie van andere mensen grotendeels onbetrouwbaar is.
Volgens onderzoek over dit onderwerp is er, zelfs als je niet krijgt wat je wilt, een grote kans dat je het niet eens merkt. En misschien verdedig je zelfs een keuze alleen maar omdat je denkt dat het degene is die je hebt gemaakt.
Laten we bijvoorbeeld zeggen dat je bent gevraagd om twee verschillende soorten jam te proeven en je favoriet te kiezen. Je krijgt dan een andere smaak aangeboden van degene die je als je favoriet hebt geselecteerd en wordt gevraagd uit te leggen waarom je ervoor hebt gekozen. Denk je dat je het zou merken als de jam die je aanvankelijk had afgewezen, aan je werd gepresenteerd als je 'favoriet'?
Wat het onderzoek zegt
In een baanbrekend onderzoek naar het concept van keuzeblindheid, onderzochten onderzoekers Johansson, Hall, Sikstrom en Olsson hoe mensen vaak de verschillen tussen hun intenties en uitkomsten over het hoofd zien. Het onderzoek hield in dat deelnemers gedurende twee weken naar afbeeldingen van twee verschillende vrouwelijke gezichten keken. tot vijf seconden. De deelnemers beoordeelden vervolgens welk gezicht ze het aantrekkelijkst vonden.
De onderzoekers veranderden vervolgens de foto die de deelnemers dachten te hebben gekozen in die van een geheel andere vrouw, en de deelnemers werd gevraagd om te beschrijven waarom ze de vrouw aantrekkelijk vonden.
Verrassend genoeg merkte slechts 13% van de deelnemers de overstap op. Velen gingen zelfs verder met het beschrijven van de redenen waarom ze het gezicht aantrekkelijk vonden, ook al was het helemaal niet de vrouw die ze hadden gekozen.
Verder onderzoek toonde aan hoe deze effecten andere soorten keuzes kunnen beïnvloeden. In 2010 presenteerden sociale wetenschappers Petter Johansson, Lars Hall en hun collega's zo'n scenario aan supermarktvrijwilligers. Ze ontdekten dat minder dan 20% van de deelnemers merkte dat ze de jam proefden die ze een paar ogenblikken eerder hadden afgewezen. In veel gevallen verschilde het verschil tussen de twee smaken enorm, van pittig tot zoet tot bitter.
In andere gevallen proefden mensen uiteindelijk twee keer dezelfde jam. Maar als ze erom vroegen, legden mensen dan uit hoe de twee smaken verschilden.
Dergelijke bevindingen tonen aan dat mensen niet altijd de innerlijke werking van hun eigen geest begrijpen en vaak blind zijn voor de factoren die hun keuzes beïnvloeden.
Hoe keuzeblindheid beslissingen beïnvloedt
Onderzoekers hebben aangetoond hoe keuzeblindheid de visuele, smaak- en geurvoorkeuren beïnvloedt, maar is het mogelijk dat het invloed heeft op belangrijkere keuzes?
In een onderzoek van Hall en collega's uit 2013 onderzochten onderzoekers hoe keuzeblindheid de politieke houding zou kunnen beïnvloeden. Tijdens een Zweedse algemene verkiezing werd de deelnemers gevraagd aan te geven op wie ze wilden stemmen en vervolgens werd hen gevraagd om hun mening te selecteren voor elk van aantal wigproblemen. Vervolgens gebruikten de onderzoekers goochelarij om hun antwoorden zo te wijzigen dat ze feitelijk in het tegenovergestelde politieke standpunt stonden. De deelnemers werd vervolgens gevraagd om hun antwoorden op de gewijzigde kwesties te rechtvaardigen.
In overeenstemming met eerder onderzoek naar keuzeblindheid, werd slechts 22% van de gemanipuleerde reacties gedetecteerd en meer dan 90% van de deelnemers accepteerde en onderschreef vervolgens ten minste één gewijzigde reactie.
Deze resultaten suggereren dat onze politieke houding meer openstaat voor verandering dan we misschien beseffen.
Oorzaken
Hoe definiëren de experts keuzeblindheid? Volgens Johansson en Hall merken we het vaak niet op wanneer we iets anders voorgeschoteld krijgen dan we eigenlijk willen, en zullen we redenen bedenken om deze 'keuze' te verdedigen.
Dus waarom merken zoveel mensen deze schakelaars niet op? Zijn we ons minder bewust van onze voorkeuren dan we denken?
Belangstelling voor de voorliggende keuze is een factor die een rol kan spelen. Wanneer een probleem belangrijker voor ons is, is het waarschijnlijk dat we mismatches opmerken tussen wat we kiezen en wat we daadwerkelijk krijgen.
Realistische implicaties
Keuzeblindheid kan belangrijke gevolgen hebben in de echte wereld. Het vermogen om gezichten te herkennen speelt een grote rol in ons dagelijks leven. Hoewel we misschien denken dat we goed zijn in het herkennen van een gezicht dat we eerder hadden geselecteerd, is de realiteit dat we eigenlijk vrij slecht zijn in het detecteren van schakelaars.
