Paniekstoornis is een vorm van angststoornis die vaak bij volwassenen wordt gediagnosticeerd. De leeftijd waarop paniekstoornis begint, komt meestal voor in de late adolescentie en vroege volwassenheid, maar kan beginnen in de vroege tienerjaren of zelfs in de kindertijd. Tieners met een paniekstoornis ervaren de aandoening vaak op een manier die vergelijkbaar is met die van volwassenen.
Tieners kunnen worden gediagnosticeerd met een paniekstoornis met of zonder agorafobie, een angststoornis die wordt gekenmerkt door de angst voor een paniekaanval. Hoewel het niet zo vaak voorkomt, is het ook mogelijk om de diagnose agorafobie te stellen zonder paniekstoornis. Het volgende geeft informatie over de diagnose paniekstoornis met agorafobie bij tieners.
De symptomen van paniekstoornis
Paniekstoornis wordt gekenmerkt door verhoogde angst en paniekaanvallen. Gekenmerkt door angst en vrees, omvatten paniekaanvallen een breed scala aan mentale, emotionele en fysieke symptomen.
Tieners met een paniekstoornis kunnen deze aanvallen ervaren door een combinatie van angstaanjagende lichamelijke sensaties en verontrustende gedachten en waarnemingen. Enkele van de meest voorkomende lichamelijke symptomen van paniekaanvallen zijn:
- pijn op de borst
- Moeite met ademhalen
- Overmatig zweten
- Hoge hartslag
- Kortademigheid
- Trillen of trillen
Deze aanvallen gaan vaak gepaard met gevoelens van verlies van het contact met zichzelf en de omgeving. Deze symptomen, ook wel derealisatie en depersonalisatie genoemd, kunnen een tiener het gevoel geven alsof ze aan de realiteit ontsnappen. Gezien hoe eng deze symptomen kunnen zijn, is het niet ongebruikelijk dat een tiener denkt dat een paniekaanval een levensbedreigende medische aandoening is.
Veel tieners die paniekaanvallen ervaren, worden bang dat ze de controle zullen verliezen, gek worden of zelfs sterven aan de aanval.
Paniekstoornis met agorafobie
Omdat paniekaanvallen een angstaanjagende ervaring kunnen zijn, zullen veel tieners met een paniekstoornis ze koste wat kost proberen te vermijden. Dit betekent vaak dat de tiener verschillende plaatsen, omstandigheden en situaties gaat vermijden waarvan zij denken dat ze bijdragen aan hun ervaring met paniekaanvallen.
Ongeveer een derde van de mensen met een paniekstoornis zal een afzonderlijke psychische aandoening ontwikkelen die bekend staat als agorafobie. Deze stoornis houdt de angst in om een paniekaanval te krijgen op plaatsen of situaties waaruit het moeilijk en/of gênant zou zijn om te ontsnappen.
Tieners met agorafobie zullen hun angsten vaak ervaren in clusters van soortgelijke vermijdingen. Een tiener die worstelt met pleinvrees kan bijvoorbeeld bang worden voor menigten en wegblijven van grote groepen zoals de schoolkantine, winkelcentra, sportevenementen of andere sociale situaties. Sommigen kunnen bang worden voor vervoer, bang worden om op de snelweg te rijden of in een schoolbus te zitten.
Sommige tieners kunnen zo bang worden voor verschillende omstandigheden dat ze zich alleen veilig voelen binnen een kleine straal buiten hun huis.
Vermijding kan zo extreem worden dat alleen al het verlaten van het huis een ernstige hoeveelheid angst veroorzaakt en de tiener aan huis gekluisterd raakt met agorafobie.
Hulp krijgen
Als je bedenkt hoe bezorgd tieners kunnen zijn om erbij te horen, is het niet verwonderlijk dat veel tieners met een paniekstoornis zich schamen voor hun toestand. De ernst van deze aandoening kan echter erger worden wanneer deze schaamte zich ontwikkelt tot vermijdingsgedrag en pleinvrees.
De tekenen en symptomen van agorafobie ontwikkelen zich vaak binnen het eerste jaar na het begin van de paniekaanvallen bij de tiener. Indien onbehandeld, kunnen de angsten en het vermijdingsgedrag dat gepaard gaat met agorafobie verergeren. Om paniekstoornis en agorafobie onder controle te krijgen, is het belangrijk om vroegtijdig een behandeling te zoeken.
Meisjes hebben twee keer zoveel kans op angststoornissen als jongens. Daarom bevelen experts routinematige angstscreening aan voor alle meisjes en vrouwen ouder dan 13 jaar. Screening kan leiden tot eerdere interventie, wat kan helpen voorkomen dat paniekstoornis en pleinvrees erger worden en interfereren met het leven en het vermogen van een tiener om te functioneren.
Veel voorkomende behandelingsopties omvatten een combinatie van psychotherapie en medicatie. De behandeling kan ook een techniek omvatten die bekend staat als systematische desensibilisatie, waarbij de tiener geleidelijk wordt blootgesteld aan vermeden en gevreesde situaties. Het hoofd bieden aan deze situaties kan gemakkelijker worden gemaakt met de hulp en steun van een geliefde.
Een woord van Verywell
Door de steun van professionals, vrienden en familie kan een tiener met agorafobie beginnen om te gaan met hun aandoening. Door de aanbevolen behandelplannen op te volgen, kan worden verwacht dat een tiener met zowel paniekstoornis als pleinvrees minder angst ervaart, en minder paniekaanvallen en vermijding, en terugkeert naar een actief leven zoals de meeste tieners.
Als u of een geliefde worstelt met een paniekstoornis of pleinvrees, neem dan contact op met de National Helpline Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA) op 1-800-662-4357 voor informatie over ondersteunings- en behandelfaciliteiten bij u in de buurt.
Zie onze Nationale Hulplijn Database voor meer informatie over geestelijke gezondheid.
