Afantasia is een fenomeen waarbij mensen niet in staat zijn om beelden te visualiseren. Terwijl de meeste mensen zich een beeld van een scène of gezicht in hun hoofd kunnen toveren, kunnen mensen met afasie dat niet.
Stel je voor dat het een warme zomerdag is en je zit aan de rand van een zwembad. De zon schijnt en er zijn kinderen die lachen en spetteren in het water. Wat voor soort beelden zie je in je hoofd als je aan deze scène denkt?
Als je bent zoals de geschatte 1-3% van de bevolking met afantasia, ben je misschien niet in staat om welk type beeld dan ook in je hoofd te visualiseren.
Deze individuen hebben geen 'geestesoog' of hun verbeeldingskracht is in wezen blind. Dit vermogen om gebeurtenissen en beelden te visualiseren speelt een belangrijke rol in het leven van mensen.
Mensen visualiseren vaak onder meer scènes, mensen, ervaringen, verbeeldingen, objecten en geplande gebeurtenissen. Als je bijvoorbeeld aan een vriend denkt, visualiseer je misschien meteen hun gezicht in je geest. Mensen met afasie kunnen zo'n mentaal beeld niet visualiseren.
Als je een persoon met afasie zou vragen om zich iets voor te stellen, zouden ze waarschijnlijk het object kunnen beschrijven, het concept kunnen uitleggen en feiten kunnen opnoemen die ze over het object weten. Maar ze zouden geen enkel mentaal beeld kunnen ervaren dat bij deze kennis hoort.
Tekens
Denk je dat je afantasie hebt? Denk aan de volgende vragen:
- Denk aan een vriend of familielid. Probeer een beeld van hun gezicht in je hoofd op te roepen. Hoe duidelijk kun je hun gelaatstrekken, gezicht, haar en vorm zien?
- Hoe duidelijk kun je je hun karakteristieke bewegingen en gebaren voorstellen?
- Hoe levendig kun je je de kleding van die persoon voorstellen?
Als je worstelt met je antwoorden op deze vragen, heb je misschien een bepaalde mate van afasie.
Opkomend onderzoek
Dit gebrek aan mentale beelden werd beschreven aan het begin van de late jaren 1800, maar het is een relatief onbestudeerd fenomeen gebleven. Francis Galton beschreef het voorval voor het eerst in een artikel over mentale beelden dat in 1880 werd gepubliceerd. Behalve dat mensen verschillende gradaties van levendigheid ervaren bij het beschrijven van hun mentale visuele beelden, meldde hij ook dat sommige mensen helemaal geen visuele beelden ervoeren.
De aandoening is nog grotendeels niet bestudeerd en wordt nog steeds slecht begrepen, hoewel er verder onderzoek aan de gang is.
Veel van de beschikbare informatie komt voort uit een paar kleine onderzoeken en anekdotische verslagen van mensen die hun symptomen hebben beschreven.
Pas met de publicatie van aanvullende onderzoeken groeide de belangstelling voor het onderwerp. De studie van 2015 introduceerde het eerste gebruik van de term afantasia en heeft geleid tot een hernieuwde interesse in het fenomeen
De auteurs van de baanbrekende studie werden benaderd door een patiënt-patiënt MX-die onlangs zijn vermogen om informatie te visualiseren na een kleine operatie had verloren. In 2005 bezocht een gepensioneerde 65-jarige man een neuroloog genaamd Adam Zeman van de University of Exeter Medical School. De man, in de literatuur MX genoemd, had een kleine operatie ondergaan waarna hij zich realiseerde dat hij geen beelden meer voor zich kon zien in zijn hoofd. Zemans zoektocht in de medische literatuur leverde weinig op om te verklaren waarom de man geen visuele beelden meer kon genereren in zijn 'geestesoog'.
Onderzoekers hebben lang gedebatteerd over hoe dit vermogen om in de geest te visualiseren werkt en welke rol het kan spelen bij planning en geheugen. Hoewel de patiënt beschreef dat hij bijna geen beelden had, waren zijn prestaties bij waarnemingstests, visuele beelden en visueel geheugen allemaal normaal.
Nadat de details van het geval van de patiënt in 2010 waren gepubliceerd, werden de onderzoekers benaderd door talloze personen die beschreven dat ze hun hele leven soortgelijke symptomen hadden.
Een andere studie, uitgevoerd door onderzoekers van de Universiteit van New South Wales, onderzocht de vraag of mensen met afasie echt niet in staat waren om mentale beelden te vormen of dat ze deze beelden gewoon slecht konden onthouden. Met behulp van een techniek die 'binoculaire rivaliteit' wordt genoemd, onderzoekers vertelden de deelnemers om zich een afbeelding voor te stellen. Via een 3D-headset werden vervolgens twee verschillende afbeeldingen aan de deelnemers getoond. Het ene oog zag het ene beeld, terwijl het andere oog een heel ander beeld zag.
Wanneer hen wordt verteld om zich van tevoren een van deze afbeeldingen voor te stellen, zien mensen zonder afasie eerder het beeld dat ze zich eerder hadden voorgesteld. Er was niet zo'n correlatie tussen het ingebeelde beeld en het dominante beeld dat mensen zagen. Deze bevindingen suggereren dat het niet zo is dat mensen met afantasie hun fantasieën slecht kunnen herinneren - ze hebben dergelijke visuele verbeeldingen om te beginnen letterlijk niet.
Mogelijke verklaringen
Hoewel het onderzoek beperkt is, bieden de beschikbare bevindingen enkele aanwijzingen over wat afantasie zou kunnen verklaren.
- In het geval van MX toonden functionele MRI-scans aan dat hersenactiveringspatronen bij het kijken naar foto's van beroemde gezichten geen significante verschillen vertoonden met normale controles. Toen de patiënt echter beelden probeerde te visualiseren, was er een significante vermindering van activeringspatronen over posterieure netwerken , terwijl de activiteit van de frontale regio significant was verhoogd in vergelijking met controles.
- De onderzoekers suggereren dat dit erop wijst dat de patiënt tijdens de imaginatietaak op een andere cognitieve strategie vertrouwde.
- De auteurs stellen verder voor dat dergelijke resultaten aangeven dat prestaties op visueel geheugen en visuele beeldtaken niet afhankelijk zijn van de daadwerkelijke ervaring van visuele beelden.
Afantasie en geheugen
Wanneer mensen normaal gesproken een herinnering oproepen, kunnen ze zich gebeurtenissen vaak voorstellen alsof ze een video van de ervaring opnieuw afspelen. Ze herinneren zich vaak specifieke beelden die opvallen in de herinnering. Voor mensen met afasie bestaan herinneringen aan gebeurtenissen vaak gewoon uit een opsomming van feiten.
Hoewel de exacte aard en impact van deze aandoening nog niet duidelijk zijn, suggereert onderzoek wel dat afantasia een negatief effect kan hebben op het geheugen.
Iemand met afantasie herinnert zich misschien de dag dat ze trouwden, de namen van de mensen die aanwezig waren en zelfs hoe het weer die dag was, maar ze zullen zich geen mentaal beeld kunnen vormen van de gebeurtenissen van het evenement.
Sommige van degenen die door de aandoening worden getroffen, hebben ook problemen gemeld bij het herkennen van gezichten of het navigeren door ruimtes.
Dit gebrek aan visueel geheugen kan echter enkele mogelijke voordelen hebben. Omdat afantasie leidt tot een gebrek aan visuele beelden, zouden mensen minder snel last hebben van opdringerige herinneringen of verontrustende flashbacks.
Mensen met afantasia ervaren visuele beelden tijdens het dromen. Dit suggereert dat het alleen opzettelijke, vrijwillige visualisatie is die wordt beïnvloed door dit fenomeen. Zeman legde aan het tijdschrift Science Focus van de BBC uit dat dit mogelijk is omdat wat de hersenen doen tijdens het wakker zijn anders is dan wat ze doen tijdens het dromen. De beeldspraak van dromen is afkomstig van bottom-up processen die worden aangestuurd door de hersenstam. Visualisatie daarentegen vereist top-down verwerking die zijn oorsprong vindt in de hersenschors.
Leven met afantasia
Het niet kunnen visualiseren van mensen en plaatsen kan verontrustend zijn voor mensen met afasie. Als u zich bijvoorbeeld het gezicht niet kunt voorstellen van een geliefde die is overleden, kan dat schokkend zijn.
De beschikbare onderzoeken suggereren dat het hebben van afantasie niet noodzakelijkerwijs iemands succes in het leven schaadt. Mensen uit alle lagen van de bevolking ervaren dit fenomeen, inclusief succesvolle doctoraatsstudenten, ingenieurs en andere professionals.
Het is belangrijk op te merken dat dit fenomeen een normale variatie is van de menselijke ervaring, geen aandoening die behandeling vereist. Dit betekent echter niet dat het geen effect kan hebben op verschillende aspecten van je leven. Mentale beelden spelen ook een rol bij het leren, dus het niet kunnen visualiseren van scènes in je geest kan bepaalde aspecten van leren moeilijker maken.
Er blijven een aantal vragen over dit fenomeen, waaronder hoe vaak het voorkomt en of het een genetische component kan hebben.
Meer onderzoek is nodig
Onderzoekers suggereren dat toekomstig onderzoek naar de aandoening niet alleen gericht is op de oorzaken en gevolgen, maar ook op mogelijke manieren om het vermogen om mentaal te visualiseren te verbeteren. Verder onderzoek en een beter begrip van de aandoening zijn echter nodig om dergelijke aanbevelingen te doen.
Als u vermoedt dat u afantasia heeft, overweeg dan om enkele nieuwe geheugenstrategieën te onderzoeken. Het onvermogen om te visualiseren kan sommige soorten memoriseren bemoeilijken, dus je moet misschien experimenteren om een techniek te vinden die voor jou werkt. Ook al ben je misschien niet in staat om scènes of mensen in gedachten te visualiseren, je kunt fotografie, illustraties, ontwerpsoftware en andere visualisatietools gebruiken om deze leemte op te vullen.
Een woord van Verywell
Onderzoek naar afantasia staat nog in de kinderschoenen, dus er valt nog veel te leren. Veel mensen met afasie realiseren zich niet eens dat hun ervaring anders is dan die van andere mensen. Het maakt gewoon deel uit van hun bestaan en heeft weinig invloed op hoe ze hun leven leiden. Neuroloog Adam Zeman, de onderzoeker die de term afantasie bedacht, beschreef het in een radio-interview met de BBC.
11 methoden om uw geheugen te verbeteren
