Wat is een dissociatieve identiteitsstoornis?
Dissociatieve identiteitsstoornis (DIS) is een aandoening die wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van twee of meer verschillende persoonlijkheden binnen één persoon. De psychische aandoening, die vroeger meervoudige persoonlijkheidsstoornis werd genoemd, is een van de dissociatieve stoornissen die in de Diagnostische en statistische handleiding voor psychische stoornissen, vijfde editie (DSM-5).
Dissociatieve stoornissen hebben allemaal een centraal kenmerk van 'dissociatie' of een verstoring in de normaal geïntegreerde functies van bewustzijn, geheugen, identiteit en perceptie.
Symptomen
Een persoon met DIS zal de aanwezigheid van twee of meer verschillende identiteiten of persoonlijkheden ervaren, ook wel alters genoemd. Deze persoonlijkheden nemen herhaaldelijk de controle over het gedrag van de persoon over en ze ervaren vaak een geheugenverlies van wat er is gebeurd terwijl een andere persoonlijkheid of alter de controle had.
Elk alter heeft een specifieke reeks eigenschappen, persoonlijke geschiedenis en manier van omgaan met de wereld. Deze alters kunnen andere namen, manieren, geslachten en voorkeuren hebben dan de kernpersoonlijkheid van het individu
Andere symptomen die een persoon met DIS kan ervaren, zijn onder meer:
- Een onvermogen om jeugdherinneringen en persoonlijke geschiedenis te herinneren
- Gevoelens van onthechting of ontkoppeling
- Flashbacks of de plotselinge terugkeer van eerder vergeten herinneringen
- Hallucinaties
- Gebrek aan bewustzijn over recente gebeurtenissen
- Stukken tijd verliezen
- Gedachten aan zelfbeschadiging of zelfmoord
Diagnose
De diagnostische criteria voor dissociatieve identiteitsstoornis zoals beschreven in de DSM-5 zijn als volgt:
- De aanwezigheid van twee of meer verschillende identiteiten of persoonlijkheden, elk met zijn eigen patroon van interpretatie en relatie tot de omgeving. De aanwezigheid van deze persoonlijkheden kan door een therapeut zelf worden gemeld of worden geobserveerd voor diagnose.
- Er moet geheugenverlies optreden, waardoor een persoon zich beperkt kan herinneren over zowel traumatische gebeurtenissen als dagelijkse gebeurtenissen.
- De persoon moet moeite hebben met zijn dagelijks functioneren.
- De symptomen maken geen deel uit van de culturele of religieuze praktijk.
- De symptomen zijn niet het gevolg van het gebruik van een middel, zoals alcohol of medicijnen.
Hoewel sommigen DIS als een zeldzame aandoening hebben beschreven, blijkt uit een combinatie van prevalentieonderzoeken dat onderzoek heeft uitgewezen dat 1% tot 1,5% van de bevolking de aandoening heeft.
Er is al lang controverse op het gebied van geestelijke gezondheid over het al dan niet bestaan van DIS. Er zijn aanwijzingen dat mensen met DIS vatbaarder zijn voor hypnose en suggestibiliteit. Dit heeft ertoe geleid dat sommige experts beweren dat de afzonderlijke identiteiten die mensen met DIS ervaren, het resultaat kunnen zijn van suggestie.
Andere deskundigen beweren echter dat er recente onderzoeken zijn die dit idee van suggestie weerleggen. Sommige onderzoeken hebben bijvoorbeeld aangetoond dat de verschillende persoonlijkheden van een persoon met DIS verschillende fysiologische profielen hebben, waaronder verschillende hersenactiveringspatronen of cardiovasculaire reacties. Deze studies zijn gebruikt als bewijs voor het bestaan van daadwerkelijke alters.
Over het algemeen blijft DIS een enigszins controversiële diagnose, maar het wordt nu meer geaccepteerd in de geestelijke gezondheidsgemeenschap.
Oorzaken
Er wordt aangenomen dat een voorgeschiedenis van trauma een cruciale rol speelt bij de ontwikkeling van DIS. Ongeveer 90% van de mensen met een dissociatieve identiteitsstoornis heeft een voorgeschiedenis van misbruik in het verleden.
Mensen met DIS melden vaak de ervaring van ernstig herhaald fysiek en seksueel misbruik tijdens de kindertijd en hebben ook vaak gelijktijdige symptomen van borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD), waaronder:
- Zelfbeschadigend gedrag
- Impulsief gedrag
- Instabiliteit in relaties
Dit kan te maken hebben met het feit dat kindermishandeling een risicofactor is voor beide aandoeningen.
Een theorie over de ontwikkeling van DIS stelt dat mensen met DIS een psychologisch trauma hebben meegemaakt dat zo ernstig is dat de enige manier om met dat trauma om te gaan is het ontwikkelen van een zeer sterke dissociatie als copingmechanisme. Na verloop van tijd leidt chronische dissociatie tot de vorming van verschillende identiteiten of alters.
Mensen met een dissociatieve identiteitsstoornis kunnen andere traumagerelateerde symptomen ervaren, waaronder nachtmerries, flashbacks of andere symptomen die kenmerkend zijn voor posttraumatische stressstoornis (PTSS).
Behandeling
Behandeling voor een dissociatieve identiteitsstoornis omvat meestal psychotherapie gericht op het helpen van de persoon om verschillende persoonlijkheden te integreren in een enkele, geïntegreerde identiteit.
Psychotherapie
De behoeften van elk individu zullen anders zijn, maar therapie is meestal gericht op het helpen van de persoon om traumatische herinneringen veilig te verwerken, relaties met anderen te verbeteren en effectievere copingvaardigheden te ontwikkelen.
Vormen van therapie die kunnen worden gebruikt bij de behandeling van DIS zijn onder meer cognitieve gedragstherapie (CGT), dialectische gedragstherapie (DBT) en desensibilisatie en opwerking van oogbewegingen (EMDR).
medicatie
Er is geen specifiek medicijn om DIS te behandelen, maar antidepressiva en angststillers kunnen worden gebruikt om de bijbehorende symptomen van depressie en angst aan te pakken.
Omgaan met
Het leren van nieuwe copingvaardigheden is een belangrijk aspect van het beheersen van symptomen van een dissociatieve identiteitsstoornis. Enkele strategieën die kunnen helpen zijn:
- Meditatie: Het beoefenen van meditatie kan mensen helpen zich meer bewust te worden van hun eigen interne mentale toestanden
- Ontspanningstechnieken: Dergelijke strategieën kunnen mensen helpen beter met stress om te gaan en te leren hoe ze dissociatieve symptomen beter kunnen beheersen.
- Mindfullness: Deze oefening kan mensen helpen zichzelf voorzichtig terug te brengen naar het huidige moment waarop ze flashbacks of dissociatieve symptomen beginnen te ervaren.
- Herinneringen gebruiken: Dingen opschrijven kan een nuttige visuele herinnering zijn wanneer mensen merken dat ze perioden van vergeetachtigheid of dissociatieve amnesie ervaren.
Als u of een geliefde worstelt met dissociatie of een dissociatieve identiteitsstoornis, neem dan contact op met de National Helpline Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA) op 1-800-662-4357 voor informatie over ondersteunings- en behandelfaciliteiten bij u in de buurt.
Zie onze Nationale Hulplijn Database voor meer informatie over geestelijke gezondheid.