Wat is paniekstoornis?
Volgens de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) is paniekstoornis een soort angststoornis die wordt gekenmerkt door intense, terugkerende en onverwachte paniekaanvallen.
Angst en angst kunnen normale reacties zijn op specifieke situaties en stressvolle gebeurtenissen. Paniekstoornis verschilt van deze normale angst en angst omdat het vaak extreem is en uit het niets lijkt toe te slaan.
Een persoon met een paniekstoornis kan symptomen ervaren zoals ernstige angstgevoelens, snelle ademhaling en snelle hartslag. Mensen met een paniekstoornis kunnen deze aanvallen onverwacht en zonder aanwijsbare reden ervaren, maar ze kunnen ook worden voorafgegaan door een of andere triggerende gebeurtenis of situatie.
Het National Institute of Mental Health (NIMH) meldt dat ongeveer 2,7% van de volwassen Amerikaanse bevolking elk jaar een paniekstoornis ervaart. Ongeveer 44,8% van deze personen ervaart gevallen van paniekstoornis die als "ernstig" worden geclassificeerd.
Symptomen
Volgens de Anxiety and Depression Association of American ervaren bijna zes miljoen Amerikaanse volwassenen de symptomen van paniekstoornis gedurende een bepaald jaar. Hoewel paniekstoornis op elk moment in het leven kan toeslaan, beginnen de symptomen meestal tijdens de late adolescentie of vroege volwassenheid en treft twee keer zoveel vrouwen als mannen.
Veel mensen met een paniekstoornis beschrijven het gevoel alsof ze een hartaanval hebben of op het punt staan te sterven, en ervaren enkele of alle van de volgende symptomen:
- pijn op de borst
- Duizeligheid
- Gevoelens van extreme angst die plotseling en zonder waarschuwing optreden
- Gevoelloosheid in handen en voeten
- Kloppend hart
- Snel ademhalen
- Zweten
- bevend
- Zwakheid
Paniekstoornis kan leiden tot ernstige verstoringen in het dagelijks functioneren en het moeilijk maken om te gaan met normale, alledaagse situaties die gevoelens van intense paniek en angst kunnen veroorzaken.
Diagnose
Om te worden gediagnosticeerd met een paniekstoornis, moet een persoon terugkerende en vaak onverwachte paniekaanvallen ervaren, volgens de DSM-5. Bovendien moet ten minste één aanval worden gevolgd door een maand of meer van de persoon die vreest dat ze meer aanvallen zullen krijgen.
Uw zorgverlener moet ook andere mogelijke oorzaken van uw symptomen uitsluiten, waaronder:
- De directe fysiologische effecten van een middel (zoals drugsgebruik of een medicijn) of een algemene medische aandoening
- Een andere psychische stoornis, waaronder sociale fobie of een andere specifieke fobie, obsessief-compulsieve stoornis (OCS), posttraumatische stressstoornis (PTSS) of separatieangststoornis
Vermijdingsgedrag en paniekstoornis
Omdat paniekstoornis er vaak toe leidt dat een persoon bepaalde situaties of objecten vermijdt, kan het ook leiden tot de ontwikkeling van fobieën. Een persoon met een paniekstoornis kan bijvoorbeeld stoppen met het huis te verlaten om een aanval te voorkomen of de controle in het openbaar te verliezen.
Na verloop van tijd kan deze persoon agorafobie ontwikkelen, een duidelijke angst om zich in verschillende situaties buitenshuis te bevinden waarin ontsnappen moeilijk kan zijn of waar mogelijk geen hulp beschikbaar is als zich slopende symptomen ontwikkelen.
Terwijl eerdere versies van de DSM paniekstoornis categoriseerden als voorkomend met of zonder agorafobie, vermeldt de nieuwste editie van de diagnostische handleiding de twee als afzonderlijke en afzonderlijke stoornissen.
Oorzaken
Hoewel de exacte oorzaken van paniekstoornis niet duidelijk zijn, zijn veel deskundigen op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg van mening dat een combinatie van omgevings-, biologische en psychologische factoren een rol spelen:
- Leeftijd: Paniekstoornis ontwikkelt zich meestal tussen de 18 en 35 jaar
- Geslacht: Volgens het National Institute of Mental Health hebben vrouwen meer dan twee keer zoveel kans op een paniekstoornis dan mannen
- Genetica: Als u een naast biologisch familielid heeft met een paniekstoornis, is de kans veel groter dat u de aandoening krijgt. Hoewel tot de helft of meer van de mensen met een paniekstoornis geen naaste familieleden hebben met de aandoening
- Trauma: Het meemaken van een traumatische gebeurtenis, zoals het slachtoffer zijn van fysiek of seksueel misbruik, kan ook het risico op een paniekstoornis vergroten.
- Levensovergangen: Een levensovergang of een moeilijke levensgebeurtenis doormaken, waaronder de dood van een geliefde, echtscheiding, huwelijk, het krijgen van een kind of het verliezen van een baan, kan ook het risico verhogen.
Soorten paniekaanvallen
Er zijn twee hoofdtypen paniekaanvallen: onverwacht en verwacht. Mensen met een paniekstoornis ervaren meestal onverwachte paniekaanvallen, maar sommigen ervaren beide typen.
- Onverwachte paniekaanvallen plotseling optreden zonder externe of interne signalen. Met andere woorden, ze lijken "uit het niets" te gebeuren als je je ontspannen voelt.
- Verwachte paniekaanvallen komen voor wanneer iemand wordt blootgesteld aan een situatie waarvoor hij of zij bang is. Bijvoorbeeld een paniekaanval krijgen tijdens het opstijgen in een vliegtuig.
Behandeling
Paniekstoornis wordt, net als andere angststoornissen, vaak behandeld met psychotherapie, medicatie (antidepressiva of angststillers), of een combinatie van beide.
Psychotherapie
Psychotherapie voor paniekstoornis kan verschillende benaderingen omvatten, waaronder:
- Cognitieve gedragstherapie (CGT) kan mensen met een paniekstoornis helpen nieuwe manieren van denken en reageren op angstopwekkende situaties te leren. Als onderdeel van het CGT-proces helpen therapeuten cliënten om negatieve of nutteloze denkpatronen te identificeren en uit te dagen en deze gedachten te vervangen door meer realistische en behulpzame manieren van denken.
- Exposure-therapie houdt in dat mensen met een paniekstoornis geleidelijk worden blootgesteld aan het object en de situaties die een angstreactie veroorzaken, terwijl ze nieuwe ontspanningsstrategieën aanleren en oefenen.
- Paniekgerichte psychodynamische psychotherapie (PFPP) heeft tot doel onderliggende conflicten en ervaringen bloot te leggen die mogelijk van invloed zijn geweest op de ontwikkeling van paniek en angst bij de persoon
medicatie
Medicijnen voor paniekstoornis vallen in een van de twee categorieën: antidepressiva en anti-angst medicijnen
Selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's) zijn de meest voorgeschreven klasse van antidepressiva die worden gebruikt voor paniekstoornis, waaronder:
- Paxil (paroxetine)
- Prozac (fluoxetine)
- Celexa (citalopram)
- Zoloft (sertraline)
Benzodiazepines zijn een algemeen voorgeschreven klasse van angstmedicatie die kan helpen de ernst van paniekaanvallen acuut te verminderen, waaronder:
- Ativan (lorazepam)
- Klonopin (clonazepam)
- Valium (diazepam)
- Xanax (alprazolam)
Omgaan met
Naast medicatie en psychotherapie zijn er enkele leefgewoonten die mensen helpen om beter om te gaan met de symptomen van paniekstoornis.
Kom in beweging
Niet alleen kan regelmatige lichaamsbeweging helpen om stress, angst en beklemming door het hele lichaam te verminderen, maar het is ook gebleken dat het de frequentie van paniekaanvallen vermindert.
Prioriteit geven aan slaap
Slaapstoornissen en paniekstoornissen kunnen een vicieuze cirkel zijn. Mensen met een paniekstoornis hebben vaak moeite met slapen en het resulterende slaaptekort kan leiden tot grotere paniekstoornissymptomen
Behalve dat u uw best doet om een goede slaaphygiëne toe te passen, is het belangrijk om uw zorgverlener te informeren als u denkt dat u een slaapstoornis heeft ontwikkeld en/of vaker paniekaanvallen krijgt.
Let op je dieet
Hoewel er geen magisch dieet is om je paniekstoornis te genezen, zijn er bepaalde voedingsmiddelen en stoffen die je angst kunnen vergroten of een paniekaanval kunnen veroorzaken, waaronder:
- Alcohol
- Cafeïne
- Mononatriumglutamaat (MSG)
- Geraffineerde suiker
Een dagboek bijhouden
Naast het bijhouden van uw triggers, kan een paniekaanvaldagboek worden gebruikt om uw symptomen (fysiek en emotioneel) vast te leggen, evenals eventuele copingstrategieën die u hebben geholpen om met die symptomen om te gaan.
Oefen ontspanning
Ontspanningstechnieken kunnen u helpen uw gedachten te vertragen, stress en angst te verlichten en veel van de cognitieve en fysieke symptomen van paniekstoornis tegen te gaan. Hier zijn een paar ontspanningstechnieken die u alleen of met de hulp van een professional in de geestelijke gezondheidszorg kunt proberen:
- Diep ademhalen
- Mindfulness meditatie
- Progressieve spierontspanning
- visualisatie
- Yoga
Zoek hulp
Voor veel mensen kan het stigma dat gepaard gaat met paniekstoornis hen ervan weerhouden om ondersteuning en behandeling te zoeken. Het krijgen van een juiste diagnose en behandeling en het hebben van een solide ondersteuningssysteem van vrienden en familie kan u echter helpen uw symptomen te beheersen en u op uw best te voelen.
Als je naaste een paniekstoornis heeft, doe dan je best om hem te blijven steunen en moedig hem of haar aan om een behandeling te zoeken, of het nu gaat om psychotherapie, medicatie, zelfhulp of een combinatie van deze opties.
Als u of een geliefde worstelt met een paniekstoornis, neem dan contact op met de National Helpline Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA) op 1-800-662-4357 voor informatie over ondersteunings- en behandelingsfaciliteiten in uw regio.
Zie onze Nationale Hulplijn Database voor meer informatie over geestelijke gezondheid.