Erik H. Erikson was een in Duitsland geboren psychoanalyticus die een van de beroemdste en invloedrijkste denkers van de twintigste eeuw werd. Hij wordt het best herinnerd voor zijn bekende psychosociale ontwikkelingstheorie en voor het bedenken van de term identiteitscrisis.
Naast het bekleden van onderwijsposities aan Harvard, de University of California-Berkeley en Yale, schreef hij ook een aantal populaire boeken, waaronder De levenscyclus voltooid en Identiteit: jeugd en crisis.
Je kunt meer over Erik Erikson te weten komen door deze korte biografie van zijn leven te lezen, zijn psychosociale theorie verder te onderzoeken en elk van de acht stadia van menselijke ontwikkeling nader te bekijken.
De volgende zijn slechts enkele beroemde citaten uit zijn werken.
Over Hoop en Will
"Hoop is zowel de vroegste als de meest onmisbare deugd die inherent is aan de staat van leven. (… ) Als het leven duurzaam is, moet hoop blijven bestaan, zelfs als het vertrouwen is geschaad, het vertrouwen is aangetast. " (Menselijke kracht en de cyclus van generaties, 1964)
"Hoop is het blijvende geloof in de haalbaarheid van vurige wensen, ondanks de duistere driften en woede die het begin van het bestaan markeren. Hoop is de ontogenetische basis van geloof en wordt gevoed door het volwassen geloof dat de zorgpatronen doordringt." (Menselijke kracht en de cyclus van generaties, 1964)
"Will is daarom de ongebroken vastberadenheid om zowel vrije keuze als zelfbeheersing uit te oefenen, ondanks de onvermijdelijke ervaring van schaamte en twijfel in de kindertijd." (Menselijke kracht en de cyclus van generaties, 1964)
Over kinderen
"Het opgroeiende kind moet een vitaliserende realiteitszin ontlenen aan het besef dat zijn individuele manier om ervaring te beheersen (zijn egosynthese) een succesvolle variant is van een groepsidentiteit en in overeenstemming is met zijn ruimte-tijd- en levensplan." (Identiteit en de levenscyclus, 1959)
"Misschien zal er ooit een goed geïnformeerde, weloverwogen en toch vurige publieke overtuiging bestaan dat de meest dodelijke van alle mogelijke zonden de verminking van de geest van een kind is; want een dergelijke verminking ondermijnt het levensbeginsel van vertrouwen, zonder welke ieder mens handelen, moge het ooit zo goed voelen en zo goed lijken, is vatbaar voor perversie door destructieve vormen van nauwgezetheid." (Jongeman Luther: een studie in psychoanalyse en geschiedenis, 1958)
"Pas nadat een redelijk identiteitsgevoel is vastgesteld, kunnen echte intimiteit met het andere geslacht (of trouwens, met een andere persoon of zelfs met zichzelf) is mogelijk. (…) De jongere die niet zeker is van zijn identiteit schuwt interpersoonlijke intimiteit, maar hoe zekerder hij van zichzelf wordt, hoe meer hij die zoekt in de vorm van vriendschap, strijd, leiderschap, liefde en inspiratie." (Groei en crises van de gezonde persoonlijkheid, 1950)
"Kinderen houden van en willen bemind worden en ze geven de voorkeur aan de vreugde van iets bereiken boven de triomf van hatelijk falen. Verwar een kind niet met zijn symptoom." (Jeugd en samenleving, 1950)
Over twijfel en wanhoop
"Twijfel is de broer van schaamte." ("Het probleem van ego-identiteit," Tijdschrift van de American Psychoanalytic Association, 1956)
"Wanhoop drukt het gevoel uit dat de tijd kort is, te kort om te proberen een nieuw leven te beginnen en alternatieve wegen naar integriteit uit te proberen. Een dergelijke wanhoop gaat vaak schuil achter een show van walging, een misantropie of een chronisch minachtend ongenoegen met bepaalde instellingen en bepaalde mensen … Ego-integriteit impliceert daarom een emotionele integratie die deelname door volgeling mogelijk maakt, evenals aanvaarding van de verantwoordelijkheid van leiderschap." (Groei en crises van de gezonde persoonlijkheid, 1950)
op Freud
"Wat was Freuds Galapagos, welke soort fladderde wat voor soort vleugels voor zijn zoekende ogen? Er is vaak spottend op gewezen: zijn creatieve laboratorium was het kantoor van de neuroloog, de dominante soort hysterische dames." (De eerste psychoanalyticus, 1957)
