Narcolepsie is een slaapstoornis die wordt gekenmerkt door chronische, overmatige slaperigheid overdag. Het is een neurologische aandoening die van invloed is op het vermogen van de hersenen om de slaap-waakcyclus te beheren. Mensen met deze aandoening hebben meestal moeite om voor langere tijd wakker te blijven, ongeacht hoe laat het is of wat ze doen.
De aandoening kan een aanzienlijke en ernstige impact hebben op de dagelijkse activiteiten, omdat mensen zich overweldigend moe zullen voelen en niet in staat zijn om overdag wakker te blijven. Ze kunnen zelfs ongewild in slaap vallen tijdens activiteiten zoals autorijden of eten.
Narcolepsie treft ongeveer 1 op de 2.000 mensen, hoewel vaak wordt aangenomen dat de aandoening ondergediagnosticeerd en onderbehandeld wordt.
Zonder behandeling kan narcolepsie een significant effect hebben op het vermogen van een persoon om normaal te functioneren. Het kan leiden tot beperkingen op school, werk en relaties.
Symptomen
Er zijn een aantal symptomen die narcolepsie kenmerken. Waaronder:
Overmatige slaperigheid overdag
Wanneer een persoon deze aandoening heeft, zullen ze een gevoel van extreme slaperigheid ervaren waardoor ze plotseling zonder waarschuwing in slaap vallen. Dit kan overal en op elk moment gebeuren. Dit betekent dat een persoon midden in een gesprek, tijdens het werk of tijdens het rijden in slaap kan vallen.
Naast deze plotselinge slaapaanvallen kunnen mensen ook moeite hebben met concentreren of alert blijven gedurende de dag. Dit is het primaire symptoom van de aandoening en het is vaak het eerste dat verschijnt.
Slaap verlamming
Bij het in slaap vallen of wakker worden, kunnen mensen met narcolepsie tijdelijk niet in staat zijn om te bewegen of te spreken. Een dergelijke verlamming is meestal van korte duur en kan enkele seconden tot enkele minuten duren. Het kan beangstigend zijn, maar zodra een episode voorbij is, herstellen mensen hun vermogen om te bewegen en te spreken.
Hallucinaties
Mensen met narcolepsie kunnen ook zeer levendige zintuiglijke hallucinaties ervaren die soms behoorlijk beangstigend kunnen zijn. Er zijn twee verschillende soorten hallucinaties die mensen kunnen ervaren:
- Hypnagogische hallucinaties optreden als mensen in slaap vallen
- Hypnopompische hallucinaties gebeuren als mensen wakker worden
kataplexie
Kataplexie is een plotseling, oncontroleerbaar verlies van spierspanning die de nek, het gezicht en de knieën aantast. Het kan worden veroorzaakt door intense positieve en negatieve emoties en kan in ernst variëren van mild tot ernstiger. In sommige gevallen kunnen mensen alleen milde zwakte ervaren waardoor hun hoofd of kaak valt. In andere gevallen kunnen hun knieën knikken en kunnen ze op de grond vallen.
Veranderingen in REM-slaap
De REM-slaap (rapid eye movement) is een fase waarin mensen snelle oogbewegingen, een lage spierspanning door het lichaam en een neiging tot dromen ervaren. Mensen met narcolepsie kunnen vrij snel in de REM-slaap komen nadat ze in slaap zijn gevallen en kunnen dit soort slaap op elk moment van de dag ervaren.
De symptomen van narcolepsie beginnen meestal tijdens de kindertijd, adolescentie en jonge volwassenheid, meestal tussen de 7 en 25 jaar. Het treft vrouwen en mannen in gelijke mate.
Volgens het National Institute of Neurological Disorders and Stroke hebben de symptomen van narcolepsie de neiging om in de eerste twee of drie decennia na hun eerste begin erger te worden. Mensen merken echter soms dat de symptomen van slaperigheid overdag minder ernstig worden na de leeftijd van 60 jaar
Diagnose
Uw arts kan op narcolepsie gebaseerde vermoedens hebben als u voornamelijk last heeft van overmatige slaperigheid overdag en plotseling verlies van spierspanning. Als uw arts denkt dat u narcolepsie heeft, wordt u doorverwezen naar een slaapspecialist voor verder onderzoek.
Om narcolepsie te diagnosticeren, moet uw arts een lichamelijk onderzoek uitvoeren, een gedetailleerde medische geschiedenis afnemen en slaaponderzoeken uitvoeren. Uw arts zal u gedetailleerde vragen stellen over uw slaap en uw niveau van slaperigheid zal worden beoordeeld met behulp van een speciale schaal.
Artsen gebruiken ook twee soorten gespecialiseerde tests om narcolepsie te diagnosticeren:
- Polysomnogram (PSG): Bij deze test worden elektroden op uw hoofdhuid geplaatst en wordt gekeken naar de elektrische activiteit in uw hersenen, spieren en hart. Artsen kijken ook naar uw ademhaling, zodat ze de veranderingen die in uw lichaam plaatsvinden tijdens uw slaap beter kunnen begrijpen. De PSG-test kan artsen helpen bepalen of REM-slaap vroeg in de slaapcyclus optreedt - een belangrijk kenmerk van narcolepsie.
- Meervoudige slaaplatentietest (MSLT): Deze test wordt uitgevoerd gedurende de dag na het polysomnogram. Voor deze test wordt u gevraagd om gedurende de dag vier of vijf dutjes te doen met een tussenpoos van twee uur. De MSLT is ontworpen om te kijken hoe snel mensen in slaap vallen en hoe snel ze in de REM-slaap komen.
Mensen die in minder dan gemiddeld acht minuten in slaap vallen, worden geclassificeerd als overmatige slaperigheid overdag. Wat normale slaperigheid echter onderscheidt van narcolepsie, is de neiging om abnormaal snel in de REM-slaap te komen. Als mensen binnen 15 minuten beginnen met REM-slaap tijdens ten minste twee dutjes overdag, hebben ze hoogstwaarschijnlijk narcolepsie.
Als onderdeel van uw diagnose kan u ook worden gevraagd om een polssensor, een actigraph genaamd, te dragen en een slaapdagboek bij te houden gedurende enkele weken. In je dagboek noteer je hoeveel uur slaap je krijgt, hoe gemakkelijk het is om in slaap te vallen, hoe gemakkelijk het is om in slaap te blijven en hoe wakker je je overdag voelt.
Uw arts zal deze informatie ook gebruiken om andere aandoeningen uit te sluiten die uw symptomen kunnen veroorzaken. Ook andere slaapstoornissen zoals slaapapneu kunnen overdag tot slaperigheid leiden.
Nationaal Instituut voor Neurologische Aandoeningen en Beroertes
Omdat mensen met narcolepsie vaak een verkeerde diagnose krijgen van andere aandoeningen, zoals psychiatrische stoornissen of emotionele problemen, kan het jaren duren voordat iemand de juiste diagnose krijgt.
- Nationaal Instituut voor Neurologische Aandoeningen en BeroertesOorzaken
De exacte oorzaken van narcolepsie zijn niet bekend, maar er zijn enkele factoren waarvan wordt aangenomen dat ze een rol spelen bij de ontwikkeling van de aandoening.
Een verklaring voor narcolepsie ligt in het verlies van een specifieke neurotransmitter, hypocretine genaamd. Deze chemische boodschapper speelt een belangrijke rol bij het reguleren van de slaap/waakcyclus en speelt een rol bij de REM-slaap.
Mensen met narcolepsie hebben vaak een tekort aan hypocretine, wat leidt tot overmatige slaperigheid.
"Bij narcolepsie is het cluster van cellen die hypocretine produceren - gelegen in een gebied dat de hypothalamus wordt genoemd - beschadigd of volledig vernietigd. Zonder hypocretine heeft de persoon moeite om wakker te blijven en ervaart hij ook verstoringen in de normale slaap-waakcycli”, legt The National Sleep Foundation uit.
De exacte redenen voor het verlies van hypocretine zijn niet volledig bekend, maar onderzoekers denken dat dit kan worden veroorzaakt door auto-immuunproblemen. Door een combinatie van genetische en omgevingsfactoren wordt het immuunsysteem van het lichaam getriggerd om cellen aan te vallen die deze belangrijke chemische boodschapper bevatten.
Andere mogelijke oorzaken
Er zijn echter ook andere factoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan van narcolepsie. Waaronder:
- Auto-immuunziekten: Sommige auto-immuunziekten kunnen ertoe leiden dat het lichaam bepaalde hersencellen aanvalt, wat leidt tot een tekort aan hypocretine.
- Hersenletsel, infectie of tumor: Als het gebied van de hersenen dat de slaapcyclus regelt, wordt beschadigd of aangetast door een tumor, kan dit leiden tot problemen met de REM-slaap.
- Milieutoxines: Zware metalen, pesticiden en andere gif.webpstoffen kunnen ook de hersenen aantasten en het vermogen van de hersenen om de normale slaap-waakcyclus te beheersen, onderbreken.
- Familiegeschiedenis: Soms hebben mensen met narcolepsie ook naaste familieleden die ook dezelfde aandoening hebben.
Onderzoekers hebben ontdekt dat mensen met narcolepsie veranderingen hebben in het T-celreceptorgen (een soort gespecialiseerde immuuncel) die een genetische aanleg kunnen veroorzaken om de aandoening te ontwikkelen.
Types
Er zijn twee verschillende soorten narcolepsie. Ze worden geïdentificeerd door de aan- of afwezigheid van specifieke symptomen.
- Type 1 narcolepsie: Deze vorm werd voorheen narcolepsie met kataplexie genoemd. Mensen met dit type ervaren overmatige slaperigheid overdag en kataplexie. Ze kunnen ook lage niveaus van de neurotransmitter hypocretine in hun hersenen hebben.
- Type 2 narcolepsie: Deze vorm werd voorheen narcolepsie zonder kataplexie genoemd. Mensen met dit type ervaren overmatige slaperigheid overdag en hebben geen symptomen van kataplexie. Ze hebben ook normale niveaus van hypocretine.
Er is ook een aandoening die bekend staat als secundaire narcolepsie en die kan optreden als de hypothalamus is beschadigd. De hypothalamus bevindt zich diep in de hersenen en is belangrijk bij het reguleren van de slaap. Schade aan dit gebied kan leiden tot narcolepsiesymptomen en andere neurologische problemen.
Behandeling
Er is geen remedie voor narcolepsie en elk geassocieerd verlies van hypocretine wordt als onomkeerbaar beschouwd. Veel symptomen van de aandoening kunnen echter worden behandeld met het gebruik van medicijnen en veranderingen in levensstijl.
medicijnen
Enkele van de medicijnen die kunnen worden gebruikt om de symptomen van narcolepsie te beheersen, zijn:
- waakzaamheid bevorderende medicijnen: Modafinil (Provigil) of armodafinil (Nuvigil) zijn stimulerende middelen voor het centrale zenuwstelsel die gewoonlijk worden voorgeschreven als eerstelijnsbehandeling. Deze geneesmiddelen worden gebruikt om de alertheid gedurende de dag te helpen verbeteren. Deze medicijnen hebben de voorkeur omdat ze minder verslavend zijn dan veel oudere stimulerende middelen.
- Natriumoxybaat: Ook bekend als gamma-hydroxybutyraat of GHB, is natriumoxybaat door de FDA goedgekeurd voor de behandeling van narcolepsie. Het helpt symptomen van overmatige slaperigheid overdag en kataplexie te verminderen. Het bevat veel natrium, dus mensen die dit medicijn gebruiken, wordt geadviseerd om hun zoutinname via de voeding te beperken
- antidepressiva: Sommige symptomen van narcolepsie kunnen ook worden verlicht door het gebruik van bepaalde soorten antidepressiva. Tricyclische antidepressiva (TCA's) en selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's) kunnen helpen bij kataplexie, hallucinaties, slaapverlamming en verstoorde nachtrust. SSRI's kunnen de voorkeur hebben omdat ze minder bijwerkingen hebben dan TCA's. Hoewel deze medicijnen voor dit doel off-label kunnen worden gebruikt, zijn ze niet door de FDA goedgekeurd voor de behandeling van narcolepsie.
- Andere stimulerende middelen: Hoewel ze minder vaak worden gebruikt dan in het verleden, worden andere soorten stimulerende middelen soms nog steeds gebruikt als middelen om wakker te blijven. Deze amfetamine-achtige medicijnen worden zorgvuldig gecontroleerd vanwege hun potentieel voor bijwerkingen en misbruik.
Veranderingen in levensstijl
Bepaalde veranderingen in levensstijl kunnen mensen ook helpen de symptomen van narcolepsie beter te beheersen. Enkele van de aanbevolen wijzigingen zijn:
- Elke dag aan lichaamsbeweging doen
- Overdag korte dutjes doen
- Vasthouden aan een regelmatig slaapschema
- Roken, cafeïne en alcohol vermijden
- Geen grote maaltijden eten voor het slapengaan
- Vasthouden aan een ontspannen nachtelijke routine
Omgaan met
Naast het volgen van het behandeladvies van uw arts, zijn er ook enkele dingen die u kunt doen om u te helpen met uw aandoening om te gaan. Enkele tips die kunnen helpen:
Ken je rechten
De American With Disabilities Act verplicht werkgevers om redelijke aanpassingen te doen aan werknemers met een handicap. Kijk of u uw dagelijkse taken kunt structureren zodat u uw werk kunt doen wanneer u het meest alert bent. Kijk indien mogelijk of uw werkgever uw schema kan wijzigen, zodat u korte dutjes kunt doen wanneer dat nodig is gedurende de dag.
Scholen, hogescholen en universiteiten moeten ook redelijke maatregelen nemen om aan uw behoeften te voldoen, zoals het opstellen van een lesrooster waarmee u dutjes kunt doen.
Volg de veiligheidsmaatregelen
Bepaalde activiteiten kunnen gevaarlijk zijn als u narcolepsie heeft. Dit omvat zaken als autorijden of het bedienen van zware machines, maar zelfs veel normaal veilige activiteiten (zoals naar beneden lopen of douchen) kunnen gevaarlijk zijn als u last heeft van slaapaanvallen of kataplexie. Sommige dingen die u kunt doen, kunnen helpen:
- Even een dutje doen voordat je gaat rijden
- Alleen korte tijd rijden
- Vind manieren om alert te blijven tijdens het rijden
- Kijk naar alternatieve vervoersopties zoals carpoolen of ritdiensten
Vraag altijd aan uw arts of u veilig kunt autorijden voordat u een motorvoertuig bestuurt. Het risico op een ongeval is groter als uw aandoening niet wordt behandeld, maar het nemen van medicijnen om uw symptomen onder controle te houden, kan dit risico verlagen.
Ondersteuning zoeken
Misschien vindt u het ook nuttig om de steun van uw vrienden en familie in te roepen. Vraag uw dierbaren om hulp bij taken zoals autorijden of boodschappen doen. Deelnemen aan een narcolepsie-ondersteuningsgroep kan ook een geweldige manier zijn om middelen en ondersteuning te vinden van mensen die soortgelijke ervaringen hebben.
Narcolepsie treft veel verschillende gebieden van uw leven en maakt het vaak moeilijk om ermee om te gaan en normaal te functioneren. Als u symptomen van stress of angst ervaart als gevolg van uw aandoening, kan het ook nuttig zijn om met een therapeut of andere beroepsbeoefenaar in de geestelijke gezondheidszorg te praten.