"De wereld is een gevaarlijke plek, niet vanwege degenen die slechte dingen doen, maar vanwege degenen die toekijken en niets doen". - Albert Einstein
Psycholoog Philip Zimbardo, de oprichter van het Heroic Imagination Project (HIP), is van mening dat heldendom kan worden aangeleerd en heeft een programma ontwikkeld om kinderen te helpen leren hoe ze helden kunnen zijn. De meeste mensen kennen Zimbardo als de man achter het beroemde Stanford-gevangenisexperiment, een onderzoek dat aantoonde hoe mensen sterk worden beïnvloed door sociale en situationele druk.
In het experiment namen de deelnemers de rol aan van bewakers en gevangenen in een namaakgevangenis. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat het onderzoek twee weken zou duren, maar het onderzoek moest al na zes dagen worden beëindigd omdat de bewakers dominant en gewelddadig werden en de gevangenen radeloos en depressief werden.
Tegenwoordig zijn de HIP-programma's van Zimbardo "ontworpen om de huidige generatie - en in de toekomstige - het idee van heldendom bij te brengen, niet als iets dat is voorbehouden aan die zeldzame individuen die iets buitengewoons doen of bereiken, maar als een denkwijze of mogelijk gedrag voor iedereen die in staat om een buitengewone daad te verrichten."
Voor velen klinkt dit misschien als een radicaal concept. Immers, populaire afbeeldingen van helden beschrijven deze individuen vaak als iets dat de gemiddelde persoon gewoon niet heeft. Volgens de gangbare opvattingen over heldendom bezitten deze helden kwaliteiten die hen in staat stellen op het juiste moment op te staan en hun moed te laten gelden in het aangezicht van gevaar, gevaar of tegenstand. Ze zijn speciaal. Ze zijn zeldzaam. Simpel gezegd, ze worden er 'mee geboren'.
Zimbardo suggereert dat dit gewoon niet waar is. "We zijn te lang opgezadeld met deze mystieke kijk op heldendom", stelt hij voor. "We gaan ervan uit dat helden halfgoden zijn. Maar dat zijn ze niet. Een held is gewoon een gewoon persoon die iets buitengewoons doet. Ik geloof dat we de wetenschap kunnen gebruiken om mensen te leren hoe ze dat moeten doen."
Obstakels voor heldhaftigheid
Het HIP-programma bestaat uit een vier weken durend curriculum gericht op adolescenten, dat begint met het afleggen van een heldenbelofte door studenten. In de komende vier weken leren de leerlingen over de donkere kant van de menselijke natuur, waaronder het gehoorzaamheidsexperiment van Milgram (dat laat zien hoe ver mensen gaan om een gezagsdrager te gehoorzamen), de prevalentie en impact van vooroordelen, sociale rollen en verwachtingen, en het omstandereffect (waarin mensen minder snel hulp bieden aan een persoon in nood als anderen aanwezig zijn).
Empathie opbouwen
De tweede fase van het programma richt zich op het helpen van studenten om deze problemen te overwinnen door empathie op te bouwen, inclusief het vergroten van hun begrip van de impact van de fundamentele attributiefout, of onze neiging om te negeren hoe context- en situationele variabelen gedrag beïnvloeden. Dit is belangrijk, suggereert Zimbardo, omdat een van de belangrijkste redenen waarom we andere mensen niet helpen, te wijten is aan onze neiging te geloven dat ze verdienen wat er met hen gebeurt.
Door leerlingen bewust te maken van de misvatting dat mensen de slechte dingen die hen zijn overkomen verdienen, is de kans kleiner dat ze 'het slachtoffer de schuld geven' en is de kans groter dat ze actie ondernemen.
Helden bestuderen en in praktijk brengen
Het bestuderen van de levens en verhalen van legendarische helden is een ander belangrijk onderdeel van het programma. Een reeks echte individuen en fictieve personages, variërend van Martin Luther King Jr. tot Harry Potter, dienen als modellen van deugdzaam en heroïsch gedrag. Ten slotte, en misschien wel het belangrijkste, wordt de studenten gevraagd om te beginnen met het toepassen van wat ze tijdens het programma hebben geleerd in de echte wereld. Zoals elke vaardigheid gelooft Zimbardo dat heldhaftigheid oefening vereist. Deelnemers aan het programma beginnen klein door elke dag één ding te doen om een ander te helpen zich beter te voelen. Het doel is dat deze babystapjes zullen dienen als een opstap naar een leven lang helpend gedrag.
Misschien ligt de grootste moeilijkheid bij het onderwijzen van heldendom in die populaire percepties van wat een held precies maakt. Als je tegenwoordig veel mensen vraagt om een aantal helden op te sommen, zullen de antwoorden waarschijnlijk popcultuurfiguren bevatten, zoals professionele atleten en acteurs. "Een van de problemen met onze cultuur is dat we helden hebben vervangen door beroemdheden", zegt Zimbardo. "We aanbidden mensen die niets hebben gedaan. Het is tijd om weer te focussen op wat belangrijk is, want we hebben meer dan ooit echte helden nodig."
