Sergei Pankejeff was een patiënt van Sigmund Freud die hem de naam "Wolf Man" gaf om zijn identiteit te beschermen. Pankejeff werd geboren in een rijke familie uit Odessa.
In 1906 stierf zijn oudere zus Anna door zelfmoord, en Pankejeff begon symptomen van depressie te krijgen. In 1907 stierf ook zijn vader door zelfmoord door een overdosis slaappillen
Kort daarna begon Pankejeff behandeling te zoeken voor zijn eigen depressie. In 1910 ging Pankejeff naar Wenen om zich door Freud te laten behandelen. De eerste gedeeltelijke beschrijving van de zaak werd gepubliceerd in 1913 in Het voorkomen in dromen van materiaal uit sprookjes. De volledige zaak werd in 1918 besproken onder de titel Uit de geschiedenis van een infantiele neurose.
Een groot deel van Freuds analyse ging over een droom die Pankejeff als jong kind had:
"Ik droomde dat het nacht was en dat ik in bed lag. (Mijn bed stond met de voet naar het raam toe; voor het raam stond een rij oude walnotenbomen. Ik weet dat het winter was toen ik de droom had en nacht.)
Plots ging het raam vanzelf open en ik schrok toen ik zag dat er witte wolven op de grote walnotenboom voor het raam zaten. Het waren er zes of zeven.
De wolven waren heel wit en leken meer op vossen of herdershonden, want ze hadden grote staarten als vossen en ze hadden hun oren geprikt als honden als ze ergens op letten.
In grote doodsangst, klaarblijkelijk opgegeten door de wolven, schreeuwde ik en werd wakker. Mijn verpleegster haastte zich naar mijn bed, om te zien wat er met mij was gebeurd.
Het duurde vrij lang voordat ik ervan overtuigd was dat het maar een droom was geweest; Ik had zo'n duidelijk en levensecht beeld gehad van de raamopening en de wolven die in de boom zaten. Eindelijk werd ik rustiger, voelde me alsof ik aan een of ander gevaar was ontsnapt en ging weer slapen."
Freuds analyse van de wolvenmens
Freud geloofde dat de droom het resultaat was van Pankejeff die getuige was geweest van seks met zijn ouders. Het geval van de "Wolf Man" speelde een belangrijke rol in Freuds ontwikkeling van zijn theorie van psychoseksuele ontwikkeling.
Na vier jaar behandeling verklaarde Freud Pankejeff 'genezen' en keerde de man terug naar Rusland. Ondanks Freuds inschatting dat het probleem was opgelost, bleef Pankejeff psychoanalyse zoeken, vaak van volgelingen van Freud, tot aan zijn dood in 1979.
Pankejeffs beoordeling van het succes van zijn behandeling was veel minder optimistisch dan die van Freud. Voor zijn dood werd hij geïnterviewd door een Australische journalist en zei: "het geheel ziet eruit als een catastrofe. Ik ben in dezelfde staat als toen ik bij Freud kwam, en Freud is niet meer."
Kritiek op de analyse van Freud
Psycholoog en wetenschapsschrijver Daniel Goleman bekritiseerde Freuds analyse en behandeling van Pankejeff in The New York Times, schrijven:
Freuds belangrijkste interventie bij de Wolfman berustte op een nachtmerrie waarin hij in bed lag en enkele witte wolven op een boom voor het open raam zag zitten. Freud leidde daaruit af dat de droom een trauma symboliseerde: dat de Wolfman, als een peuter, had gezien dat zijn ouders geslachtsgemeenschap hadden."
Freuds versie van het veronderstelde trauma werd tegengesproken door de Wolf Man zelf, Sergei Pankejeff. In een interview met Karin Obholzer, een journalist die hem in de jaren zeventig in Wenen opspoorde, legde hij uit dat hij Freuds interpretatie van zijn droom als 'vreselijk vergezocht' beschouwde.
Pankejeff geloofde dat "de hele zaak onwaarschijnlijk is", aangezien gezinnen zoals hij vaak jonge kinderen in de slaapkamer van hun oppas lieten slapen, niet bij hun ouders.
Wat betreft Freud die hem 'geneest', weerlegde Pankejeff de bewering en zei dat hij er een hekel aan had om 'propaganda' en 'een paradepaardje voor de psychoanalyse' te zijn. Volgens Pankejeff: "Dat was de theorie, dat Freud me '100%' had genezen. Het is allemaal onjuist."
