Lev Vygotsky was een baanbrekende Russische psycholoog die vooral bekend staat om zijn sociaal-culturele theorie. Hij geloofde dat sociale interactie een cruciale rol speelt bij het leren van kinderen.
Door dergelijke sociale interacties doorlopen kinderen een continu leerproces. Vygotsky merkte op dat cultuur dit proces diepgaand beïnvloedt. Imitatie, begeleid leren en samenwerkend leren spelen allemaal een cruciale rol in zijn theorie.
Vygotsky's vroege leven
Lev Vygotsky werd geboren op 17 november 1896 in Orsha, een stad in de westelijke regio van het Russische rijk.
Hij ging naar de Staatsuniversiteit van Moskou, waar hij in 1917 afstudeerde met een graad in de rechten. Vygotsky studeerde een reeks onderwerpen op de universiteit, waaronder sociologie, taalkunde, psychologie en filosofie. Zijn formele werk in de psychologie begon echter pas in 1924 toen hij het Instituut voor Psychologie in Moskou bezocht.
Hij voltooide in 1925 een proefschrift over de psychologie van de kunst, maar behaalde zijn diploma bij verstek vanwege een acute terugval van tuberculose waardoor hij een jaar arbeidsongeschikt was.
Na zijn ziekte begon Vygotsky met het onderzoeken van onderwerpen als taal, aandacht en geheugen met de hulp van studenten, waaronder Alexei Leontiev en Alexander Luria.
Vygotsky's carrière en theorieën
Vygotsky was een productief schrijver en publiceerde zes boeken over psychologische onderwerpen over een periode van tien jaar. Zijn interesses waren divers, maar waren vaak gericht op de ontwikkeling en opvoeding van kinderen. Hij onderzocht ook de psychologie van kunst en taalontwikkeling.
De zone van naaste ontwikkeling
Volgens Vygotsky is de zone van naaste ontwikkeling "(De) afstand tussen het werkelijke ontwikkelingsniveau zoals bepaald door onafhankelijke probleemoplossing en het niveau van potentiële ontwikkeling zoals bepaald door probleemoplossing onder begeleiding van volwassenen of in samenwerking met meer capabele leeftijdsgenoten." (Lev Vygotsky, geest in de samenleving, 1978).
De "zone" is de kloof tussen wat een kind weet en wat het nog niet weet.
Het verwerven van de ontbrekende informatie vereist vaardigheden die een kind nog niet bezit of niet zelfstandig kan, maar die het wel kan doen met de hulp van een meer deskundige ander.
Ouders en leerkrachten kunnen leren bevorderen door onderwijskansen te bieden die binnen de zone van naaste ontwikkeling van een kind liggen. Kinderen kunnen ook veel leren van hun leeftijdsgenoten. Leerkrachten kunnen dit proces bevorderen door minder bekwame kinderen te koppelen aan klasgenoten met meer kennis.
De meer deskundige ander
Vygotsky zag de ander met meer kennis als een persoon die meer kennis en vaardigheden heeft dan de leerling. In veel gevallen is deze persoon een volwassene, zoals een ouder of een leraar.
Kinderen leren ook veel van hun interacties met hun leeftijdsgenoten. Kinderen besteden vaak meer aandacht aan wat vrienden en klasgenoten weten en doen dan aan de volwassenen in hun leven.
Het maakt niet uit wie de ander is met meer kennis, de sleutel is dat ze de benodigde sociale instructie geven binnen de zone van naaste ontwikkeling (wanneer de leerling gevoelig is voor begeleiding).
Kinderen kunnen observeren en imiteren (of zelfs krijgen) begeleide instructie om nieuwe kennis en vaardigheden te verwerven.
Sociaal-culturele theorie
Lev Vygotsky suggereerde ook dat menselijke ontwikkeling het resultaat is van een dynamische interactie tussen individuen en de samenleving. Door deze interactie leren kinderen geleidelijk en continu van ouders en leerkrachten.
Dit leren verschilt echter van cultuur tot cultuur. Het is belangrijk op te merken dat de theorie van Vygotsky de dynamische aard van deze interactie benadrukt. De samenleving heeft niet alleen invloed op mensen; mensen beïnvloeden ook hun samenleving.
Bijdragen aan psychologie
Vygotsky's leven werd op tragische wijze afgebroken op 11 juni 1934, toen hij op 37-jarige leeftijd stierf aan tuberculose. Toch wordt Vygotsky beschouwd als een vormende denker in de psychologie en veel van zijn werk wordt nog steeds ontdekt en onderzocht.
Hoewel hij een tijdgenoot was van Skinner, Pavlov, Freud en Piaget, bereikte Vygotsky's werk tijdens zijn leven nooit hun niveau van uitmuntendheid.
Dit kwam deels doordat de Communistische Partij Vygotsky's werk in Rusland vaak bekritiseerde, waardoor zijn geschriften grotendeels ontoegankelijk waren voor de westerse wereld. Zijn vroegtijdige dood op 37-jarige leeftijd droeg ook bij aan zijn onbekendheid.
Desondanks is Vygotsky's werk sinds zijn dood steeds belangrijker geworden, met name op het gebied van ontwikkelings- en onderwijspsychologie.
Het was pas in de jaren zeventig dat Vygotsky's theorieën in het Westen bekend werden toen nieuwe concepten en ideeën werden geïntroduceerd op het gebied van onderwijs- en ontwikkelingspsychologie.
Sindsdien zijn de werken van Vygotsky vertaald en zeer invloedrijk geworden, vooral op het gebied van onderwijs.
In een ranglijst van vooraanstaande psychologen werd Vygotsky geïdentificeerd als de 83e meest invloedrijke psycholoog in de 20e eeuw.
Vygotsky vs. Piaget
Piaget en Vygotsky waren tijdgenoten, maar de ideeën van Vygotsky werden pas lang na zijn dood bekend. Hoewel hun ideeën enkele overeenkomsten vertonen, zijn er ook aanzienlijke verschillen, waaronder:
- Vygotsky heeft de ontwikkeling niet opgedeeld in een reeks vooraf bepaalde fasen zoals Piaget deed.
- Vygotsky benadrukte de belangrijke rol die cultuur speelt, wat suggereert dat culturele verschillen een dramatisch effect kunnen hebben op ontwikkeling. De theorie van Piaget suggereert dat ontwikkeling grotendeels universeel is.
- De theorie van Piaget besteedt veel aandacht aan interactie met leeftijdsgenoten, terwijl de theorie van Vygotsky het belang benadrukt van volwassenen en leeftijdsgenoten met meer kennis.
- De theorie van Vygotsky benadrukte zwaar de rol die taal speelt in ontwikkeling, iets dat Piaget grotendeels negeerde.
In zijn eigen woorden
"Leren is meer dan het verwerven van het vermogen om te denken; het is het verwerven van vele gespecialiseerde vaardigheden om over verschillende dingen na te denken." - Lev Vygotsky, geest in de samenleving, 1978
Geselecteerde publicaties
Vygotsky LS. Mind in Society: de ontwikkeling van hogere psychologische processen. Cambridge, MA: Harvard University Press; 1978.
Vygotsky LS. Gedachte en taal. Kozulin A, vert. Cambridge, MA: De MIT-pers; 1986. (Origineel werk gepubliceerd in 1934)
Vygotsky LS. Denken en Spreken. Minick N, vert. New York: Plenum Press; 1987. (Origineel werk gepubliceerd in 1934)
Als je enkele van Vygotsky's werken wilt lezen, veel van zijn geschriften zijn beschikbaar in full-text formaat op het Vygotsky Internet Archive.