Paniekaanvallen worden gekenmerkt door gevoelens van angst, angst en ongemakkelijke lichamelijke symptomen. Aanvallen worden op zichzelf niet geclassificeerd als een psychische stoornis, maar worden geclassificeerd als een reeks symptomen die optreden in de context van andere psychische stoornissen. Paniekaanvallen worden ingedeeld in twee soorten: verwacht en onverwacht. Dit is wat u over elk moet weten.
Symptomen
De Diagnostische en statistische handleiding voor geestelijke aandoeningen, vijfde editie (DSM-5) is het handboek dat door hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg wordt gebruikt bij het stellen van nauwkeurige diagnoses.
Volgens de diagnostische criteria in de DSM-5 worden paniekaanvallen ervaren als een plotseling gevoel van angst en vrees. Deze symptomen gaan gepaard met minstens vier andere mentale, emotionele en fysieke symptomen.
De vier of meer andere symptomen kunnen zijn:
- Pijn op de borst of ongemak
- Rillingen of opvliegers
- Derealisatie en/of depersonalisatie
- Overmatig zweten
- Angst om dood te gaan
- Angst om de controle te verliezen of gek te worden
- Gevoel van verstikking
- Duizelig, onvast, licht in het hoofd of flauwvallen
- Gevoelens van gevoelloosheid of tintelingen (paresthesieën)
- Hartkloppingen of versnelde hartslag
- Misselijkheid of buikpijn
- Kortademigheid of verstikkend gevoel
- Trillen of trillen
De symptomen van paniekaanvallen treden meestal snel op en pieken binnen enkele minuten. Zodra een paniekaanval is afgenomen, kunnen de symptomen volledig afnemen of kan de persoon in een angstige toestand blijven en mogelijk de paniekcyclus herhalen.
Paniekaanvallen met beperkte symptomen treden op wanneer de persoon minder dan vier van de vermelde symptomen ervaart.
Soorten paniekaanvallen
Niet alleen kunnen paniekaanvallen variëren in intensiteit en duur, maar ze kunnen ook verschillen naargelang de aanleiding voor de aanval.
De DSM-5 somt twee afzonderlijke en verschillende soorten paniekaanvallen op: verwachte paniekaanvallen en onverwachte paniekaanvallen.
Verwachte paniekaanvallen
Verwachte aanvallen worden verwacht wanneer een persoon wordt blootgesteld aan specifieke signalen of paniektriggers. Iemand die bijvoorbeeld bang is voor besloten ruimtes (claustrofobie) kan paniekaanvallen verwachten in een lift of andere krappe ruimtes.
Een persoon met vliegangst (aerofobie) kan voorspelbaar een paniekaanval krijgen bij het aan boord gaan van een vliegtuig, op het moment van opstijgen of op enig moment tijdens de vlucht.
Onverwachte paniekaanvallen
Onverwachte paniekaanvallen treden plotseling op zonder duidelijke oorzaak of indicatie. Wanneer een onverwachte paniekaanval optreedt, kan een persoon volledig ontspannen zijn voordat de symptomen zich ontwikkelen.
Dit type paniekaanval gaat niet gepaard met bewuste interne signalen, zoals angstige gedachten, gevoelens van intense angst en angst, of ongemakkelijke fysieke sensaties. Onverwachte aanvallen komen ook niet voor bij externe signalen, zoals specifieke fobieën of blootstelling aan een angstaanjagende gebeurtenis of situatie.
Diagnose
Paniekaanvallen worden meestal geassocieerd met de diagnose paniekstoornis, maar kunnen in verband worden gebracht met andere psychische stoornissen. Paniekaanvallen zijn vaak gerelateerd aan stemmings- en angststoornissen, zoals:
- Agorafobie
- Bipolaire stoornis
- Gegeneraliseerde angststoornis (GAD)
- Depressieve stoornis
- Obsessief-compulsieve stoornis (OCS)
- Posttraumatische stressstoornis (PTSS)
- Sociale angststoornis (SAD)
- Specifieke fobieën
Deze aanvallen kunnen ook voorkomen in combinatie met een verscheidenheid aan psychische stoornissen, waaronder persoonlijkheidsstoornissen, eetstoornissen en middelengerelateerde stoornissen.
Als u paniekaanvallen ervaart, kan uw arts of gekwalificeerde geestelijke gezondheidszorg bepalen of uw panieksymptomen een indicatie zijn dat u een paniekstoornis of een andere aandoening heeft.
Uw behandelaar kan u een nauwkeurige diagnose en een goed behandelplan geven. Hoe eerder u wordt behandeld voor uw panieksymptomen, hoe eerder u kunt verwachten dat u uw paniekaanvallen onder controle krijgt.
Paniekaanvallen bij paniekstoornis
Paniekstoornis is een complexe psychische aandoening die gepaard gaat met gevoelens van angst en vrees. Zoals uiteengezet in de DSM-5, wordt paniekstoornis geclassificeerd als een angststoornis met zijn eigen specifieke reeks diagnostische criteria.
Het ervaren van één onverwachte paniekaanval is meestal een teken dat iemand in de toekomst meer van hen kan verwachten. Terugkerende en onverwachte paniekaanvallen zijn kenmerkend voor een paniekstoornis. Er is ook aanhoudende bezorgdheid over het hebben van extra aanvallen of significante gedragsveranderingen die verband houden met de paniekaanvallen.
Mensen met de diagnose paniekstoornis kunnen ook last hebben van nachtelijke paniekaanvallen, een soort onverwachte paniekaanval die optreedt wanneer een persoon diep in slaap is en ze wakker maakt met panieksymptomen.
Paniekstoornis ontwikkelt zich meestal in de late adolescentie of vroege volwassenheid, maar kan af en toe beginnen in de kindertijd of late volwassenheid. Het komt ook bijna twee keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen. Daarom bevelen deskundigen aan dat vrouwen en meisjes ouder dan 13 jaar worden gescreend op angststoornissen tijdens routinematige preventieve zorgexamens.
De oorzaken van paniekstoornis zijn momenteel niet bekend, maar onderzoek heeft sterke familiale banden gevonden, wat suggereert dat het hebben van een naast biologisch familielid met paniekstoornis iemand een groter risico geeft om deze aandoening te ontwikkelen.
Verschillende theorieën onderzoeken de invloed van omgevings-, biologische en psychologische invloeden. De meeste deskundigen zijn het erover eens dat paniekstoornis het resultaat is van een combinatie van deze factoren.
Behandeling voor paniekstoornis
Een persoon met een paniekstoornis kan door paniekaanvallen grote beperkingen ervaren. Ze kunnen bijvoorbeeld een aanzienlijke hoeveelheid tijd besteden aan zorgen over toekomstige paniekaanvallen en kunnen zelfs bepaalde plaatsen en situaties vermijden waarvan ze denken dat ze bijdragen aan de mogelijkheid van een paniekaanval.
Bovendien hebben veel mensen met een paniekstoornis te maken met eenzaamheid en isolement, ze schamen zich voor hun symptomen en zijn bang dat anderen hen negatief zullen beoordelen op hun panieksymptomen.
Hoewel er geen remedie is voor een paniekstoornis, zijn er talloze behandelingsopties beschikbaar om mensen te helpen hun symptomen te beheersen. De meest voorkomende opties zijn voorgeschreven medicatie en/of psychotherapie. De meeste mensen met een paniekstoornis zullen beide opties proberen, samen met het oefenen van zelfhulptechnieken.
Medicijnen voor paniekstoornis, zoals antidepressiva en benzodiazepinen, kunnen de intensiteit van paniekaanvallen en andere angstgerelateerde symptomen verminderen. Psychotherapie kan u helpen om te gaan met moeilijke emoties en om gezonde coping-technieken te ontwikkelen.
Een woord van Verywell
Ongeacht de opties die iemand kiest, het is belangrijk om hulp te krijgen bij paniek en angst. Hoe eerder een diagnose is gesteld en de behandeling begint, hoe sneller een persoon kan verwachten de symptomen het hoofd te bieden en het leven met een paniekstoornis te beheersen.
Als u of een geliefde worstelt met paniekaanvallen of andere angstsymptomen, neem dan contact op met de Nationale Hulplijn voor Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA) op 1-800-662-4357 voor informatie over ondersteunings- en behandelfaciliteiten bij u in de buurt.
Zie onze Nationale Hulplijn Database voor meer informatie over geestelijke gezondheid.