Het halo-effect is een soort cognitieve vooringenomenheid waarbij onze algemene indruk van een persoon van invloed is op hoe we ons voelen en denken over hun karakter. In wezen heeft uw algemene indruk van een persoon ("Hij is aardig!") invloed op uw evaluaties van de specifieke eigenschappen van die persoon ("Hij is ook slim!"). Percepties van een enkele eigenschap kunnen worden overgedragen naar hoe mensen andere aspecten van die persoon waarnemen.
Een goed voorbeeld van het halo-effect in actie is onze algemene indruk van beroemdheden. Omdat mensen ze als aantrekkelijk, succesvol en vaak sympathiek zien, zien ze ze ook vaak als intelligent, aardig en grappig.
Wat is het halo-effect?
Het halo-effect wordt ook wel het 'fysieke aantrekkelijkheidsstereotype' genoemd en het 'wat mooi is, is ook goed'-principe.
Fysieke verschijning is vaak een belangrijk onderdeel van het halo-effect. Mensen die als aantrekkelijk worden beschouwd, worden vaak ook hoger beoordeeld op andere positieve eigenschappen.
Dit effect heeft echter niet alleen invloed op onze perceptie van mensen op basis van hun aantrekkelijkheid. Het kan ook andere eigenschappen omvatten. Mensen die bijvoorbeeld sociaal of aardig zijn, kunnen ook als sympathieker en intelligenter worden beschouwd. Het halo-effect zorgt ervoor dat percepties van de ene kwaliteit leiden tot vooringenomen oordelen over andere kwaliteiten.
De term zelf gebruikt de analogie van een halo om te beschrijven hoe het percepties kan beïnvloeden. In religieuze kunst wordt vaak een halo afgebeeld boven het hoofd van een heilige, die het individu in een hemels licht baadt om te laten zien dat die persoon goed is.
Als je iemand door de lens van het halo-effect ziet, zie je ze in een soortgelijk licht werpen. Die 'halo' die wordt gecreëerd door jouw perceptie van één kenmerk, bedekt ze op dezelfde manier.
De geschiedenis van het halo-effect
Psycholoog Edward Thorndike bedacht de term voor het eerst in een paper uit 1920 met de titel 'The Constant Error in Psychological Ratings'. In het experiment dat in de krant wordt beschreven, vroeg Thorndike bevelhebbers in het leger om een verscheidenheid aan kwaliteiten in hun ondergeschikte soldaten te evalueren. Deze kenmerken omvatten zaken als leiderschap, fysieke verschijning, intelligentie, loyaliteit en betrouwbaarheid.
Thorndike's doel was om vast te stellen hoe beoordelingen van de ene kwaliteit overliepen naar beoordelingen van andere kenmerken. Hij ontdekte dat hoge beoordelingen van een bepaalde kwaliteit correleerden met hoge beoordelingen van andere kenmerken, terwijl negatieve beoordelingen van een bepaalde kwaliteit ook leidden tot lagere beoordelingen van andere kenmerken.
"De correlaties waren te hoog en te gelijk", schreef Thorndike. "Bijvoorbeeld, voor de drie beoordelaars die vervolgens werden bestudeerd, is de gemiddelde correlatie voor lichaamsbouw met intelligentie 0,31; voor lichaamsbouw met leiderschap 0,39; en voor lichaamsbouw met karakter 0,28."
Dus waarom creëren onze algemene indrukken van een persoon deze halo die onze evaluaties van specifieke eigenschappen beïnvloedt? Onderzoekers hebben ontdekt dat aantrekkelijkheid een factor is die een rol kan spelen
Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat wanneer we mensen als knap beoordelen, we ook geneigd zijn te geloven dat ze positieve persoonlijkheidskenmerken hebben en dat ze intelligenter zijn. Eén studie toonde zelfs aan dat juryleden minder snel geloofden dat aantrekkelijke mensen zich schuldig maakten aan crimineel gedrag.
Dit stereotype van aantrekkelijkheid kan echter ook een tweesnijdend zwaard zijn. Andere studies hebben aangetoond dat hoewel mensen eerder een groot aantal positieve eigenschappen toeschrijven aan aantrekkelijke mensen, ze ook meer geneigd zijn te geloven dat knappe individuen ijdel en oneerlijk zijn en waarschijnlijk hun aantrekkelijkheid gebruiken om anderen te manipuleren.
Impact van het halo-effect
Het halo-effect kan van invloed zijn op een aantal real-world instellingen.
In het onderwijs
Onderzoek heeft uitgewezen dat het halo-effect een rol kan spelen in educatieve instellingen. Docenten kunnen verschillend omgaan met studenten op basis van percepties van aantrekkelijkheid. Uit ouder onderzoek bleek bijvoorbeeld dat leraren betere verwachtingen hadden van kinderen die ze als aantrekkelijker beoordeelden.
Een andere studie waarin werd gekeken naar academische gegevens van meer dan 4.500 studenten. Een groep van 28 mensen beoordeelde vervolgens de aantrekkelijkheid van de studenten (op basis van een studentenpasfoto) op een schaal van 1 (zeer onaantrekkelijk) tot 10 (zeer aantrekkelijk). De studenten werden vervolgens verdeeld in drie groepen op basis van deze aantrekkelijkheidsbeoordelingen : benedengemiddeld, gemiddeld en bovengemiddeld.
Onderzoekers vergeleken vervolgens de cijfers van studenten tussen lessen die werden gevolgd in een traditionele persoonlijke klasomgeving en die welke online werden gevolgd. Onderzoekers ontdekten dat studenten die qua uiterlijk als bovengemiddeld werden beoordeeld, aanzienlijk lagere cijfers behaalden in online cursussen dan in hun traditionele lessen.
Het halo-effect kan van invloed zijn op hoe docenten studenten behandelen, maar het kan ook van invloed zijn op hoe studenten docenten ervaren. In één onderzoek ontdekten onderzoekers dat wanneer een instructeur als warm en vriendelijk werd beschouwd, studenten hem ook als aantrekkelijker, aantrekkelijker en sympathieker beoordeelden.
In de werkplaats
Er zijn een aantal manieren waarop het halo-effect de perceptie van anderen in werkomgevingen kan beïnvloeden. Experts suggereren bijvoorbeeld dat het halo-effect een van de meest voorkomende vooroordelen is die van invloed zijn op prestatiebeoordelingen en beoordelingen. Supervisors kunnen ondergeschikten beoordelen op basis van de perceptie van een enkel kenmerk in plaats van het geheel van hun prestaties en bijdrage. Het enthousiasme of de positieve houding van een werknemer kan bijvoorbeeld zijn gebrek aan kennis of vaardigheden overschaduwen, waardoor collega's hen hoger waarderen dan hun werkelijke prestaties rechtvaardigen.
Het halo-effect kan ook gevolgen hebben voor het inkomen. Een studie gepubliceerd in de Tijdschrift voor Economische Psychologie ontdekte dat aantrekkelijke voedselservers gemiddeld ongeveer $ 1.200 meer per jaar aan fooien verdienden dan hun onaantrekkelijke tegenhangers.
Een andere studie wees uit dat fysieke aantrekkelijkheid niet alleen een positief effect heeft op het zelfvertrouwen van een persoon, maar ook op hun algehele inkomen en financieel welzijn.
Sollicitanten zullen waarschijnlijk ook de impact van het halo-effect voelen. Als een potentiële werkgever de sollicitant als aantrekkelijk of sympathiek beschouwt, is de kans groter dat hij de persoon ook als intelligent, competent en gekwalificeerd beoordeelt.
In marketing
Marketeers maken gebruik van het halo-effect om producten en diensten te verkopen. Wanneer een woordvoerder van een beroemdheid een bepaald item goedkeurt, kunnen onze positieve evaluaties van dat individu zich verspreiden naar onze perceptie van het product zelf.
Een woord van Verywell
Dus, de volgende keer dat u iemand probeert te beoordelen, of het nu gaat om het beslissen op welke politieke kandidaat u moet stemmen of welke film u op een vrijdagavond wilt zien, bedenk dan hoe uw algemene indruk van hen uw beoordeling van andere kenmerken zou kunnen beïnvloeden.
Geeft uw indruk dat een kandidaat een goede spreker in het openbaar is, u het gevoel dat ze ook slim, vriendelijk en hardwerkend zijn? Brengt de gedachte dat een bepaalde acteur er goed uitziet je ook op het idee dat hij of zij een boeiende acteur is?
Natuurlijk, als je je bewust bent van het halo-effect, is het nog steeds niet gemakkelijk om de invloed ervan op onze percepties en beslissingen te vermijden. Het halo-effect is slechts een van de vele vooroordelen die mensen in staat stellen om snelle beslissingen te nemen, maar ook bijdraagt aan beoordelingsfouten.