Over slaap wordt al sinds de tijd van de vroege Griekse filosofen gespeculeerd en gedacht, maar pas onlangs hebben onderzoekers manieren ontdekt om slaap op een systematische en objectieve manier te bestuderen. De introductie van nieuwe technologie zoals de elektro-encefalografie (EEG) heeft wetenschappers in staat gesteld om elektrische patronen en activiteit geproduceerd door de slapende hersenen te bekijken en te meten.
Overzicht
Hoewel we nu slaap en aanverwante verschijnselen kunnen onderzoeken, zijn niet alle onderzoekers het precies eens waarom wij slapen. Slaappatronen hebben de neiging om een redelijk voorspelbaar schema te volgen en experts zijn het erover eens dat slaap een essentiële rol speelt in gezondheid en welzijn. Er zijn een aantal verschillende theorieën voorgesteld om de noodzaak van slaap en de functies en doelen van slaap te verklaren.
De volgende zijn drie van de belangrijkste theorieën die naar voren zijn gekomen.
Reparatie- en restauratietheorie
Volgens de herstel- en hersteltheorie van slaap is slapen essentieel voor het revitaliseren en herstellen van de fysiologische processen die lichaam en geest gezond en goed laten functioneren.
Deze theorie suggereert dat NREM-slaap belangrijk is voor het herstellen van fysiologische functies, terwijl REM-slaap essentieel is voor het herstellen van mentale functies.
Ondersteuning voor deze theorie wordt geleverd door onderzoek uit 2011 waaruit blijkt dat perioden van REM-slaap toenemen na perioden van slaapgebrek en zware fysieke activiteit. Tijdens de slaap verhoogt het lichaam ook de snelheid van celdeling en eiwitsynthese, wat verder suggereert dat herstel en herstel optreden tijdens slaapperioden.
In 2013 hebben onderzoekers nieuw bewijs gevonden dat de reparatie- en restauratietheorie ondersteunt en ontdekten dat slaap de hersenen in staat stelt om "huishoudelijke" taken uit te voeren.
In het oktobernummer van het tijdschrift Wetenschap, publiceerden onderzoekers de resultaten van een onderzoek dat aangeeft dat de hersenen slaap gebruiken om afvaltoxines weg te spoelen. Dit afvalverwijderingssysteem, zo suggereren ze, is een van de belangrijkste redenen waarom we slapen. Het is echter belangrijk om te beseffen dat deze studie op muizen is gedaan en niet op mensen
"De herstellende functie van slaap kan een gevolg zijn van de verbeterde verwijdering van potentieel neurotoxische afvalproducten die zich ophopen in het wakkere centrale zenuwstelsel", legden de auteurs van het onderzoek uit.
Eerder onderzoek had het glymfatische systeem blootgelegd, dat afvalstoffen uit de hersenen transporteert. Volgens een van de auteurs van het onderzoek, Dr. Maiken Nedergaard, dwingen de beperkte middelen van de hersenen het om te kiezen tussen twee verschillende functionele toestanden: wakker en alert of slapend en opruimend. Ze suggereren ook dat problemen met het opruimen van dit hersenafval een rol kunnen spelen bij een aantal hersenaandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer.
Evolutionaire theorie
De evolutietheorie, ook bekend als de adaptieve slaaptheorie, suggereert dat perioden van activiteit en inactiviteit zich ontwikkelden als een manier om energie te besparen. Volgens deze theorie hebben alle soorten zich aangepast om te slapen in perioden waarin wakker zijn het gevaarlijkst zou zijn
Ondersteuning voor deze theorie komt uit het vergelijkend onderzoek van verschillende diersoorten. Dieren die weinig natuurlijke vijanden hebben, zoals beren en leeuwen, slapen vaak tussen de 12 en 15 uur per dag. Aan de andere kant slapen dieren die veel natuurlijke vijanden hebben slechts korte perioden, meestal niet meer dan 4 of 5 uur slaap per dag.
Informatieconsolidatietheorie
De informatieconsolidatietheorie van slaap is gebaseerd op cognitief onderzoek en suggereert dat mensen slapen om informatie te verwerken die gedurende de dag is verkregen. Naast het verwerken van informatie van de dag ervoor, stelt deze theorie ook dat slaap de hersenen in staat stelt zich voor te bereiden op de dag die komen gaat.
Sommige onderzoeken uit 2012 suggereren ook dat slaap helpt om de dingen die we gedurende de dag hebben geleerd vast te leggen in het langetermijngeheugen. Ondersteuning voor dit idee komt voort uit een aantal onderzoeken naar slaaptekort die aantonen dat een gebrek aan slaap een ernstige impact heeft op het vermogen om informatie op te roepen en te onthouden.
De opruimtheorie
Een andere belangrijke theorie suggereert dat slaap de hersenen in staat stelt zichzelf op te ruimen. Uit het muizenonderzoek van oktober 2013 bleek dat de hersenen zichzelf reinigen van gif.webpstoffen en afvalstoffen die gedurende de dag tijdens de slaap worden geproduceerd.
Hersencellen produceren afvalproducten tijdens hun normale activiteiten. Terwijl we slapen, neemt de vloeistofstroom door de hersenen toe. Dit werkt als een soort afvalverwijderingssysteem en reinigt de hersenen van deze afvalproducten
Een woord van Verywell
Hoewel er onderzoek en bewijs is om elk van deze theorieën over slaap te ondersteunen, is er nog steeds geen duidelijke ondersteuning voor één theorie. Het is ook mogelijk dat elk van deze theorieën kan worden gebruikt om te verklaren waarom we slapen.
Slapen heeft invloed op veel fysiologische processen, dus het is heel goed mogelijk dat slaap om vele redenen en doeleinden plaatsvindt. Naar alle waarschijnlijkheid dient slaap een aantal verschillende fysiologische en psychologische doeleinden, waaronder het opruimen van hersentoxines en het consolideren van informatie in het geheugen.