Family-based treatment (FBT, ook wel de Maudsley-methode genoemd) is een toonaangevende behandeling voor eetstoornissen bij adolescenten, waaronder anorexia nervosa, boulimia nervosa en andere gespecificeerde voedings- of eetstoornissen (OSFED).
Het is een handmatige behandeling die wordt geleverd door getrainde professionals. Het wordt voornamelijk toegediend in poliklinische instellingen, hoewel er enkele programma's voor residentiële en gedeeltelijke ziekenhuisopname (PHP) zijn waarin FBT is opgenomen.
Hoewel FBT misschien niet voor elk gezin geschikt is, blijkt uit onderzoek dat het zeer effectief is en sneller werkt dan veel andere behandelingen.
Daarom moet het gewoonlijk worden beschouwd als een eerstelijnsbehandeling voor kinderen, adolescenten en sommige jonge volwassenen met een eetstoornis.
Andere aanpak
FBT vertegenwoordigt een radicale afwijking van meer traditionele behandelingen. Oudere theorieën over anorexia en eetstoornissen, naar voren gebracht door Hilde Bruch en anderen, schreven hun ontstaan toe aan familieverstrengeling of andere disfunctie binnen het gezin. Moeders werden verondersteld de primaire oorzaak te zijn van de eetstoornissen van hun kinderen, net als in het geval van schizofrenie en autisme.
De typische behandeling instrueerde ouders om opzij te gaan en hun kinderen met anorexia over te dragen aan individuele behandeling of residentiële behandelcentra - een benadering waarvan we nu weten dat deze in veel gevallen schadelijk was voor zowel de families als de patiënten.
Recent onderzoek heeft de theorie van de oorzaak van eetstoornissen door ouders ontkracht, net als bij schizofrenie en autisme.
Genetische studies geven aan dat ongeveer 50% tot 80% van het risico van een persoon op een eetstoornis te wijten is aan genetische factoren.
Onderzoek
De literatuur heeft oudere hongersnoodstudies herontdekt die aantonen dat een aantal kenmerkende gedragingen van anorexia in feite het gevolg zijn van ondervoeding die gepaard gaat met anorexia.
Er wordt ook aangenomen dat veel clinici een fundamentele selectiefout hebben gemaakt: door de dynamiek van gezinnen te observeren terwijl ze op zoek waren naar behandeling, zagen clinici gezinnen natuurlijk opgesloten in een strijd op leven en dood over voedsel. Deze strijd is echter een symptoom van de stoornis, geen oorzaak - in de jaren voorafgaand aan de eetstoornis zag hun dynamiek er waarschijnlijk niet anders uit dan in andere families.
De Academie voor Eetstoornissen erkende dat de bewijskracht was verschoven en publiceerde in 2010 een position paper waarin ze specifiek het idee weerlegde dat familiefactoren een primair mechanisme zijn in de ontwikkeling van een eetstoornis. Dit is een positieve verschuiving omdat het resulteerde in een grotere inclusie van ouders bij de behandeling in het algemeen en een grotere acceptatie van en vraag naar FBT.
FBT versus gezinstherapie
FBT moet niet worden verward met de gelijknamige maar potentieel fundamenteel verschillende benaderingen onder de paraplu van gezinstherapie. Traditionele gezinstherapie gaat er vaak van uit dat het kind met een eetstoornis een gezinsprobleem uitdrukt.
Het richt zich op het identificeren en oplossen van dat probleem om de eetstoornis te genezen. Deze aanpak is niet ondersteund door onderzoek en wordt aangevochten door het AED-standpunt.
In de jaren zeventig en het begin van de jaren tachtig bedachten de clinici van het Maudsley Hospital in Londen, Engeland, een heel andere vorm van gezinstherapie, waarbij ouders werden behandeld als een hulpmiddel, niet als een bron van schade. Het Maudsley-team is doorgegaan met het ontwikkelen en onderwijzen van de aanpak, die ze niet de Maudsley-aanpak noemen, maar als op anorexia gerichte gezinstherapie.
Ondertussen drs. Daniel Le Grange en James Lock hebben het model verder ontwikkeld in een handleiding (gepubliceerd in 2002 en bijgewerkt in 2013), en noemden hun gemanualiseerde versie Family-Based Treatment (FBT).
De FBT-benadering is geworteld in aspecten van gedragstherapie, narratieve therapie en structurele gezinstherapie. Lock en Le Grange hebben het Training Institute for Child and Adolescent Eating Disorders opgericht, een organisatie die therapeuten opleidt in deze behandeling en een lijst bijhoudt van gecertificeerde therapeuten en therapeuten in opleiding.
Principes van FBT
FBT heeft een agnostische kijk op de eetstoornis, wat betekent dat therapeuten niet proberen te analyseren waarom de eetstoornis is ontstaan. FBT geeft families niet de schuld van de stoornis. Integendeel, het veronderstelt de sterke band tussen ouders en kinderen en stelt de ouders in staat hun liefde te gebruiken om hun kind te helpen.
In FBT worden ouders gezien als experts op het gebied van hun kind, een essentieel onderdeel van de oplossing, en leden van het behandelteam.
Bij FBT wordt de eetstoornis gezien als een externe kracht die het kind in zijn greep houdt. Ouders wordt gevraagd om met het gezonde deel van het kind mee te doen tegen de eetstoornis die hun kind dreigt weg te nemen. Volledige voeding wordt gezien als een cruciale eerste stap in herstel; de rol van ouders is om in deze voeding te voorzien door hun kind actief te voeden.
Bij FBT-sessies is meestal het hele gezin betrokken en is er ten minste één gezinsmaaltijd in het kantoor van de therapeut. Dit geeft de therapeut de mogelijkheid om het gedrag van verschillende gezinsleden tijdens een maaltijd te observeren en de ouders te coachen om hun kind te helpen eten.
Omdat patiënten met eetstoornissen medische complicaties kunnen vertonen, moeten ze tijdens de behandeling door een arts worden gecontroleerd.
Drie fasen van FBT
FBT kent drie fasen:
- Fase 1: Volledig ouderlijk toezicht. Ouders hebben meestal de volledige controle over de maaltijden, omdat ze hun kind helpen om normale eetpatronen te herstellen en problematisch eetgedrag zoals eetbuien, purgeren en overmatige inspanning te onderbreken. Als gewichtstoename wordt aangegeven, is het doel 1 tot 2 pond per week. De therapeut werkt om de ouders in staat te stellen deze taken op zich te nemen en helpt de ouders om te leren omgaan met het kind tijdens de maaltijden.
- Fase 2: Een geleidelijke terugkeer van controle naar de adolescent. Deze fase begint meestal zodra het gewicht grotendeels is hersteld, wanneer de maaltijden soepeler verlopen en wanneer het gedrag meer onder controle is. De controle wordt geleidelijk teruggegeven aan de adolescent op een leeftijdsadequate manier: het kind kan bijvoorbeeld wat maaltijden of snacks gaan eten zonder de ouder. Er kan sprake zijn van terugval en het kan zijn dat ouders van tijd tot tijd de controle opnieuw moeten uitoefenen totdat de adolescent er helemaal klaar voor is; dit is onderdeel van het proces.
- Fase 3: Het tot stand brengen van een gezonde zelfstandigheid. Wanneer de adolescent in staat is om te eten met een leeftijdsgeschikt niveau van onafhankelijkheid en geen eetstoornisgedrag vertoont, verschuift de focus van de behandeling naar het helpen ontwikkelen van een gezonde identiteit en het inhalen van andere ontwikkelingsproblemen. Andere comorbide problemen kunnen worden aangepakt. Het gezin wordt geholpen om te reorganiseren nu het kind gezonder is.
Voordelen van FBT
Verhongering van de hersenen kan anosognosie veroorzaken, een gebrek aan bewustzijn dat men ziek is. Als gevolg hiervan kan het lang duren voordat de geest van adolescenten in herstel in staat is tot de motivatie of het inzicht om hun eigen herstel te handhaven.
FBT wijst het werk van gedragsverandering en volledige voeding toe aan de ouders en geeft hen vaardigheden en coaching om deze doelen te bereiken. Als gevolg hiervan helpt het het kind om te herstellen, zelfs voordat het in staat is om dit alleen te doen.
Omdat het sneller werkt dan andere behandelingen, vermindert FBT de medische gevolgen en vergroot het de kans op volledig herstel. Het stelt het kind in staat om thuis bij de ouders te blijven en is vaak kosteneffectiever dan behandeling in een huiskamer.
Onderzoek naar FBT
Onderzoek heeft aangetoond dat adolescenten die FBT krijgen sneller herstellen dan adolescenten die individuele therapie krijgen:
- Uit een onderzoek van de Universiteit van Chicago en Stanford blijkt dat aan het einde van een FBT-kuur tweederde van de adolescenten met anorexia nervosa is hersteld; 75 tot 90 procent is hersteld van het gewicht na een follow-up van vijf jaar.
- Een recente studie vergeleek FBT voor boulimia nervosa met CGT voor boulimia nervosa. De bevindingen gaven aan dat FBT leidde tot snellere en aanhoudende onthoudingspercentages voor tieners
- Voorlopig onderzoek en casestudies geven ook aan dat FBT een acceptabele benadering is voor jongvolwassenen.
FBT lijkt het meest effectief te zijn voor gezinnen met een ziekteduur van minder dan drie jaar. Een vroege positieve respons op de behandeling (gewoonlijk in week vier) is prognostisch voor een succesvol resultaat op lange termijn.
FBT is niet voor elk gezin
Ouders denken vaak dat FBT niet voor hen zal werken. "Mijn kind is te oud." "Mijn kind is te onafhankelijk." "Ik ben niet sterk genoeg." “We hebben het te druk.” Toch is geen van deze problemen noodzakelijkerwijs een barrière gebleken voor een succesvolle uitvoering van de FBT-behandeling. Onderzoek en klinische ervaring tonen aan dat veel verschillende families FBT succesvol kunnen implementeren.
Het is echter niet voor elk gezin geschikt. Het is streng en vereist een sterke inzet van de gezinsleden. Het wordt niet aanbevolen voor gezinnen waarin de ouders fysiek of seksueel misbruik maken of middelen gebruiken.
FBT wordt mogelijk niet aanbevolen voor gezinnen waarin de ouders overdreven kritisch zijn.
Voor gezinnen waar ouders vaak kritisch zijn, kan een variant van FBT, gescheiden FBT genaamd, een goede optie zijn. In deze benadering ontmoet de therapeut alleen de ouders terwijl het gewicht van het kind wordt gecontroleerd door medisch personeel.
Een woord van Verywell
De bovenstaande uitzonderingen vertegenwoordigen slechts een minderheid van de gevallen. Gezinnen die deze aanpak hebben gebruikt, zijn over het algemeen erg enthousiast en dankbaar dat ze een deel van de oplossing zijn geweest. Het kan een zeer lonende ervaring zijn om een actieve rol te spelen in het herstel van uw kind.