De cijfers liegen niet. Psychische aandoeningen en verslaving overlappen elkaar vaak. Volgens de Substance Abuse and Mental Health Services Administration hebben bijna 9 miljoen mensen een gelijktijdig voorkomende aandoening. Toch krijgt slechts 7 procent van deze personen een behandeling voor beide aandoeningen. En bijna 60 procent krijgt helemaal geen behandeling.
Comorbiditeit begrijpen
Comorbiditeit verwijst naar het feit dat twee aandoeningen, zoals een specifieke psychische stoornis en een stoornis in het gebruik van middelen, vaak naast elkaar bestaan. Dit betekent dat er bij veel mensen met een verslaving ook een onderliggend probleem is met de geestelijke gezondheid. Hoewel geen van beide aandoeningen de andere veroorzaakt, bestaan ze vaak wel samen. Bovendien kan de ene aandoening de symptomen van de andere verergeren.
Om beter te begrijpen hoe comorbiditeit mogelijk is, helpt het om te erkennen dat beide chronische hersenaandoeningen zijn. Met andere woorden, wanneer iemand worstelt met een verslaving, zijn hun hersenen permanent opnieuw bedraad door de stof die ze hebben misbruikt. Dit zorgt er op zijn beurt voor dat de hersenen anders gaan functioneren dan voorheen. Net als diabetes of hartaandoeningen, moet een persoon met een verslaving zijn toestand de rest van zijn leven beheersen. Het is niet zo eenvoudig als het stoppen van het drugsgebruik of de alcoholtoestand. Vaak is dit gewoon niet mogelijk.
Evenzo vinden de veranderingen die plaatsvinden in de hersenen als gevolg van middelenmisbruik plaats in dezelfde hersengebieden die worden beïnvloed door depressie, angst, schizofrenie en bipolaire stoornis. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er een hoge mate van comorbiditeit is tussen verslaving en andere psychische aandoeningen. Hoewel de link complex is, verhogen sommige psychische problemen de risicofactoren voor middelenmisbruik. Wat dit betekent is dat sommige mensen met psychische aandoeningen zich tot alcohol of drugs zullen wenden om de pijn van hun psychische problemen het hoofd te bieden.
Als u of een geliefde worstelt met middelengebruik of verslaving, neem dan contact op met de nationale hulplijn voor middelenmisbruik en geestelijke gezondheidszorg (SAMHSA) op 1-800-662-4357 voor informatie over ondersteunings- en behandelfaciliteiten bij u in de buurt.
Zie onze Nationale Hulplijn Database voor meer informatie over geestelijke gezondheid.
Waarom verslaving en psychische aandoeningen samen voorkomen?
Ook al is er een hoge mate van comorbiditeit tussen verslaving en geestesziekte, dit betekent niet dat de een noodzakelijkerwijs de ander heeft veroorzaakt, zelfs als de ene aandoening het eerst verscheen. In plaats daarvan zijn er volgens het National Institute on Drug Abuse nog steeds een aantal factoren waarmee rekening moet worden gehouden. Bijvoorbeeld:
- Drugsmisbruik kan ertoe leiden dat mensen een of meer symptomen van een andere psychische aandoening ervaren. Er is bijvoorbeeld een verhoogd risico op psychose bij sommige marihuanagebruikers.
- Psychische stoornissen kunnen leiden tot drugs- of alcoholmisbruik omdat sommige mensen middelen gebruiken voor zelfmedicatie. De nicotine in tabaksproducten vermindert bijvoorbeeld soms bepaalde symptomen van schizofrenie en kan de cognitie verbeteren.
Er zijn ook aanwijzingen dat verslavingen en psychische aandoeningen worden veroorzaakt door onderliggende hersentekorten, genetische invloeden en/of blootstelling aan trauma op jonge leeftijd. Er wordt bijvoorbeeld geschat dat 40 tot 60 procent van iemands kwetsbaarheid voor verslaving kan worden toegeschreven aan genetica. Er zijn ook verschillende regio's van het menselijk genoom die in verband zijn gebracht met een verhoogd risico op zowel middelenmisbruik als geestesziekten.
Een andere gemeenschappelijke factor tussen psychische problemen en verslaving is de leeftijd waarop de symptomen verschijnen. Tijdens de tienerjaren ontwikkelen, rijpen en groeien mensen nog steeds. Als gevolg hiervan treden er tijdens de adolescentie significante veranderingen in de hersenen op. Tieners zijn bijvoorbeeld meer geneigd om risico's te nemen en impulsief te handelen. Dit gedrag, hoewel gebruikelijk bij tieners, kan het risico op verslaving en andere psychische stoornissen beïnvloeden.
Ten slotte lopen mensen die fysiek of emotioneel getraumatiseerd zijn een veel hoger risico op stoornissen in het gebruik van middelen. Deze connectie is vooral zorgwekkend voor veteranen die terugkeren naar het land. In feite heeft een op de vijf militairen die terugkomen uit Irak en Afghanistan symptomen van posttraumatische stressstoornis (PTSS) of ernstige depressie gemeld.
Sommige onderzoeken suggereren dat de helft van alle veteranen met de diagnose PTSS ook een gelijktijdig voorkomend probleem met middelenmisbruik heeft.
Waarom het moeilijk is om beide aandoeningen te diagnosticeren?
Gelijktijdige aandoeningen zijn soms moeilijk te diagnosticeren. Een reden is dat de symptomen vaak complex zijn en in ernst kunnen variëren. Als gevolg hiervan is het niet ongebruikelijk dat mensen voor de ene aandoening worden behandeld terwijl de andere aandoening onbehandeld blijft. Soms gebeurt dit omdat de symptomen zo op elkaar lijken of elkaar overlappen. Met andere woorden, zowel geestelijke gezondheidsproblemen als verslaving kunnen vergelijkbare biologische, psychologische en sociale componenten hebben.
Een andere reden om beide aandoeningen niet te diagnosticeren, kan een ontoereikende training of screening zijn. In ieder geval kunnen de gevolgen van niet-gediagnosticeerde, onbehandelde of onderbehandelde gelijktijdig voorkomende aandoeningen leiden tot een grotere kans op dakloosheid, gevangenisstraf, medische aandoeningen en zelfs zelfmoord.
Bovendien lopen mensen met psychische problemen die ook drugs of alcohol misbruiken een verhoogd risico op impulsieve of gewelddadige handelingen, waardoor ze mogelijk in juridische problemen komen. Het bereiken van blijvende nuchterheid wordt voor hen steeds moeilijker.
Behandeling wanneer comorbiditeit bestaat
Onderzoek suggereert dat gelijktijdig voorkomende aandoeningen tegelijkertijd moeten worden behandeld. Voor het beste resultaat helpt het zelfs wanneer mensen met zowel een verslaving als een psychische aandoening een geïntegreerde behandeling krijgen. Met een geïntegreerde behandeling kunnen artsen en counselors beide aandoeningen tegelijk aanpakken en behandelen. Dit verlaagt op zijn beurt vaak de behandelingskosten en zorgt voor betere resultaten voor patiënten.
Bovendien kunnen vroege detectie en behandeling van beide aandoeningen het herstel en de kwaliteit van leven van de persoon aanzienlijk verbeteren. Het is echter belangrijk op te merken dat mensen die zowel een verslaving als een andere psychische aandoening hebben, vaak symptomen hebben die hardnekkiger, ernstiger en resistenter zijn tegen behandeling in vergelijking met patiënten die alleen een van beide aandoeningen hebben. Om deze reden kan het voor hen erg moeilijk zijn om nuchter te blijven.
Een woord van Verywell
Het stellen van een juiste diagnose van zowel een verslaving als een psychische aandoening is van vitaal belang voor het succes van een patiënt. Wanneer dit gebeurt, neemt zijn kans op herstel toe. Maar om dit te laten gebeuren, moet er meer bewustzijn zijn van comorbiditeit. Te vaak wordt een van de aandoeningen niet gediagnosticeerd en onbehandeld. Naarmate de herkenning en behandeling van naast elkaar bestaande aandoeningen verbetert, zal dit helpen het sociale stigma te verminderen dat mensen zo terughoudend maakt om de behandeling te volgen die ze nodig hebben.