Het desinformatie-effect verwijst naar de neiging van informatie na de gebeurtenis om de herinnering aan de oorspronkelijke gebeurtenis te verstoren. Onderzoekers hebben aangetoond dat de introductie van zelfs relatief subtiele informatie na een gebeurtenis een dramatisch effect kan hebben op hoe mensen zich herinneren.
Het desinformatie-effect kan leiden tot onnauwkeurige herinneringen en in sommige gevallen tot de vorming van valse herinneringen.
Het desinformatie-effect illustreert hoe gemakkelijk herinneringen kunnen worden beïnvloed. Het roept ook zorgen op over de betrouwbaarheid van het geheugen, vooral wanneer de herinneringen van ooggetuigen (ooggetuigenverklaringen) worden gebruikt om criminele schuld vast te stellen.
Overzicht
Het werk van psycholoog Elizabeth Loftus en haar collega's heeft aangetoond dat de vragen die worden gesteld nadat iemand getuige is geweest van een gebeurtenis, daadwerkelijk invloed kunnen hebben op de herinnering aan die gebeurtenis.
Als een vraag misleidende informatie bevat, kan dit de herinnering aan de gebeurtenis vervormen, een fenomeen dat psychologen 'het desinformatie-effect' hebben genoemd.
Loftus legde uit: "Het desinformatie-effect verwijst naar de verslechtering van het geheugen voor het verleden die ontstaat na blootstelling aan misleidende informatie."
Onderzoek
In een beroemd experiment van Loftus kregen de deelnemers videobeelden van een verkeersongeval te zien. Na het bekijken van de clip werden de deelnemers vervolgens een aantal vragen gesteld over wat ze hadden waargenomen, ongeveer op dezelfde manier als politieagenten, ongevalsonderzoekers en advocaten kunnen een ooggetuige ondervragen.
Een van de vragen was: "Hoe snel gingen de auto's toen ze elkaar raakten?" In sommige gevallen werd er echter een subtiele verandering aangebracht; deelnemers werd in plaats daarvan gevraagd hoe snel de auto's reden toen ze "ingeslagen" elkaar.
Wat de onderzoekers ontdekten, was dat het gebruik van het woord "verbrijzeld" in plaats van "raken" zou kunnen veranderen hoe de deelnemers zich het ongeval herinnerden.
Een week later kregen de deelnemers opnieuw een reeks vragen, waaronder "Heb je gebroken glas gezien?"
De meeste deelnemers antwoordden correct nee, maar degenen aan wie de vraag was gesteldingeslagen"-versie van de vraag in het eerste interview, hadden meer kans om ten onrechte te geloven dat ze inderdaad gebroken glas hadden gezien.
Hoe kan zo'n kleine verandering leiden tot zulke verschillende herinneringen aan dezelfde videoclip? Experts suggereren dat dit een voorbeeld is van het desinformatie-effect op het werk.
Dit geheugenfenomeen vindt plaats bij het invoeren van misleidende of onjuiste informatie in het geheugen en draagt zelfs bij aan de vorming van valse herinneringen.
Waarom het desinformatie-effect optreedt
Waarom treedt het desinformatie-effect op? Er zijn een paar verschillende theorieën
- Een verklaring is dat de oorspronkelijke informatie en de misleidende informatie die achteraf wordt gepresenteerd, in het geheugen worden vermengd
- Een andere mogelijkheid is dat de misleidende informatie de oorspronkelijke herinnering aan de gebeurtenis overschrijft.
- Onderzoekers hebben ook gesuggereerd dat, aangezien de misleidende informatie recenter in het geheugen staat, deze gemakkelijker te achterhalen is
- In andere gevallen zijn de relevante gegevens van de oorspronkelijke gebeurtenis misschien nooit in het geheugen gecodeerd, zodat wanneer misleidende informatie wordt gepresenteerd, deze in het mentale verhaal wordt opgenomen om deze 'gaten' in het geheugen op te vullen.
Beïnvloedende factoren
Onderzoek heeft aangetoond dat er verschillende factoren zijn die kunnen bijdragen aan het desinformatie-effect en het waarschijnlijker maken dat valse of misleidende informatie herinneringen aan gebeurtenissen vervormt.
- De gebeurtenis bespreken met andere getuigen. Praten met andere getuigen na een gebeurtenis kan iemands oorspronkelijke herinnering vervormen. Rapporten van andere getuigen kunnen in strijd zijn met iemands oorspronkelijke herinnering aan een gebeurtenis. De nieuwe informatie kan de oorspronkelijke herinnering van een getuige aan de gebeurtenissen veranderen of vervormen zoals ze zich hebben voorgedaan.
- Nieuws verslagen. Ook het lezen van nieuwsberichten en het kijken naar televisiereportages van een ongeval of gebeurtenis kan bijdragen aan het desinformatie-effect. Mensen vergeten vaak de oorspronkelijke informatiebron, wat betekent dat ze ten onrechte kunnen geloven dat een stukje informatie iets was dat ze persoonlijk hebben waargenomen, terwijl het in werkelijkheid iets was dat ze hoorden in een nieuwsbericht na het evenement.
- Herhaalde blootstelling aan verkeerde informatie. Hoe vaker mensen worden blootgesteld aan misleidende informatie, hoe groter de kans dat ze ten onrechte denken dat de verkeerde informatie deel uitmaakte van de oorspronkelijke gebeurtenis.
- Tijd. Als de misleidende informatie enige tijd na het oorspronkelijke geheugen wordt gepresenteerd, is deze waarschijnlijk veel toegankelijker in het geheugen. In deze gevallen is de misleidende informatie veel gemakkelijker op te halen, waardoor het ophalen van de oorspronkelijke, juiste informatie effectief wordt geblokkeerd.
Een woord van Verywell
Het desinformatie-effect kan een diepgaande invloed hebben op onze herinneringen. Wat kan voorkomen dat tussenliggende informatie en gebeurtenissen herinneringen veranderen of zelfs valse herinneringen creëren? Het opschrijven van uw herinnering aan een belangrijke gebeurtenis onmiddellijk nadat deze heeft plaatsgevonden, is een strategie die kan helpen de effecten te minimaliseren. Dat gezegd hebbende, zelfs deze strategie kan subtiele fouten introduceren en het schrijven van deze fouten zal ze verder in je geheugen vastzetten.
Je bewust zijn dat je vatbaar bent voor invloed op je geheugen is een nuttige en belangrijke strategie. Hoewel je misschien een goed geheugen hebt, moet je begrijpen dat iedereen kan worden beïnvloed door het desinformatie-effect.