Posttraumatische stressstoornis (PTSS) treedt op na een traumatische gebeurtenis en verstoort het vermogen van een persoon om te functioneren. Je vraagt je misschien af of jij of iemand waar je om geeft PTSS heeft en of je professionele hulp nodig hebt. Als u symptomen van PTSS ervaart, is het belangrijk om een arts te raadplegen zodat u de juiste diagnose en behandeling kunt krijgen.
Het verschil tussen PTSS en stress
Niet iedereen die een traumatische gebeurtenis heeft meegemaakt, zal PTSS ontwikkelen. Na een traumatische gebeurtenis is het normaal om sterke gevoelens van angst, verdriet of stress te hebben. Sommige mensen kunnen zelfs nachtmerries, herinneringen aan de gebeurtenis of problemen met slapen 's nachts ervaren, wat veelvoorkomende kenmerken zijn van PTSS.
Deze symptomen betekenen echter niet noodzakelijk dat u PTSS heeft. Zie het als volgt: hoofdpijn kan een symptoom zijn van een groter probleem, zoals meningitis.
Het hebben van hoofdpijn betekent echter niet noodzakelijk dat u meningitis heeft. Hetzelfde geldt voor PTSS. Veel van de symptomen maken deel uit van de normale reactie van het lichaam op stress, maar als u ze heeft, betekent dit niet dat u PTSS heeft.
Er zijn specifieke vereisten waaraan moet worden voldaan voor een diagnose van PTSS. Deze vereisten worden uiteengezet in de 5e editie van de Diagnostische en statistische handleiding voor psychische stoornissen (DSM-5).
DSM-5-criteria voor PTSD
Criterium A: Stressor
Blootstelling aan of dreiging van overlijden, ernstig letsel of seksueel geweld op een of meer van de volgende manieren:
- Je hebt het evenement direct meegemaakt.
- U hebt persoonlijk gezien hoe de gebeurtenis iemand anders overkwam.
- U hoorde van een naast familielid of goede vriend die een feitelijke of dreigende dood door een ongeval of geweld heeft meegemaakt.
- U was herhaaldelijk indirect blootgesteld aan verontrustende details van de gebeurtenis(sen). Dit kan gebeuren in de uitoefening van professionele taken (eerstehulpverleners, het verzamelen van lichaamsdelen of professionals die herhaaldelijk worden blootgesteld aan details van kindermishandeling). Dit geldt niet voor niet-werkgerelateerde blootstelling via elektronische media, televisie, films of foto's.
Criterium B: Inbraaksymptomen
De traumatische gebeurtenis wordt voortdurend opnieuw beleefd op een of meer van de volgende manieren:
- Terugkerende, onvrijwillige en opdringerige herinneringen. Kinderen ouder dan zes kunnen dit symptoom uiten door middel van repetitief spel waarin aspecten van het trauma tot uiting komen.
- Traumatische nachtmerries of verontrustende dromen met inhoud die verband houdt met de gebeurtenis. Kinderen kunnen angstaanjagende dromen hebben zonder inhoud die verband houdt met het trauma.
- Dissociatieve reacties, zoals flashbacks, waarbij het voelt alsof de ervaring opnieuw plaatsvindt. Deze kunnen optreden op een continuüm, variërend van korte episodes tot volledig bewustzijnsverlies. Kinderen kunnen de gebeurtenissen in het spel naspelen.
- Intens of langdurig leed na blootstelling aan traumatische herinneringen.
- Duidelijke fysiologische reactiviteit, zoals een verhoogde hartslag, na blootstelling aan traumatische herinneringen.
Criterium C: Vermijding
Aanhoudende inspanningsvolle vermijding van pijnlijke traumagerelateerde herinneringen na de gebeurtenis, zoals blijkt uit een of beide van de volgende zaken:
- Vermijden van traumagerelateerde gedachten of gevoelens.
- Vermijden van traumagerelateerde externe herinneringen, zoals mensen, plaatsen, gesprekken, activiteiten, objecten of situaties.
Criterium D: Negatieve stemmingswisselingen
Negatieve veranderingen in cognitie en stemming die zijn begonnen of verergeren na de traumatische gebeurtenis, zoals blijkt uit twee of meer van de volgende:
- Onvermogen om de belangrijkste kenmerken van de traumatische gebeurtenis te herinneren. Dit is meestal dissociatieve amnesie, niet te wijten aan hoofdletsel, alcohol of drugs.
- Aanhoudende en vaak vervormde negatieve overtuigingen en verwachtingen over zichzelf of de wereld, zoals 'Ik ben slecht' of 'De wereld is volkomen gevaarlijk'.
- Aanhoudende verwrongen schuld van zichzelf of anderen voor het veroorzaken van de traumatische gebeurtenis of voor de daaruit voortvloeiende gevolgen.
- Aanhoudende negatieve emoties, waaronder angst, afschuw, woede, schuld of schaamte.
- Duidelijk verminderde interesse in activiteiten die vroeger leuk waren.
- Zich vervreemd, onthecht of vervreemd van anderen voelen.
- Aanhoudend onvermogen om positieve emoties te ervaren, zoals geluk, liefde en vreugde.
Criterium E: Veranderingen in opwinding en reactiviteit
Traumagerelateerde veranderingen in opwinding en reactiviteit die begonnen of verergerden na de traumatische gebeurtenis, waaronder twee of meer van de volgende:
- Prikkelbaar of agressief gedrag
- Zelfvernietigend of roekeloos gedrag
- Je constant "op je hoede" voelen of alsof er gevaar op de loer ligt om elke hoek (hypervigilantie)
- Overdreven schrikreactie
- Concentratieproblemen
- Slaap stoornis
Criterium F: Duur
Aanhouden van symptomen in criteria B, C, D en E gedurende meer dan een maand
Criterium G: functionele betekenis Sign
Significant symptoomgerelateerd leed of verslechtering van verschillende levensgebieden, zoals sociaal of beroepsmatig
Criterium H: Uitsluiting
De stoornis is niet te wijten aan medicatie, middelengebruik of een andere ziekte
DSM-5 PTSS-diagnose
Om volgens de DSM-5 de diagnose PTSD te krijgen, moet je aan het volgende voldoen:
- Criterium A
- Eén symptoom of meer van criterium B
- Eén symptoom of meer van criterium C
- Twee of meer symptomen van criterium D
- Twee of meer symptomen van criterium E
- Criterium F
- Criterium G
- Criterium H
Wijzigingen in diagnostische criteria
Er zijn een paar wijzigingen in de nieuwste versie van de DSM met betrekking tot PTSS-diagnose
Belangrijke wijzigingen zijn onder meer:
- Duidelijker definiëren wat voor soort gebeurtenissen als traumatisch worden beschouwd in criterium A
- Een vierde type blootstelling toevoegen in criterium A
- Het aantal symptoomgroepen verhogen van drie naar vier door vermijdingssymptomen op te delen in een eigen groep (criterium C)
- Het aantal symptomen verhogen van 17 naar 20
- De bewoording van enkele symptomen uit de DSM-IV wijzigen
- Een nieuwe set criteria toevoegen voor kinderen van 6 jaar of jonger
- Het elimineren van de "acute" en "chronische" specificaties
- Introductie van een nieuwe specificatie "met dissociatieve symptomen"
De grootste verandering in de DSM-5 is het verwijderen van PTSS uit de categorie angststoornissen en het in een classificatie plaatsen met de naam 'Trauma- en stressgerelateerde stoornissen'.
U kunt de grondgedachte achter deze wijzigingen bekijken, evenals andere wijzigingen in de DSM-5, bekijken op de website van de American Psychiatric Association (APA).
Andere diagnostische hulpmiddelen
Naast het gebruik van de DSM-5-handleiding om te beoordelen op PTSS-criteria, zal een medische professional waarschijnlijk een lichamelijk onderzoek willen doen om te controleren op medische problemen die kunnen bijdragen aan of symptomen kunnen veroorzaken.
Een psychologische evaluatie wordt waarschijnlijk aanbevolen, waardoor u enkele van de gebeurtenissen die ertoe hebben geleid dat u deze symptomen ervaart openlijk met uw zorgverlener kunt bespreken. Tijdens deze evaluatie deelt u met een zorgverlener de tekenen en symptomen die u ervaart, evenals de duur en het niveau van intensiteit hiervan.
Deze collectieve informatie kan medische zorgverleners en professionals in de geestelijke gezondheidszorg helpen inzicht te krijgen in uw behandelingsbehoeften en u een passend zorgniveau te bieden.
Wanneer een professional raadplegen?
De slopende symptomen van PTSS kunnen leven, werken en interactie bemoeilijken. In feite kunnen veel mensen die worstelen met een posttraumatische stressstoornis zich wenden tot ongezonde copingvaardigheden zoals middelenmisbruik of zelfbeschadiging in een poging om hun emotionele nood te minimaliseren of eraan te ontsnappen.
Als u al langer dan een maand last heeft van symptomen, kan het nuttig zijn om met een professional te praten. Wanneer je te maken hebt met nachtmerries, flashbacks en een negatieve kijk op jezelf en anderen, kan het lijken alsof de dingen nooit zullen veranderen.
Het vinden van een gekwalificeerde professional om te helpen kan het verschil maken, hoop terugbrengen door uw ervaringen te delen en u te helpen gezonde, effectieve manieren te leren om ermee om te gaan.
Discussiegids voor PTSS
Ontvang onze afdrukbare gids om u te helpen de juiste vragen te stellen bij uw volgende doktersafspraak.
Download PDF
Tijd helpt niet altijd
Soms denken mensen na een traumatische ervaring dat hun symptomen na verloop van tijd zullen verdwijnen. Deze uiteindelijke vermindering van verontrustende symptomen kan bij sommige mensen voorkomen, maar niet bij iedereen.
U kunt symptomen ervaren lang nadat de traumatische gebeurtenis heeft plaatsgevonden, waardoor het moeilijk is om uw symptomen te associëren met PTSS.
Zelfs als er maanden of jaren zijn verstreken, kan het voor u nuttig zijn om met een gekwalificeerde professional te praten om een nauwkeurig begrip te krijgen van wat er voor u gebeurt en om in contact te komen met geschikte bronnen die u kunnen helpen uw kwaliteit van leven terug te krijgen.
Gerelateerde voorwaarden:
Hoewel het kenmerk van posttraumatische stressstoornis het ervaren of getuige zijn van een traumatische gebeurtenis is, zijn er een aantal verontrustende symptomen die iemand met PTSS na de gebeurtenis zal ervaren.
In het besef dat sommige van deze symptomen kunnen overlappen met andere psychische aandoeningen, is het belangrijk dat er een grondige evaluatie wordt uitgevoerd om er zeker van te zijn dat de diagnose PTSS juist is.
Andere aandoeningen die met uw zorgverzekeraar kunnen worden besproken of onderzocht, vanwege de symptomen die u mogelijk ervaart, kunnen zaken zijn als:
- Obsessief-compulsieve stoornis
- Acute stressstoornis
- Aanpassingsstoornis
- Angststoornis
- Gegeneraliseerde angststoornis
- Grote Depressie
- middelenmisbruik
- Eet stoornissen
Nogmaals, omdat sommige van de verontrustende symptomen een beetje kunnen overlappen met andere psychische aandoeningen, is het belangrijk om met een gekwalificeerde professional te praten om er zeker van te zijn dat u een juiste diagnose krijgt en dat u de juiste middelen krijgt voor zorg en behandeling.
Eerlijk en open zijn met uw zorgverlener over de symptomen die u heeft ervaren, is van cruciaal belang om hen te helpen begrijpen wat er voor u gebeurt en om het juiste pad voor uw genezing te bepalen.
De 9 beste online therapieprogramma's We hebben onpartijdige beoordelingen geprobeerd, getest en geschreven van de beste online therapieprogramma's, waaronder Talkspace, Betterhelp en Regain.