Yuo cna porbalby raed tihs esaliy desptie the msispeillgns.
Dit soort passages circuleren al jaren over het internet. Maar hoe lezen we ze? Hoe kunnen onze hersenen deze door elkaar gegooide letters zo snel begrijpen? Het antwoord is simpel: top-down verwerking.
Wat is top-down verwerking?
Bij top-down verwerking beginnen percepties met de meest algemene en gaan ze naar de meer specifieke. Deze percepties worden sterk beïnvloed door onze verwachtingen en voorkennis. Simpel gezegd, je brein past wat het weet toe om de lege plekken in te vullen en te anticiperen op wat de toekomst biedt.
Als bijvoorbeeld de helft van een boomtak bedekt is, heb je meestal een idee hoe het eruit ziet, ook al wordt de helft niet weergegeven. Dit komt omdat je uit voorkennis weet hoe bomen eruit zien.
Door informatie van bovenaf te verwerken, kunnen we informatie begrijpen die al door de zintuigen is binnengebracht, door neerwaarts te werken van de eerste indrukken naar bepaalde details.
Waarom we top-down verwerking gebruiken
In een wereld waar we worden omringd door vrijwel onbeperkte zintuiglijke ervaringen en informatie, kan top-down verwerking ons helpen om de omgeving snel te begrijpen.
Onze zintuigen nemen voortdurend nieuwe informatie op. Op elk willekeurig moment ervaren we een oneindige stroom van beelden, geluiden, geuren, smaken en fysieke sensaties. Als we ons elke seconde van elke dag in gelijke mate op al deze sensaties zouden moeten concentreren, zouden we overweldigd zijn.
Top-down verwerking helpt ons begrip van de wereld te vereenvoudigen. Het stelt ons in staat om snel alle informatie te begrijpen die onze zintuigen binnenbrengen. Naarmate u meer informatie over uw omgeving begint op te nemen, beïnvloeden uw eerste indrukken (die gebaseerd zijn op eerdere ervaringen en patronen) hoe u de fijnere details interpreteert.
Dit type verwerking kan nuttig zijn wanneer we patronen in onze omgeving zoeken, maar deze aanleg kan ook een belemmering vormen voor ons vermogen om dingen op nieuwe en andere manieren waar te nemen.
Invloeden op dit proces
Een aantal zaken kan top-down verwerking beïnvloeden, waaronder context en motivatie. De context, of omstandigheden, waarin een gebeurtenis of object wordt waargenomen, kan van invloed zijn op wat we verwachten te vinden in die specifieke situatie.
Als u bijvoorbeeld een artikel over voedsel en voeding leest, interpreteert u een woord dat u niet kent misschien als iets dat met voedsel te maken heeft. Motivatie kan er ook voor zorgen dat je iets eerder op een bepaalde manier interpreteert. Als je bijvoorbeeld een reeks dubbelzinnige afbeeldingen te zien krijgt, ben je misschien meer gemotiveerd om ze als voedselgerelateerd te beschouwen als je honger hebt.
Voorbeelden van top-down verwerking
Om beter te begrijpen hoe top-down verwerking werkt, kan het nuttig zijn om enkele voorbeelden van dit fenomeen in actie te onderzoeken.
Het Stroop-effect
Een klassiek voorbeeld van top-down verwerking in actie is een fenomeen dat bekend staat als het Stroop-effect. In deze taak krijgen mensen een lijst met woorden te zien die in verschillende kleuren zijn afgedrukt. Vervolgens wordt hen gevraagd de inktkleur te noemen in plaats van het woord zelf.
Interessant is dat mensen veel langzamer zijn en meer fouten maken wanneer de betekenis van het woord en de inktkleur niet overeenkomen. Dus mensen hebben het bijvoorbeeld moeilijker als het woord 'rood' in groene inkt wordt gedrukt in plaats van in rode inkt.
Top-down verwerking verklaart waarom deze taak zo moeilijk is. Mensen herkennen het woord automatisch voordat ze nadenken over de specifieke kenmerken van dat woord (zoals in welke kleur het is geschreven). Dit maakt het gemakkelijker om het woord hardop voor te lezen in plaats van de kleur van het woord te zeggen.
Typefouten
Je typt een bericht naar je baas, leest het na en klikt op 'Verzenden'. Pas nadat het bericht in de onderste bol is gegaan, zie je drie typefouten in de eerste paar zinnen.
Als je een versie van dit scenario hebt meegemaakt, ben je niet de enige. De meeste mensen vinden het moeilijk om hun eigen typefouten te ontdekken. Maar dat is niet omdat ze dom zijn. Volgens psycholoog Tom Stafford kan het zijn dat je slim bent!
Tom Stafford, psycholoog aan de Universiteit van Sheffield in het VK
Als je schrijft, probeer je betekenis over te brengen. Het is een taak van zeer hoog niveau… We vangen niet elk detail op, we zijn niet zoals computers of NSA-databases. In plaats daarvan nemen we zintuiglijke informatie op en combineren die met wat we verwachten, en we halen er betekenis uit.
- Tom Stafford, psycholoog aan de Universiteit van Sheffield in het VKOmdat schrijven zo'n taak op hoog niveau is, misleiden je hersenen je om te lezen wat je denken je zou op de pagina moeten zien. Het vult ontbrekende details in en corrigeert fouten zonder dat u het merkt. Hierdoor kunt u zich concentreren op de meer complexe taak om zinnen om te zetten in complexe ideeën.