Een paniekaanval is een plotselinge golf van overweldigende angst en angst die een groot aantal ernstige psychosomatische reacties veroorzaakt. Vanuit een klinisch perspectief verwijzen paniekaanvallen doorgaans naar een ervaring van intense angst of ongemak waarbij vier of meer van de volgende symptomen worden gevoeld:
- Kloppend hart of verhoogde hartslag
- Zweten
- Beven/schudden
- Het gevoel hebben dat u wordt gesmoord of moeite heeft met ademhalen
- verstikking
- Pijn/ongemak op de borst
- Misselijkheid of buikpijn en/of ongemak
- Duizelig, licht in het hoofd of flauwvallen
- Het gevoel hebben dat de dingen om je heen onwerkelijk zijn of je los van jezelf voelen
- Het gevoel hebben dat je de controle verliest of gek wordt
- Angst om dood te gaan
- Gevoelloosheid of tintelingen in ledematen
- Rillingen of opvliegers
Hoewel de Diagnostische en statistische handleiding voor geestelijke aandoeningen (DSM-5) zegt dat vier of meer van de bovenstaande symptomen moeten worden gevoeld, soms kan een persoon een paniekaanval krijgen die gepaard gaat met drie of minder van de bovenstaande symptomen. Dit wordt soms aangeduid als een beperkte symptoom paniekaanval.
Paniekaanvallen komen eigenlijk vrij vaak voor. In feite kan maar liefst 12 procent van de mensen op enig moment in hun leven een paniekaanval krijgen.
Paniekaanvallen treffen doorgaans meer vrouwen dan mannen en beginnen vaak in de late tienerjaren of vroege volwassenheid.
Cued en uncued paniekaanvallen
Paniekaanvallen kunnen gecued of uncued zijn. Cued-paniekaanvallen zijn aanvallen die optreden na blootstelling aan een soort triggers, zoals een zeer beangstigende ervaring of gedachte. Iemand die bijvoorbeeld bang is om in het openbaar te spreken, kan een paniekaanval krijgen wanneer hij voor een publiek wordt geplaatst.
Een ongecontroleerde paniekaanval (of een spontane of onverwachte paniekaanval) is er een die "uit het niets" optreedt en het bepalende kenmerk is van paniekstoornissen.
Risicofactoren voor paniekaanval
Factoren die het risico op het ontwikkelen van paniekaanvallen kunnen vergroten, zijn onder meer:
- Familiegeschiedenis van paniekaanvallen of paniekstoornis
- Grote stress in het leven, zoals de dood of ernstige ziekte van een dierbare
- Een traumatische gebeurtenis, zoals aanranding of een ernstig ongeval
- Grote veranderingen in je leven, zoals een echtscheiding of de komst van een baby
- Roken of overmatige inname van cafeïne
- Geschiedenis van fysiek of seksueel misbruik in de kindertijd
Paniekaanvallen behandelen
De belangrijkste behandelingsopties zijn psychotherapie en medicijnen. Welke route u moet nemen, hangt gedeeltelijk af van uw voorkeur, uw geschiedenis, de ernst van uw paniekaanvallen en of u toegang hebt tot therapeuten die zijn opgeleid in het behandelen van paniekaanvallen.
Psychotherapie wordt ook wel gesprekstherapie genoemd en is vaak de eerste keus van behandeling voor paniekaanvallen. Het kan u helpen meer te weten te komen over paniekaanvallen en te leren hoe u ermee om kunt gaan.
Een vorm van psychotherapie, cognitieve gedragstherapie genaamd, kan u helpen te leren dat panieksymptomen niet gevaarlijk zijn. Medicijnen kunnen ook helpen bij het verminderen van symptomen die gepaard gaan met paniekaanvallen. Van verschillende soorten medicatie is aangetoond dat ze effectief zijn bij het beheersen van symptomen, waaronder selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's), serotonine- en noradrenalineheropnameremmers (SNRI's) en benzodiazepinen. Nadat u voor het eerst met een medicijn bent begonnen, kan het enkele weken duren voordat uw symptomen verbeteren.
