Wanneer een ouder van een kleinkind drugs of alcohol misbruikt, komen grootouders in een verschrikkelijke positie terecht. Natuurlijk is het eerste instinct van een grootouder om te proberen dingen op te lossen, maar middelenmisbruik kan een hardnekkig probleem zijn. Vaak moeten grootouders genoegen nemen met al het mogelijke voor hun kleinkinderen, maar zelfs die handelwijze heeft risico's.
Is drugsmisbruik kindermisbruik?
Grootouders die van hun kleinkinderen houden, denken dat ze ouders verdienen die geen drugs of alcohol gebruiken, en dit is waar. Alle kinderen verdienen ouders die er volledig voor hen zijn. Ouders zijn echter niet perfect en kunnen met verschillende problemen worstelen. Tenzij een kind gewond of verwaarloosd wordt, is het onwaarschijnlijk dat de stoornis in het gebruik van middelen van een ouder kwalificeert als kindermishandeling. Dit is vooral het geval wanneer er een andere ouder in het gezin is die ervoor zorgt dat kinderen passende zorg krijgen of wanneer een ouder geen drugs gebruikt terwijl hij of zij de leiding heeft over de kinderen.
Dat gezegd hebbende, tonen onderzoeken aan dat een ouder met een stoornis in het gebruik van middelen drie keer meer kans heeft om hun kind fysiek of seksueel te misbruiken dan een ouder die geen drugs gebruikt.
Basisstappen voor grootouders
Sommige stappen die grootouders kunnen nemen, liggen voor de hand. Ze kunnen ervoor zorgen dat de kleinkinderen weten dat ze mensen in hun leven hebben met wie ze kunnen praten over wat ze doormaken. Zorg ervoor dat ze weten dat er mensen zijn die van ze houden en dat er voor ze wordt gezorgd. Ze kunnen hun relatie met hun kleinkinderen koesteren, zodat als ze ooit hun zorg over moeten nemen, de kinderen niet het gevoel hebben dat ze aan vreemden worden overgedragen. Ze kunnen de kleinkinderen de gelegenheid bieden om bij de uitgebreide familie te zijn, om tantes, ooms en neven en nichten te leren kennen. Die familieleden komen ook vaak tussenbeide tijdens familiecrises.
Wat je niet moet doen
Het is zelden productief om op de fouten van een ouder te wijzen. Zelfs kinderen die weten dat een ouder een verslavingsprobleem heeft, willen het beste van hun ouder geloven. Het horen van een grootouder die een ouder verbaal aanvalt, veroorzaakt waarschijnlijk problemen in de grootouder-kleinkindrelatie. Bovendien kunnen ouders snel grootouders afsnijden die worden gezien als tegen hen werken. Het belangrijkste dat grootouders moeten doen, is het contact met hun kleinkinderen behouden.
Soms hebben grootouders moeite om stil te blijven, omdat ze het gevoel hebben dat ze een standpunt moeten innemen als ouders onverstandig en destructief gedrag vertonen. Anders doen voelt onecht en verkeerd. Spreken over iemands drugs- of alcoholgebruik verandert echter zelden iets. Was het maar zo makkelijk! En stil blijven betekent geen goedkeuring van hun gedrag.
Als kleinkinderen het onderwerp echter ter sprake brengen, kunnen grootouders van de opening profiteren om de gevaren van middelenmisbruik te bespreken op een manier die past bij de leeftijd. Het is echter nog steeds het beste om af te zien van het plaatsen van de schuld.
Effecten van middelenmisbruik op het dagelijks leven
Middelenmisbruik door ouders kan een brede impact hebben op gezinnen. Vaak zijn er economische gevolgen, aangezien de ouder moeite kan hebben met het houden van een baan of het werk kan missen. Soms krijgen kinderen basiszorg, maar krijgen ze geen hulp bij huiswerk, gezondheidsroutines, verzorging of andere niet-essentiële maar belangrijke zaken.
In het geval van economische strijd worden grootouders in een situatie zonder winstoogmerk geplaatst. Als ze gemakkelijk ingrijpen met economische hulp, kunnen ze de gewoonte van een ouder mogelijk maken door hen in staat te stellen nog meer geld uit te geven aan alcohol of drugs. De gebruikelijke geldfouten die grootouders soms maken met volwassen kinderen kunnen een grotere impact hebben wanneer middelenmisbruik in beeld is. Over het algemeen kan het het beste zijn als grootouders de ouders alleen redden als dit een directe en nadelige impact heeft op de kleinkinderen.
Grenzen zijn belangrijk
Zelfs als ouders worstelen met stoornissen in het gebruik van middelen, zien ze zichzelf vaak nog steeds als liefhebbende ouders en willen ze de ouderrol vervullen. Het is dus belangrijk dat grootouders geen grenzen overschrijden. Een grootouder die bang is dat er geen geld is voor bijvoorbeeld schoolkleding, kan aanbieden om de kleinkinderen mee te nemen naar de boodschappen en kan zelfs de ouder bij de excursie betrekken. Dit is een veel betere oplossing dan alleen kleding voor de kinderen kopen zonder de ouders te vragen of hen inspraak te geven.
Emotionele impact
Kinderen van wie de ouders drugs of alcohol gebruiken, kunnen verschillende emotionele effecten hebben. Deze omvatten:
- Ambivalentie: Kinderen houden doorgaans van hun ouders, zelfs als ze een hekel hebben aan de manier waarop alcohol of drugs hen ertoe aanzetten zich te gedragen.
- Verwarring: Kinderen van verslaafden weten nooit wat ze kunnen verwachten, omdat ze nooit weten wanneer een ouder onder invloed zal zijn.
- Gebrek aan vertrouwen: Omdat alcoholisten en verslaafden vaak beloven en niet nakomen, groeien kinderen soms op met het gevoel dat ze niemand kunnen vertrouwen.
- Schuld: Drugsgebruikers geven hun gedrag vaak de schuld van andere gezinsleden. Het is niet meer dan normaal dat kinderen zich afvragen of ze schuldig zijn, zelfs als ze geen naam hebben.
- Schaamte: Omdat het normaal is om zich te identificeren met familieleden, kunnen kinderen de schaamte van verslaving op zich nemen.
- Zich zorgen maken: Zodra kinderen een bepaalde leeftijd bereiken, realiseren ze zich dat middelenmisbruik gevolgen heeft, waaronder ongelukken en in aanraking komen met de wet. Ze maken zich misschien zorgen dat hun ouder wordt opgesloten of sterft. Ze weten misschien ook dat misbruikers soms hun ouderlijke rechten verliezen, en ze maken zich misschien zorgen over het verlies van hun familie.
Statistieken tonen ook aan dat kinderen van middelenmisbruikers een verhoogd risico hebben om zelf een stoornis in het middelengebruik te ontwikkelen als gevolg van genetische en omgevingsfactoren. Toch kan de aanwezigheid van liefhebbende grootouders een positieve kracht zijn die de herhaling van de cyclus tegengaat.
Psychosociale effecten
Middelenmisbruik in een gezin heeft ook gevolgen voor het psychisch en sociaal functioneren van het kind. Kinderen voelen zich schuldig of hebben het gevoel dat ze moeten proberen iets op te lossen. Als kinderen op deze manier reageren, voelen ze vaak veel druk. Ze kunnen het gevoel hebben dat ze in alle opzichten perfect moeten zijn. Grootouders kunnen helpen door elke gelegenheid aan te grijpen om erop te wijzen dat de situatie niet hun schuld is en dat ze niet de macht hebben om het op te lossen. Ze kunnen hun kleinkinderen aanmoedigen om hun best te doen, maar laten ze weten dat het ook oké is om het af en toe te verknoeien.
Op andere momenten presteren kinderen ondermaats of gedragen ze zich. Dit is een moeilijker syndroom voor grootouders om mee om te gaan. Ze kunnen proberen academische moeilijkheden te voorkomen. Er zijn veel manieren waarop grootouders hun kleinkinderen op school kunnen ondersteunen. Een echt onrustig kind heeft echter begeleiding of therapie nodig. Grootouders kunnen ouders soms zover krijgen dat ze instemmen met dergelijke maatregelen als ze het gedrag van het kind niet koppelen aan het middelenmisbruik van een ouder.
Kinderen van wie de ouders alcohol of drugs misbruiken, aarzelen vaak om vrienden mee naar huis te nemen. Deze terughoudendheid kan hun sociale ontwikkeling beïnvloeden. Grootouders kunnen helpen door soms de vrienden van hun kleinkinderen te betrekken bij uitstapjes en bezoeken. Dit is echter een praktijk die vroeg moet worden ontwikkeld. Als grootouders geen vrienden opnemen als hun kleinkinderen jong zijn, is het onwaarschijnlijk dat het werkt als ze proberen de vrienden van tween- of tienerkleinkinderen erbij te betrekken. Ja, veel grootouders zouden hun kleinkinderen liever helemaal voor zichzelf hebben dan tijd met hun vrienden door te brengen. Toch zou wat het beste is voor de kleinkinderen de bepalende factor moeten zijn.
In geval van misbruik of verwaarlozing
Hoewel middelenmisbruik door een ouder niet automatisch kwalificeert als kindermishandeling, kan misbruik optreden wanneer een ouder onder invloed is. Kinderen kunnen ook verwaarlozing ervaren, meestal gedefinieerd als het niet verstrekken van voedsel, kleding, onderdak of medische zorg. Verwaarlozing kan ook optreden wanneer ouders hun kinderen niet tegen risico beschermen
Grootouders die weten dat kleinkinderen worden mishandeld of verwaarloosd, zijn wettelijk en moreel verplicht om de situatie te melden, zelfs als het het eigen kind van de grootouder is. Soms twijfelen grootouders echter of een situatie echt als mishandeling of verwaarlozing kan worden aangemerkt. Elke staat heeft een hotline voor misbruik en degenen die de telefoonlijnen bemannen, kunnen vaak opheldering bieden. Soms kunnen meldingen ook online worden gedaan.
Hoewel meldingen anoniem kunnen worden gedaan, is het het beste als bellers hun naam en contactgegevens opgeven, zodat ze om meer informatie of verificatie kunnen worden gevraagd. Iemands identiteit kan vertrouwelijk worden behandeld.
In het geval dat kinderen uit huis moeten worden geplaatst, zullen de meeste grootouders gecontacteerd willen worden zodat zij betrokken kunnen worden bij zorgbeslissingen. In feite zorgt een wet uit 2008 ervoor dat grootouders dat recht hebben. Veel grootouders in deze situatie voeden hun kleinkinderen op, hetzij als officiële pleegouders, hetzij in een meer informele uithuisplaatsing.
Natuurlijk lopen grootouders die misbruik melden het risico om afgesneden te worden van kleinkinderen, vooral als de instantie besluit dat de kinderen geen risico lopen. Ook als een melding anoniem of vertrouwelijk is, kunnen ouders de identiteit van de melder correct afleiden. Ook trekken ouders zich soms gewoon terug uit het contact met externe partijen. Ze kunnen zelfs verhuizen om contact met beschermende diensten te vermijden. Maar als kleinkinderen echt gevaar lopen, hebben grootouders geen keus.
Grootouders en zelfzorg
Als kleinkinderen in een slechte situatie verkeren, lijden ook grootouders. Als kleinkinderen samenwonen met iemand die drugs misbruikt, kunnen grootouders het gevoel hebben dat het hun schuld is. Als de persoon hun eigen kind is, kunnen ze zich op de een of andere manier verantwoordelijk voelen. Als de persoon die drugs misbruikt de echtgenoot is, kunnen ze vinden dat ze zich tegen de relatie hadden moeten verzetten.
De waarheid is dat individuen verantwoordelijk zijn voor hun eigen beslissingen. Elke beslissing die men als ouder heeft genomen in twijfel trekken, is onproductief en zal alleen maar extra problemen veroorzaken.
Een van de beste strategieën voor grootouders die te maken hebben met een familielid dat drugs misbruikt, is een zo goed mogelijk leven te leiden. Door fysiek en emotioneel voor zichzelf te zorgen, zullen grootouders hun kleinkinderen positieve rolmodellen bieden. Ze zullen overbrengen dat het leven vol mogelijkheden is. Ze zullen fysiek en emotioneel in staat zijn om hun kleinkinderen een veilige plek te bieden wanneer dat hard nodig is.
