Er is een zeer sterk verband tussen trauma (met name kindermishandeling en/of verwaarlozing) en dissociatieve stoornissen, en de relatie is in beide richtingen belangrijk. Men denkt dat langdurig trauma een oorzaak is van dissociatieve stoornissen, waarbij dissociatie optreedt als een copingstrategie die mensen in staat stelt afstand te nemen van een trauma dat anders ondraaglijk zou zijn.
Wanneer dissociatie echter doorgaat terwijl er geen reëel gevaar meer bestaat, kan het herstel van misbruik en verwaarlozing verlengen of zelfs voorkomen. Er is ook een verband tussen dissociatie en posttraumatische stressstoornis (PTSS). Veranderingen in de hersenfunctie kunnen de verbanden tussen deze oorzaken en aandoeningen verder verklaren.
Dissociatie en dissociatieve stoornissen
Het is belangrijk om zowel dissociatie- als dissociatieve stoornissen kort te definiëren voordat de impact van trauma wordt onderzocht.
dissociatie
Dissociatie is een ontkoppeling tussen iemands gedachten, gevoelens, herinneringen, gedragingen, perceptie en/of identiteitsgevoel. Bijna iedereen heeft wel eens dissociatie ervaren, met voorbeelden zoals dagdromen of uitwijken tijdens het rijden en zich de laatste paar kilometer snelweg niet herinneren ("snelweghypnose").
Dissociatieve stoornissen
In tegenstelling tot "normale" dissociatie, gaat het bij dissociatieve stoornissen om dissociatie (een onvrijwillige ontsnapping aan de realiteit) die iemands werk en/of gezinsleven verstoort. Ongeveer 2% van de bevolking zou een dissociatieve stoornis ervaren, en het komt voor bij alle leeftijden, etnische groepen en sociaaleconomische achtergronden.
Hoewel deze aandoeningen vaker bij vrouwen worden gediagnosticeerd, worden volgens de National Alliance on Mental Illness veel mannen niet gediagnosticeerd omdat ze de neiging hebben hun symptomen en trauma's te ontkennen. Algemene symptomen van dissociatieve stoornissen zijn onder meer:
- Geheugenverlies waarbij mensen, plaatsen of gebeurtenissen betrokken kunnen zijn
- Het gevoel fysiek los te staan van het lichaam, alsof je naar een film van jezelf kijkt
- Emotionele afstandelijkheid
- Gebrek aan zelfgevoel
- Gevolgen van dissociatie, zoals relatieproblemen, verlies van baan, angst, depressie en gedachten aan zelfbeschadiging
Andere symptomen kunnen aanwezig zijn, afhankelijk van het type dissociatieve stoornis. Hoewel er een spectrum van symptomen is, van mild tot ernstig, en de symptomen enorm kunnen verschillen tussen mensen, zijn de symptomen meestal gelijk wanneer ze zich voordoen bij een specifiek individu. Soorten dissociatieve stoornissen kunnen zijn:
- Dissociatieve amnesie: Deze aandoening komt vaak voor en wordt gekenmerkt door geheugenverlies met betrekking tot belangrijke gebeurtenissen of perioden in iemands leven
- dissociatieve fuga: Deze aandoening wordt gekenmerkt door afdwalen en geen herinnering hebben aan een gebeurtenis of periode period
- Depersonalisatie/derealisatie: Depersonalisatie verwijst naar het gevoel buiten uw lichaam te zijn of het gevoel te hebben dat u uw leven vanaf de zijlijn gadeslaat. Hoewel ongeveer 50% van de volwassenen ten minste één episode van depersonalisatie zal hebben, wordt het geclassificeerd als een stoornis als de depersonalisatie een negatief effect heeft op iemands relaties of werkleven. Derealisatie kan samen met depersonalisatie optreden en verwijst naar een gevoel los te staan van de omgeving.
- Dissociatieve identiteitsstoornis (voorheen meervoudig persoonlijkheidssyndroom genoemd): Identiteitsverwarring en identiteitsverandering kunnen bij dit syndroom in verschillende mate voorkomen, waarbij de persoonlijkheid van een persoon wordt "gesplitst" tussen een of meer alternatieve persoonlijkheden.
- Dissociatieve stoornis niet anders gespecificeerd: Deze term wordt gebruikt voor een dissociatieve stoornis die niet in een van bovenstaande categorieën past.
Trauma en dissociatie
Er is een zeer sterk verband tussen trauma en dissociatie. Aanhoudend trauma, met name lichamelijke, seksuele of emotionele mishandeling en/of verwaarlozing in de kindertijd, is een zeer belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling van dissociatieve stoornissen en wordt beschouwd als de hoofdoorzaak bij ten minste 90% van de mensen met deze aandoeningen.
Dissociatieve stoornissen worden zelfs in verband gebracht met de hoogste frequentie van kindermishandeling en verwaarlozing van alle psychiatrische stoornissen. Hoewel voortdurend misbruik, vaak in de kindertijd, het meest voorkomt, is een enkele maar catastrofale episode van trauma bij kinderen of volwassenen (zoals natuurrampen, militaire gevechten, martelingen of geweldsmisdrijven) kunnen ook voorafgaan aan de ontwikkeling van dissociatieve stoornissen.
Dissociatie als copingstrategie
Dissociatie in de setting van chronisch trauma wordt, althans aanvankelijk, als een copingstrategie beschouwd. In de setting van misbruik of verwaarlozing wordt dissociatie beschouwd als een zelfbeschermende overlevingstechniek waarbij een kind (of volwassene) in een dissociatieve toestand glijdt om te ontsnappen aan het volledig ervaren van een ondraaglijk trauma.
Vooral kinderen kunnen hulpeloos zijn om iets aan het trauma te doen, en het loskoppelen van het misbruik of de verwaarlozing (in zekere zin ontsnappen) kan hen in staat stellen om ermee om te gaan. Naast het loskoppelen, kan derealisatie het kind helpen de werkelijkheid te ervaren als een droom die hen niet echt overkomt.
Emotionele mishandeling en verwaarlozing in de kindertijd, hoewel iets moeilijker te herkennen dan fysieke of seksuele mishandeling, kan eveneens leiden tot dissociatie in een poging de verwaarlozing draaglijker te maken.
Om dit verband tussen trauma en dissociatie verder te ondersteunen, merken onderzoekers op dat mensen met dissociatieve stoornissen het hoogste aantal gevallen van kindermishandeling en/of verwaarlozing rapporteren van alle psychiatrische ziekten. Dit is een extreem sterk verband, wat suggereert dat dissociatie een directe reactie is op belangrijk trauma. Niet iedereen die een jeugdtrauma meemaakt, zal echter een dissociatieve stoornis ontwikkelen.
Negatieve effecten op lange termijn van dissociatie
Hoewel dissociatie in eerste instantie een copingstrategie kan zijn waarmee een persoon met ernstige stress en persoonlijke bedreigingen om kan gaan, treden er problemen op wanneer dissociatie optreedt in situaties waarin het echte gevaar niet aanwezig is. En aangezien dissociatie meestal plaatsvindt zonder zich er bewust van te zijn, realiseren mensen zich meestal niet dat ze het als een copingstrategie gebruiken.
Dissociatie zonder echte dreiging is in een aantal opzichten een tweesnijdend zwaard. Het kan relaties, werk en dagelijks functioneren verstoren. Aangezien het aanpakken van een geschiedenis van misbruik als een bedreiging kan worden gezien en dissociatie kan veroorzaken, kan het het herstel van een trauma belemmeren. Loskoppelen van situaties die geen significante stress opleveren, kan er ook toe leiden dat een persoon een situatie tolereert die moet worden veranderd.
Leeftijd van trauma en dissociatieve stoornissen
Over het algemeen hangt de ernst van een dissociatieve stoornis samen met de ernst van misbruik of verwaarlozing. Maar het lijkt erop dat kinderen van bepaalde gevoelige leeftijden meer kans hebben om deze aandoeningen te ontwikkelen als reactie op een trauma
Kinderen in de voorschoolse leeftijd (leeftijd 4 tot 5 jaar), evenals pre-adolescenten (leeftijd 8 tot 9 jaar), kunnen bijzonder kwetsbaar zijn. Over het algemeen wordt aanhoudend ernstig trauma vóór de leeftijd van 9 jaar het sterkst geassocieerd met de ontwikkeling van dissociatieve stoornissen, en wanneer ze zich voordoen, kunnen ze al op 5 jaar aanwezig zijn.
Hersenveranderingen bij trauma en dissociatie
Het verband tussen trauma en dissociatie wordt verder ondersteund door onderzoeken naar veranderingen in de hersenfunctie die samenhangen met trauma of dissociatie. Het is bekend dat kindermishandeling de hersenen beïnvloedt, en een recensie uit 2018 wees uit dat dissociatie gepaard gaat met vergelijkbare veranderingen in de hersenen en neurale verbindingen die ten grondslag kunnen liggen aan de symptomen en het gedrag. behavior
Deze veranderingen zijn complex en kunnen verminderde limbische activiteit, verhoogde frontale kwabactiviteit en veranderingen in communicatie tussen deze twee regio's omvatten. Zeker, de neurobiologie van trauma en dissociatie is een gebied waar veel onderzoek nodig is.
PTSS en dissociatie
Dissociatie en posttraumatische stressstoornis (PTSS) zijn ook nauw met elkaar verbonden en komen vaak samen voor, waarbij sommigen dissociatieve stoornissen beschouwen als een subtype of subset van PTSS. kan heel anders zijn.
PTSS kan ontstaan na een enkele traumatische ervaring, als kind of als volwassene (bijvoorbeeld getuige zijn van een gewelddadige gebeurtenis of natuurramp). In tegenstelling tot het trauma dat vaak ten grondslag ligt aan dissociatieve stoornissen, waarbij specifieke leeftijdsgroepen kwetsbaarder blijken te zijn, is PTSS minder leeftijdsafhankelijk en meer gerelateerd aan de ernst van de traumatische ervaringen.
Dissociatieve stoornissen zijn meestal het gevolg van trauma en stress in de kindertijd, niet in de volwassenheid. Ze komen voort uit een chronisch trauma (bijvoorbeeld herhaalde episodes van fysiek, emotioneel of seksueel misbruik).
Dissociatie, maar zonder de mate van impact van dissociatieve stoornissen, komt vaak voor bij PTSS. Bij dissociatie met PTSS kunnen de symptomen van PTSS de dissociatie versterken, maar dit is vaak van korte duur.
Vergeleken met mensen met een dissociatieve stoornis hebben mensen met klassieke PTSS vaak ook een lagere mate van traumavermijding. Dat gezegd hebbende, wanneer significante symptomen van dissociatie (zoals depersonalisatie en/of derealisatie) optreden, kunnen ze het herstel belemmeren (of leiden tot verergering) van PTSS zonder behandeling.
Behandeling voor dissociatie
Als je een trauma hebt meegemaakt en ook dissociatie ervaart, is het belangrijk om hulp te zoeken. Hoewel dissociatieve stoornissen relatief vaak voorkomen, zijn de meeste mensen zich er niet van bewust dat ze met dit gedrag reageren. Als dit gedrag niet wordt behandeld, kan dit leiden tot depressie, angst, relatie- en werkproblemen, problemen met middelenmisbruik en moeilijkheden bij het herstellen van het oorspronkelijke trauma.
Gelukkig is herstel van dissociatieve stoornissen, PTSS en jeugdtrauma's mogelijk. Het omvat vaak een combinatie van psychotherapie (zoals cognitieve gedragstherapie en dialectische gedragstherapie) en medicijnen.
De behandeling kan u helpen te leren hoe u uw traumatische ervaring veilig kunt confronteren en ermee kunt omgaan, evenals ervaringen die niet-bedreigend zijn maar vaak niet worden aangepakt vanwege dissociatie. De International Society for the Study of Trauma and Dissociation (ISSTD) biedt een schat aan informatie over het verband tussen trauma en dissociatie, evenals links naar therapeuten die trauma en dissociatie behandelen.