Figuur-grondperceptie verwijst naar de neiging van het visuele systeem om een scène te vereenvoudigen tot het hoofdobject waar we naar kijken (de figuur) en al het andere dat de achtergrond (of grond) vormt. Het concept van figuur-grondperceptie wordt vaak geïllustreerd met de klassieke "gezichten of vazen"-illusie, ook wel bekend als de Rubin-vaas. Afhankelijk van of je het zwart of het wit ziet als de figuur, zie je misschien twee gezichten in profiel (wat betekent dat je de donkere kleur als de figuur waarneemt) of een vaas in het midden (wat betekent dat je de witte kleur als de figuur ziet) .
Een geschiedenis van figuur-grondperceptie
Het concept van figuur-grondperceptie kwam voort uit het veld van de Gestaltpsychologie. Volgens de Gestalt-benadering is het geheel meer (of anders) dan de som der delen. De term Gestalt zelf komt van het Duitse woord dat 'vorm' of 'vorm' betekent.
In de jaren twintig begonnen een aantal Duitse psychologen, waaronder Max Wertheimer en Wolfgang Kohler, verschillende perceptieprincipes te bestuderen die bepalen hoe mensen een vaak wanordelijke wereld begrijpen. Hun werk leidde tot wat bekend staat als de Gestaltwetten van perceptuele organisatie.
De Gestalttheorie van perceptie stelt voor dat mensen de wereld om hen heen begrijpen door afzonderlijke en verschillende elementen te praten en ze te combineren tot een verenigd geheel.
Als u bijvoorbeeld naar vormen kijkt die op een stuk papier zijn getekend, zal uw geest de vormen waarschijnlijk groeperen in termen van overeenkomsten of nabijheid. Objecten die op elkaar lijken, worden vaak bij elkaar gegroepeerd. Objecten die dicht bij elkaar staan, hebben ook de neiging om bij elkaar te worden gegroepeerd.
Hoewel het concept van figuur-grondperceptie een belangrijk principe is in de Gestaltpsychologie, wordt het meestal niet geïdentificeerd als een van de wetten van perceptuele organisatie.
Figuur-grondperceptie beschrijft een van de meest fundamentele manieren waarop we een visuele scène vereenvoudigen.
Hoe maken mensen onderscheid tussen figuur en grond?
Bij het bekijken van een visuele scène hebben mensen de neiging om manieren te zoeken om onderscheid te maken tussen de figuur en de grond. Enkele manieren waarop mensen dit bereiken zijn:
- wazigheid: Objecten op de voorgrond zijn meestal helder en duidelijk, terwijl die op de achtergrond wazig of wazig zijn.
- Contrast: Het hoge contrast tussen objecten kan leiden tot de perceptie van figuur en grond. De Rubin vaas is daar een voorbeeld van.
- Grootte: Afbeeldingen die groter lijken, worden als dichterbij en onderdeel van de figuur gezien, terwijl kleinere afbeeldingen verder weg lijken en onderdeel van de achtergrond zijn.
- Scheiding: Een object dat geïsoleerd is van al het andere in een visuele scène, wordt eerder gezien als een figuur versus achtergrond.
Voorbeelden
De afbeelding "gezichten of vazen" is een van de meest voorkomende demonstraties van figuurgrond. Wat je ziet als je naar de illusie van gezichten of vazen kijkt, hangt af van of je het wit ziet als de figuur of het zwart als de figuur.
Als je het wit ziet als de figuur, dan zie je een vaas. Als je het zwart ziet als de figuur, dan zie je twee gezichten in profiel.
De meeste mensen zijn in staat om hun waarnemingen om te keren en heen en weer te schakelen tussen de vaas- en gezichtenafbeelding.
De kunstenaar M. C. Escher gebruikte dit concept om een aantal fascinerende figuur-grond-omkeringen te creëren. Zijn uitgebreide tekeningen bevatten vaak slimme beelden die het oog bedriegen en fascinerende figuur-grondveranderingen creëren.
