Paniekstoornis is een psychiatrische aandoening die terugkerende paniekaanvallen veroorzaakt - episoden die worden gekenmerkt door een cluster van verontrustende fysieke en psychologische symptomen. Typische symptomen tijdens een paniekaanval zijn onder meer kortademigheid, beven en pijn op de borst waardoor iemand bang kan worden dat hij een hartaanval krijgt.
De mentale en emotionele symptomen die gepaard gaan met deze lichamelijke gewaarwordingen kunnen even beangstigend zijn. Veel mensen met paniekaanvallen beschrijven het gevoel alsof ze gek worden, de controle verliezen of zelfs doodgaan. Twee symptomen die vaak voorkomen tijdens paniekaanvallen zijn depersonalisatie en derealisatie. Hoewel ze enigszins op elkaar lijken en samen kunnen voorkomen, zijn het afzonderlijke en verschillende symptomen.
depersonalisatie
Het kenmerk van depersonalisatie is het gevoel los te staan van je lichaam - alsof je niet langer je fysieke zelf bewoont, maar het van een afstand observeert. Je kunt het gevoel hebben dat je geen controle hebt over je acties. Dit angstaanjagende gevoel gaat vaak gepaard met gedachten en angsten om het contact met de realiteit te verliezen of de controle over jezelf te verliezen.
Depersonalisatie kan angstaanjagende lichamelijke sensaties veroorzaken, zoals gevoelloosheid of tintelingen. Het kan ook een symptoom zijn van een andere psychische aandoening, zoals depressie; een gevolg van drugsmisbruik; en een bijwerking van anti-angst medicijnen.
derealisatie
Derealisatie houdt in dat je je losmaakt van je omgeving. U kunt zich losgekoppeld voelen van externe objecten in uw directe omgeving, inclusief andere mensen. Zelfs uw naaste familieleden of vrienden kunnen vreemden lijken.
Vaak beschrijven mensen derealisatie als zich gespreid of mistig voelen. Mensen en objecten in de omgeving kunnen onwerkelijk, vervormd of cartoonachtig lijken.
Anderen geven aan dat ze zich gevangen voelen door hun omgeving of dat ze hun omgeving als surrealistisch en onbekend beschouwen. Het kan voelen alsof je in een vreemd land of op een andere planeet bent.
Symptomen beheren
Het is niet helemaal duidelijk waardoor depersonalisatie of derealisatie optreedt tijdens een paniekaanval. Een theorie is dat deze symptomen, alleen of samen, kunnen dienen als ingebouwde mechanismen om met extreme stress en angst om te gaan. Tijdens een paniekaanval kunnen ze ervoor zorgen dat je wat afstand neemt tussen jezelf en de onaangename gevoelens die je hebt.
Er is geen behandeling voor depersonalisatie of derealisatie alleen, maar het is goed om op te merken dat zodra een paniekaanval begint af te nemen, deze symptomen ook zullen verdwijnen en er zijn dingen die je kunt leren om dit proces te versnellen.
Omgaan met derealisatie
Als je derealisatie ervaart, probeer dan je zintuigen op elke mogelijke manier te gebruiken om jezelf terug te brengen naar de realiteit. Knijp in de huid op de rug van je hand. Houd iets vast dat koud of heel warm is (maar niet heet genoeg om je te verbranden) en concentreer je op het gevoel van temperatuur. Tel of benoem items in de kamer. Probeer je ogen in beweging te houden, zodat je niet uit de zone raakt of het contact opnieuw begint te verliezen.
Omgaan met depersonalisatie
Als u depersonalisatie ervaart, vertraag dan uw ademhaling. Vaak wordt tijdens een angstaanval de ademhaling snel en oppervlakkig, en dat verstoort de bloedtoevoer naar de hersenen. Haal heel lang, langzaam en diep adem, waarbij je je concentreert op het volhouden van zowel de uitademing als de inademing.
Aangezien depersonalisatie gevoelens van onthechting van anderen veroorzaakt, moet u contact opnemen met een vriend of geliefde om mee te praten. Laat ze weten wat je voelt en vraag ze om met je te blijven praten: het maakt niet uit waar je over praat, zolang het je maar vasthoudt in de realiteit van het moment.
Hulp krijgen
Als symptomen van een paniekstoornis kunnen depersonalisatie en derealisatie erg eng en verontrustend aanvoelen, maar ze worden niet als gevaarlijk of levensbedreigend beschouwd. Zodra de paniekstoornis wordt behandeld, zouden paniekaanvallen en de symptomen die ze veroorzaken niet meer moeten optreden.
Als u of een geliefde worstelt met een paniekstoornis, neem dan contact op met de nationale hulplijn voor middelenmisbruik en geestelijke gezondheidszorg (SAMHSA) op 1-800-662-4357 voor informatie over ondersteunings- en behandelfaciliteiten bij u in de buurt.
Zie onze Nationale Hulplijn Database voor meer informatie over geestelijke gezondheid.
Een gekwalificeerde beroepsbeoefenaar in de geestelijke gezondheidszorg bij wie u zich op uw gemak voelt (en die uw verzekering accepteert of vergoedingen heeft die binnen uw budget vallen) kan u helpen om te gaan met paniekstoornis. Uw huisarts of een lokale verwijzingsdienst voor geestelijke gezondheidszorg zijn goede plaatsen om te beginnen met het zoeken naar een therapeut of psychiater.
Behandeling voor paniekstoornis omvat meestal medicijnen voor paniekstoornis, psychotherapie of beide. Soms kost het wat vallen en opstaan om een effectief behandelplan voor een psychisch gezondheidsprobleem zoals paniekstoornis te maken, dus wees geduldig. Gewoon hulp zoeken zal u waarschijnlijk een beter gevoel geven.