De vecht- of vluchtreactie is een fysiologische reactie op een stimulus die ons lichaam als gevaarlijk of levensbedreigend beschouwt. Deze reactie, ook wel de acute stressreactie genoemd, is bij de meeste mensen bekend als het intense gevoel van angst, beven en angst dat kan optreden wanneer ons lichaam zich voorbereidt op een mogelijke noodsituatie.
Voor het eerst beschreven in de jaren 1920, is de vecht- of vluchtreactie het eerste deel van het onvrijwillige algemene aanpassingssyndroom. Bij de vecht- of vluchtreactie leiden prikkels tot stimulatie van het sympathische zenuwstelsel.
Het sympathische zenuwstelsel stuurt vervolgens een bericht naar de bijnieren, wat resulteert in de afgif.webpte van onder andere de stresshormonen, epinefrine (adrenaline), norepinefrine (noradrenaline) en cortisol. Deze hormonen leiden op hun beurt tot de symptomen die gepaard gaan met de reactie
De tegenhanger van de vlucht- of vluchtreactie is de ontspanningsreactie, waarbij het lichaam weer normaal wordt. De "herstelperiode" tussen een vecht- of vluchtreactie en normalisatie van lichaamsfuncties is variabel, maar duurt vaak 20 tot 60 minuten na stimulatie als de waargenomen dreiging verdwijnt.
Doel
De vecht-of-vluchtreactie is een stressreactie die waarschijnlijk is voortgekomen uit de overlevingsbehoeften van onze vroege voorouders die leven met de dagelijkse gevaren van die tijd. Om te demonstreren, stel je voor dat je een prehistorische grotbewoner bent die op een avond ontspant en geniet van de dagelijkse vangst.
Plots verschijnt er een grote en hongerige sabeltandtijger voor je deur. Voor hem zie je eruit als een lekker hapje in de voedselketen. Maar menselijk ontwerp begint met een golf van kracht en energie, waardoor je kansen om deze ontmoeting te overleven groter worden.
Vechten of vluchten en paniekstoornis
Sommige theoretici zijn van mening dat deze stressreactie wordt gezien in de algemene angsten die gepaard gaan met moderne paniekstoornis, met name in de angst voor grote open ruimtes of in situaties zonder een gemakkelijke ontsnappingsroute. In de gevaarlijke wereld van onze voorouders is het oversteken van een groot open veld kwetsbaar voor aanvallen. Hetzelfde kan gezegd worden van in het nauw gedreven worden zonder enige ontsnappingsmogelijkheid
Wanneer de reactie wordt geactiveerd
Onderzoekers hebben talloze fysiologische veranderingen geïdentificeerd die optreden tijdens de vlucht-of-vluchtstressreactie. Zoals hierboven opgemerkt, wordt aangenomen dat deze veranderingen worden veroorzaakt door het sympathische zenuwstelsel door de afgif.webpte van stresshormonen in de bloedbaan. Deze afgif.webpte veroorzaakt onmiddellijke fysieke reacties ter voorbereiding van de spieractiviteit die nodig is om de dreiging te bestrijden of te ontvluchten.
Enkele van de veranderingen tijdens dit proces zijn:
- Verhoogde hartslag
- Snel ademhalen
- Veranderingen in de bloedstroom: Verhoogde bloedtoevoer naar spieren die nodig zijn om te ontsnappen, zoals skeletspieren, en verminderde bloedtoevoer naar weefsels die niet nodig zijn om te ontsnappen, zoals de gladde spieren die verband houden met de spijsvertering
- Verwijding van pupillen
- Auditieve uitsluiting, ook gekend als gehoorverlies
- Tunnelvisie, of een verlies van perifeer zicht om zich volledig te kunnen concentreren op het aanwezige gevaar
- Zweten om het lichaam te koelen als reactie op de warmte die wordt gegenereerd als je lichaam zich klaarmaakt om te strijden met een roofdier
Deze fysieke veranderingen gebeuren snel en automatisch. Als iemand een levensbedreigende gebeurtenis meemaakte, zouden ze worden verwacht. Maar wanneer ze zich voordoen tijdens het ophalen van een paar boodschappen voor het avondeten of tijdens een vergadering op het werk, kunnen ze behoorlijk beangstigend zijn. Aangezien veel van de stress in onze huidige samenleving psychosociale stress is, kan deze prehistorische reactie, die ooit noodzakelijk was om te overleven, zelfs schadelijk zijn.
Angst zonder gevaar
Tijdens een paniekaanval wordt het alarmsysteem van het lichaam geactiveerd zonder dat er gevaar is. Het is de afwezigheid van aanwijsbaar gevaar dat de angst die gepaard gaat met paniekaanvallen juist versterkt. Als er een aanwijsbaar gevaar is, kunnen we bang zijn voor het gevaar, niet voor de symptomen.
Als er echter geen gevaar is en iemand zweet en veranderingen in hartslag, ademhaling, zicht en gehoor ervaart, lijkt het logisch om bang te zijn voor de symptomen, zelfs als ze denken dat ze levensbedreigend zijn. Lichamelijk zegt je lichaam dat je je moet voorbereiden, omdat je in groot gevaar verkeert. Maar hoe bereid je je psychologisch voor op een bepaald gevaar dat ongezien is?
Het kan zijn dat u de symptomen een verkeerde betekenis geeft. Het kan zijn dat je de situatie meteen ontvlucht alsof het gevaarlijk is. Maar deze gedachten en acties brengen je niet uit gevaar. Ze versterken en versterken alleen de associatie van een angst die niet gebaseerd is op een daadwerkelijke dreiging.
Behandeling
Omdat de vecht- of vluchtreactie ten grondslag ligt aan veel van de symptomen die vaak voorkomen bij paniekstoornissen, hebben onderzoekers manieren onderzocht om deze reactie te temmen. Het werkt niet om gewoon te zeggen "Ik ben niet gestrest", omdat de reactie onvrijwillig is.
De behandeling van paniekstoornis omvat meestal verschillende modaliteiten, waaronder zowel medicatie als cognitieve gedragstherapie. Een methode om de stoornis te behandelen, desensibilisatie, houdt rekening met de vecht- of vluchtreactie. Bij deze methode worden mensen met een paniekstoornis geleidelijk blootgesteld aan angstveroorzakende stimuli terwijl ze leren hun angst en paniek tegelijkertijd te beheersen.
Ademhalingsoefeningen en andere stressverlagende middelen kunnen helpen om het lichaam te kalmeren nadat de eerste vecht- of vluchtreactie heeft plaatsgevonden. Omdat veel mensen, zelfs mensen zonder paniekstoornis, omgaan met een mate van stress die eerder schadelijk dan nuttig voor het lichaam zou kunnen zijn (in tegenstelling tot "eustress"), is het misschien precies wat de dokter heeft voorgeschreven.
De 9 beste online therapieprogramma's We hebben onpartijdige beoordelingen geprobeerd, getest en geschreven van de beste online therapieprogramma's, waaronder Talkspace, Betterhelp en Regain.